ملک سلیمان، تک ستاره آسمان سینمای استراتژیک ایران

نقد فنی فیلم:

در ملک سلیمان به لحاظ استفاده از لوکیشن های خاص و جلوه های ویژه و به دلیل استفاده از سیستم های تصویربرداری دیجیتالی از عوامل غیر بومی نیز بکار گرفته شد.در جلوه های ویژه مقداری مصنوعی بودن کار مشخص می شد منتهی منظور داستان را به مخاطب منتقل می کرد.در دکوپاژ فیلم خبری از عجله و کات های بی موقع نبود که باعث سردرگمی بیننده شود.

موسیقی زیبای فیلم توسط هنرمند چینی چان کونگ-وینگ ساخته شده است.ریتم فیلم به سبب تازگی در انتخاب موضوع در سینمای ایران از ضرب آهنگ و هیجان خاصی برخوردار است. گرچه دریافت اصل مطلب یک مقدار دیرتر در ذهن مخاطب نقش می بندد.در بیست و هشتمین جشنواره فجر با نامزدی در ۹ رشته توانست رکورددار نامزدی ها شود.با نامزدی در ۹ بخش برنده جوایز زیر شد:

• بهترین چهره پردازی برای سعید ملکان
• بهترین جلوه‌های ویژه رایانه‌ای برای لئو لو
• بهترین صداگذاری برای کینسون چانگ
• بهترین موسیقی متن برای چان کونگ وینگ
• بهترین نقش مکمل مرد برای مهدی فقیه

شاید این فیلم از لحاظ جلوه های ویژه نتواند با فیلمهای هم نوع خود در سینمای غرب رقابت کند اما از لحاظ محتوا توانسته است که انتظارات را برآورده نماید.

نقد محتوایی فیلم:

فیلم مقطعی از زمان حضرت سلیمان(ع) را نشان میدهد که دنیای شیاطین و اجنه به انسان نزدیک شده بود و شیطان میتوانست به طور مستقیم بر انسان اثر بگذارد. جامعه ای که توسط احکام غلط توسط عالمان سود جوی آن موقع به مردم منتقل میشد; دریچه های نفوذ شیطان را فراهم میکرد.این اتفاق در منطقه اورشلیم بود که نهایتا با نبردی که صورت گرفت به دستور خدا تمامی رمز و رموز جادویی و جن گیری توسط حضرت سلیمان جمع آوری گردید و زیر تختش پنهان شد و همه اجنه نیز تحت فرمانروایی حضرت سلیمان درآمده بودند.این فیلم برشی از تاریخ است اما حساس ترین نقطه از تاریخ که باعث رقم خوردن بسیاری از مکاتب در جهان امروز نیز شده است. به طوریکه بعد از جدا شدن دنیای اجنه با انسان ها طبق شواهد تاریخ حضرت سلیمان تمامی رمز و رموزهای مربوط به جن گیری و احضار ارواح را در معبد خود پنهان می کند که چنصد سال بعد در زمان جنگهای صلیبی عده ای به سرزمین اورشلیم( فلسطین اشغالی اکنون) رفته و با حفاری در آن مناطق موفق به کشف آن اسناد شده و مکتب کابالا و شیطان پرستی را پایه گذاری می کنند و حتی با تحریف دین اصلی یهود دست به تعیین قوانین جدیدی می زنند.این در حالی است که اکثر اقدامات اسرائیل در آن منطقه و حکومت های استکباری که دست به جنایات و اسلام هراسی ها می زنند ، نتیجه دستورات و برنامه هایی است که با الهام از شیطان صورت می گیرد.آنان معتقدند که حضرت سلیمان نه به عنوان پیامبر خدا بلکه به عنوان جادوگری بزرگ شناخته می شود. از این رو معتقدند که مکان مسجد الاقصی باید تخریب شده و معبد سلیمان در آنجا دباره ساخته شود و از آن مکان شیطان ظهور کرده و حکومت خود را برپا کند.حتی در بخشی از فیلم سلیمان به موعود آخرالزمان اشاره میکند و اینکه موعود در آخرالزمان شیطان را گردن خواهد زد که در پایان فیلم در دیالوگی توسط حضرت سلیمان بیان می شود.اشاره حضرت سلیمان به جادوگر در فیلم به طرز خوبی گنجانده شده بود که توسط عالمان یهودی آن موقع خطاب می گردید. اما در این بین کارگردان به خوبی توانسته بود فرق میان جادو و معجزات را نشان دهد. توکل و راز ونیاز های مداوم حضرت سلیمان(ع) با خداوند یکتا که اتفاقات و معجزات محیرالعقولی که رخ می دادند بعد از توکل پیامبر به خداوند بوده و در سوی دیگر داستان افراد شرور را نشان می داد که چگونه و با چه اقداماتی قصد ضربه زدن غیر مستقیم به پیامبر را داشته اند، از نکات قوت فیلم است که مرز بین جادو و معجزه را به تماشاگر فیلم القا می کند.

