نقد فیلم دست نیافتنی ها

در ابتدای فیلم «دست نیافتنی ها/ The Intouchables» نوشته ای ظاهر می شود و به ما اطلاع می دهد این فیلم "بر اساس یک ماجرای واقعی" ساخته شده است. «دست نیافتنی ها» فیلم خیلی خوبی ست، فیلمی دلگرم کننده، خنده دار و روحیه بخش. اما تأثیرگذاری و قدرت فیلم به میزان وفاداری (یا عدم وفاداری) آن به اصل ماجرا ارتباطی ندارد. پس زیاد در فکر این نباشید که ببینید کجای داستان با اتفاق اصلی تفاوت دارد. از اینکه اصل و نسب یکی از شخصیت های اصلی در فیلم متفاوت از شخصیت واقعی ست، پریشان نشوید. از این فیلم به همین شکل که هست لذت ببرید و زیاد درگیر این نباشید که این فیلم داستانی تا چه حد واقعگرایانه عمل کرده است. این از آن نوع فیلم هاست که می تواند مانند شامپاین بیننده را گیج و سرخوش کند.

«اریک تولدانو/Eric Toldeano» و «الیویه ناکاش/Olivier Nakache» مشترکاً مسئولیت نگارش فیلمنامه و کارگردانی فیلم را بر عهده داشته اند. فیلمنامه ی اثر با هوشمندی از ساختار کمدی های عاشقانه بهره می جوید تا دوستیِ (افلاطونی و عاری از میل جنسی) دو مرد با شخصیت هایی کاملاً متفاوت را به تصویر بکشد. کوچکترین اثری از کشش جنسی میان دو شخصیت اصلی فیلم وجود ندارد، با این وجود رابطه ی آنها تابع احساس محبت و رفاقت است. این فیلم راوی دوست داشتن و محبتی ست فارغ از مسائل عشقی که میان دو مرد غیرهمجنس گرا به وجود می آید و به رابطه ی صمیمانه و عمیقی منجر می شود که به ندرت خارج از دنیای سینما دیده می شود. این فیلم درباره ی رفاقت است اما مانند بسیاری از فیلم ها رابطه ی دوستی در کنار اتفاقات اکشن پر سر و صدا یا ماجراهای کمدی سطح پایین در درجه ی دوم اهمیت قرار نمی گیرد. «دست نیافتنی ها» از ابتدا تا انتها به سیر پیدایش رابطه ای کم نظیر میان دو شخص کاملاً متفاوت می پردازد. به سختی می شود فیلمی پیدا کرد که در این زمینه به این خوبی عمل کرده باشد.

فیلیپ (با بازی Francois Cluzet) از گردن به پایین فلج است. او با وجود اینکه مجبور است زندگی خود را روی صندلی چرخدار بگذارند و از گردن به پایین اندام خود هیچ حسی ندارد، به طرز جالب توجهی به خوبی با وضعیت خود کنار آمده است. او آنقدر ثروتمند هست که بتواند از پس هزینه ی مراقبت های بیست و چهارساعته بربیاید و با کمک یک منشی، یک پرستار و یک مراقب زندگی نسبتاً پرباری را می گذراند. وقتی بر حسب شرایط مجبور می شود جانشینی برای مراقب قبلی اش پیدا کند، چندین داوطلب با خصوصیات معمول و لازم برای این شغل نزد او می آیند و او با آنها مصاحبه می کند، اما در میان این افراد یک شخص عجیب و غریب هم حضور دارد. این شخص جیب بر خیابان خواب و سوءاستفاده جویی به نام دریس ( با بازی Omar Sy) است. او تنها به این دلیل درخواست مصاحبه ی شغلی داده تا به مأموران دولتی اثبات کند که واقعاً دنبال کار می گردد و به این ترتیب بتواند از نوعی خدمات دولتی که معادل فرانسوی بیمه ی بیکاری هستند، بهره مند شود. فیلیپ تحت تأثیر روش غیرعادی دریس در طی مصاحبه قرار می گیرد و او را استخدام می کند. خیلی زود، بعد از پشت سر گذاشتن چند مورد بگومگو، میان آن ها رابطه ای عمیق به وجود می آید و پایه های رفاقتی کم نظیر بنا می شود. احترام قائل شدن دوجانبه، علاقه ی شدید به اتومبیل های سریع و تفاوت ذائقه ی موسیقی آن ها به این رابطه قوت می بخشند. فیلیپ عاشق موسیقی کلاسیک است؛ دریس طرفدار پر و پاقرص گروه آمریکایی «Earth, Wind & Fire» است که در سبک R&B فعالیت می کنند.

«دست نیافتنی ها» سرشار از لحظات خلاقانه است، از آن دست صحنه هایی که به یادمان می آورند تماشای اتفاقات روی پرده ی سینما می تواند چقدر لذت بخش باشد. با سرعت راندن دریس و فیلیپ در بزرگراه در حالیکه ترانه ی «September» از رادیو پخش می شود، رقص نمایشی دریس در جشن تولد رسمی فیلیپ، صحنه ای که دریس در نقش آرایشگر فیلیپ ظاهر می شود، یا واکنش دریس وقتی اولین اپرای عمرش را می بیند، فیلم سرشار از چنین لحظات فوق العاده ای است. طنز و درام به خوبی در تعادل قرار گرفته اند. فیلم در هیچ کجای خود بیش از حد احساساتی پیش نمی رود، اما با وجود خنده های گاه و بیگاه، نمیتوان این فیلم را سراسر کمدی دانست. فیلم برای شخصیت ها و شرایط آنها احترام قائل است.

«دست نیافتنی ها» از چاشنی سبک فیلم های آمریکایی بی بهره نیست و این بدان معناست که اگر موضوع زیرنویس داشتن فیلم را درنظر نگیریم (این فیلم به زبان فرانسوی ساخته شده است) احتمال موفقیت فیلم در گیشه های سینماهای آمریکا زیاد است. به نظر می رسد کارگردانان فیلم تحت تأثیر سینمای هالیوود باشند. یکی دیگر از خصوصیات «طرد شده گان» این است که از گنجاندن داستان های فرعی بیش از حد در سیر اصلی روایت اجتناب می کند. در کنار سیر پیدایش رفاقتی که در مرکز ماجراست، اتفاقات دیگری هم رخ می دهند اما تمام آنها در پیش زمینه نگاه داشته شده اند.

مانند سایر کمدی های عاشقانه و فیلم هایی که به رفاقت می پردازند، بازیگران و جذبه و کشش میان آنها پایه و اساس باقی اجزای فیلم است. در این فیلم، هر دو بازیگر اصلی فوق العاده عمل کرده اند. آنها شخصیت را درک کرده اند، نقش را زندگی می کنند و در رابطه ی دوطرفه ی شخصیت ها صمیمتی خالصانه به نمایش می گذارند. Francois Cluzet بازیگر کهنه کاری ست و در کارنامه ی هنری او در سایت IMDb بیش از 90 اثر ثبت شده است. کسانی که اهل جشنواره های هنری باشند فوراً چهره ی او را به جا می آورند، اما تابحال فیلمی با نقش آفرینی او در قاره ی آمریکا اکران نشده که در گیشه (و خارج از محل نمایش فیلم های هنری) موفقیت چشمگیری کسب کند. Omar Sy هم مانند او کارنامه ی هنری پرباری دارد اما زیاد در آمریکای شمالی شناخته شده نیست. این بازیگران شایستگی آن را دارند که بابت موفقیت خود مورد تشویق قرار بگیرند. «طرد شده گان» روح و گرمی و اساس طنز خود را مدیون این دو نفر است.

هنگامی که در نوامبر سال 2011 «طرد شده گان» در فرانسه به نمایش درآمد، با موفقیت بی نظیری روبرو شد. فیلم نه تنها در گیشه موفق بود، بلکه نامزد نه جایزه ی سزار هم شد و یکی از جایزه ها را (بهترین بازیگر مرد برای Omar Sy) از آن خود کرد. شرکت وینشتاین تصمیم گرفته تا از این فیلم برای رقابت همزمان با فیلم های بزرگ اکران تابستانی 2012 آمریکا استفاده کند. این فیلم از آن گونه آثاری ست که می تواند به خوبی از عهده ی این نقش بربیاید. در مقایسه با فیلم هایی که اغلب در مجتمع های سینمایی تجاری به نمایش در می آیند، این فیلم لحظات لذت بخش متفاوت و ملایم تری پیش روی مخاطب می گذارد. بیشتر فیلم هایی که در ماه های مِی و ژوئن اکران می شوند تنها به صحنه های اکشن و جلوه ویژه تکیه دارند، اما «طرد شده گان» در این میان یک مورد استثنایی و برجسته است که آنقدر ارزش دارد که تنها به همین دلیل هم که شده به تماشای آن برویم.