سکانس زیبای معجزه خداوندی و سوار بر باد شدن کشتی حضرت سلیمان و همچنین دیگر سکانس هایی که نشان می داد شیاطین و اجنه چگونه و از چه طریقی وارد انسان می شدند، به نحوه ای نشان داده می شود که مخاطب این فیلم با اینکه فیلم تاریخی با دکور و لباس های تاریخی مواجه است اما اشارات محتوایی و کنایه ها به زمان حال را نیز کاملا متوجه می شود.کارگردان به خوبی توانسته بود که پیوندهای و نقاط اتصال بین زمان فیلم و زمان مخاطب را برقرار کند و بادیدن ژانری تاریخی ، درسی به روز و متناسب با حال فعلی خودش را دریافت می کند.با اینکه این فیلم برشی از تاریخ بود اما در عین حال نیز از اشارات شعاری در ماجرا پرهیز می کرد و اتفاقاتی که در حول آن قضایا توسط حضرت سلیمان رقم می خورد با ارائه مستندات و منطق بوده است. حتی می توان این عدله را از نحوه نوشتن فیلمنامه این اثر کشف کرد.برای به تصویر کشیدن فیلم ملک سلیمان نیازمند مستنداتی بودند که تحقیقات اولیه جهت جمع‌آوری اطلاعات تاریخی برای مجموعه در حدود ۱ سال و نیم به طول انجامید. بعد از این مرحله شهریار بحرانی، مجتبی فرآورده و حمید قدیریان اقدام به نوشتن فیلم‌نامه مجموعه کردند. در انجام تحقیقات مجموعه سعی شد علاوه بر استفاده از منابع اسلامی و قرآنی، از منابع تاریخی و کتب دینی قوم یهود نیز استفاده شود. در نهایت فیلم‌نامه‌ای ۱۵۰ صفحه‌ای به رشته تحریر درآمد که با ۳۹ بار بازنویسی به حدود ۵۱ صفحه رسید. نوشتن فیلم‌نامه فیلم در حدود ۶ ماه به طول انجامید.

فیلم ملک سلیماندر ژانری تاریخی قدم برمی دارد اما جلوهی ای زیبا از بروز مفاهیم ارزشی به مانند نبوت، هجرت یک قوم برای دوری از گناه ، ولایت پذیری است. مفاهیمی که امروزه اسلام هراسان نبردی رسانه ای برای کدر کردن آن رقم زده اند و همینطور که رسانه ای قوی به مانند سینما در ایران و در سالهایی که فیلمهایی فمنیستی و اسلام لیبرالی به مانند درباره الی و فریاد مورچگان تولید می شود، ملک سلیمان اثری به موقع و ارزشی است که احیاگر سینمای دینی در سینمای ایران بود.در حقیقت نوع به تصویر کشیدن این فیلم و نوع اتفاقات تاریخی زمان حضرت سلیمان(ع) به گونه ای بود که در زمان حال روی داده است ؛ روایتی از تاریخ که در آینده نیز تکرار می شود و یا بهتر بگوییم روایت آخرالزمان و استقرار حکومت امام مهدی(ع) که از بهانه ی ملک و حکومت حضرت سلیمان(ع) استفاده شده است. نه تنها بهانه بلکه نمایش ارتباط تنگاتنگ این دو رویداد تاریخی در جهان بشریت است.هوشمندی و زیرکی کارگردان در این فیلم بسیار خوب به کار برده می شود چراکه ساختار فیلم به گونه ای است که حتی صهیونیست ها و جریاناتی که دست به تحریف وقایع تاریخی آن زمان زده اند نمی توانند این فیلم و مفاهیم آن را نیز به نفع اهداف خود مصادره نمایند. زیرا مرزبندی ها و قائل شدن تفکیک های به جا از مفاهیم خیر و شر در روایت داستان ، تمثیل نشانه ها و کدهای گنجانده شده در فیلم را به خوبی در زمان حال، برای مخاطبل قابل قیاس می کند.میلیاردها تومن پول صرف فیلمهایی در ژانرهای اجتماعی و فرهنگی در سینمای ایران میشه به نیت ایجاد و ارائه فرهنگسازی و اثر گذاری….منتهی سالانه شاید فیلمهای کمی مناسب باشد و بقیه جزء هجو چیزی ندارند که اگر یک دهم این هزینه ها صرف سینمای مهدویت و بنیان های حکومت الهی در آخرالزمان گردد; هم ناهنجاری های اجتماعی و اعتقادی جامعه رفع شده و هم زودتر به مقصد نهایی خواهیم رسید.حال که سینمای ایران جرات میکند تا از زمینه تاریخی این مکاتب پرده برداری کند و همچنین فیلم ملک سلیمان تحت یک مجموعه ی سه فصلی برنامه ریزی می گردد، پس می توان گفت که اولین گام محکم نهاده شده است ولی برای تکامل و شفاف سازی و اثر بخش بودنش نیاز به ادامه این موضوع در تولیدات دیگر است که این ضعف مدیریتی سینمای ایران است که توجه ای به پیشبرد این ماجرا در زمان حال نکرده اند که البته گمانه زنی هایی از آماده بودن فیلمنامه فصل های بعدی آن شده بود که امیدواریم هرچه زودتر جلوی دوربین برود.

لازم به ذکر است ملک سلیمان از معدود آثاری است که می توان لفظ استراتژیک را به آن اطلاق نمود ، در حقیقت این دست آثار که مبانی تفکر شیعی و اسلامی را در محتوای خود به نمایش می گذارد بسیار اندک و تقریبا نایاب است و از همین رو تماشای این فیلم با اینکه هفت سال از زمان تولید آن می گذرد باز هم توصیه می شود.

شما نیز می‌توانید نقدها و یادداشت‌های خود درباره آثار سینما و تلویزیون را با نام خودتان در منظوم (معتبرترین مرجع نقد سینما و تلویزیون ایران) منتشر کنید. هم‌اکنون مطالب خود را به آدرس ایمیل Admin@Manzoom.ir برای ما ارسال کنید.

نقد، یادداشت، تحلیل، بررسی و معرفی منتقدین از فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی ایرانی را در صفحه نقد فیلم سایت منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران بخوانید.  [منظوم تنها ناشر نقدها است و این به معنای تایید دیدگاه منتقدان نیست.]