به خاطر قلاده‌ها

قلاده های طلا یک فیلم است".این جمله شاید بهترین مقدمه برای کسی باشد که بخواهد درباره این فیلم چیزی بنویسد.فیلمی که توانسته خودرا بربالای برج عاج بنشاندوحوادث رانگاه کند.واین تاحد زیادی به شخصیت ابوالقاسم طالبی بر می گردد.

ابولقاسم طالبی شاید از انگشت شمار کارگردانانی باشد در سینمای  ایران

که برای هرچیزی واز هرچیزی فیلم نسازد.واز معدود کسانی دراین سینما باشد،که به یک فردیت وشخصیت در فیلم سازی رسیده باشند.کسی که برای خودش جهانی دارد.واین شخصیت رامی توان در فیلم های وی پیدا کرد.ازسریال های به یاد ماندنی بازگشت پرستوها تابه کجا چنین شتابان وازفیلم های آقای رئیس جمهوردست های خالی  تا قلاده های طلا.

شاید بتوان گفت طالبی قبل ازدوربین به دست شدن تکلیف خیلی چیز ها ومفاهیم را در ذهن خودش حل کرده است.بر عکس خیلی ها.!!

خوب وبد ، دوست ودشمن، خودی وغیر خودی و...تکلیف اشان برای کارگردان مشخص است.به همین دلیل است که در کارنامه فیلم سازی وی جدا از قوت وضعف اشان ،تناقضی نمیبینیم. بازهم برعکس خیلی ها...!!!

وتمام این عناصر از فیلم های طالبی فیلم هایی ساخته اند که یکی هستند وشبیه هم نیستند.وتازگی دارند چراکه حاصل کار فردی است که همچنان باثبات درهستی جریان دارد.ونمی توان به وی برچسب زد.!!!

مثلا  درسریال بازگشت پرستوها که  ماجرای اردوگاه اسرای ایرانی را متفاوت تر از پیش به تصویر میکشد وخیانت یک اسیر ایرانی به سایر اسراء  همان مفهوم را دارد که خیانت یک مامور ارشد اطلاعات به کشورش.در قلاده های طلا.

.واین ثبات به کارگردان این اجازه را می دهدکه حرف خودش را بزند.حتی اگر سیاسی باشد.وبتواند پشت فیلم خود بایستد.ودفاع کند ازآن...

شاید اگر زمانی منتقدین میگفتند آسمان ،آسمان است اما آسمان جان فورد آسمانی دیگر است آسمانی که وحشی وسر کش است.

شاید بتوان در مورد طالبی هم چنین سخنی را نزد مفاهیم دشمن، خیانت ، وحدت ،و..گفت که خاص اوست .

وقتی که این مفاهیم کنار تکنیک سینمایی اوقرار می گیرند جان کلام ادا میشود و.حس تماشگر پرده نقره ای انگیخته میشود.

قلاده های طلا خارج از فرم خود که مبتنی بر قصه ،شخصیت پردازی، میزانسن های به جا ودرکل تکنیک سینمایی است حرف نمی زند.یعنی تمام حرف خود را در قالب فرم میزند .وبه این شکل فیلمی میشودکه  حرفهای سیاسی اش را در قالب سینما می زند.

وقتی قصه  در قالب شخصیت روایت میشود .شخصیت وقصه یکی میشوند.یکی از معانی ای که برای کاراکتر از واژه یونانی ترجمه کرده اند حکاکی شدن است وثبت شدن است .به گونه ای شخصیت وقصه را نتوان ازهم تفکیک کرد.واین به قدرت شخصیت پردازی برمی گردد.قصه قلاده های طلا بدون انکه خیلی مبتنی بر  روایت رایج سه خطی فیلم نامه باشد.از درون شخصیت ها روایت میشود.

فیلم نامه به شکلی است که علیرغم شلوغ بودنش شخصیت های زیادی از خود به جا می گذارد.به نظر میرسدسعی براین بوده است که تاحد امکان  فیلمنامه از تیپ فاصله بگیرد وبه شخصیت های متعددبرسد.چرا که زمان ومکان وشرایط قصه شخصیت طلب میکند ونه تیپ .وموقیت عمده فیلم هم در همین  است که یک قصه سیاسی را برعکس کارهای مشابه قبلی سعی کرده است ازشخصیت بیان کند ونه تیپ.

عنصر تعلیق نیز برشخصیت ها سوار است.وقتی قصه را از درون شخصیت هاپی می گیریم تاپیدا کردن جاسوس ،تقربیا بعه تمام شخصیت ها مشکوک می شویم.ازمامور اطلاعاتی که دربیمارستان سیگار میکشد.از ماموری که موی دم اسبی بسته تا روحانی ای که  در یک لحضه همه انگشت هار به سمت دهان ها هدایت میکند وقتی که دارد با تلفن مکالمه میکند.

واین تعلیق ودلهره مبتنی بر شخصیت تا انتهای قصه ادامه دارد.

نکته دیگر اینکه فیلم ازحیث کیفیت کارگردانی درسکانس های بیرونی وبازسازی لوکیشن های شلوغ شهری کم نظیر است.وهمچنین صحنه های پلیسی واکشن که مشخصا روی آنها کار شده است.واثری متفاوت درژانر پلیسی –جاسوسی باقصه جذاب وتم وزمینه سیاسی مواجه کرده است.

وبه نوعی نقطه عطفی است دراین گونه از سینما..

وناجوانمردانه است که ندیده زبان به تکفیر یک فیلم آن هم از موضع غیر سینمایی باز کنیم.....

شما نیز می‌توانید نقدها و یادداشت‌های خود درباره آثار سینما و تلویزیون را با نام خودتان در منظوم (معتبرترین مرجع نقد سینما و تلویزیون ایران) منتشر کنید. هم‌اکنون مطالب خود را به آدرس ایمیل Admin@Manzoom.ir برای ما ارسال کنید.

نقد، یادداشت، تحلیل، بررسی و معرفی منتقدین از فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی ایرانی را در صفحه نقد فیلم سایت منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران بخوانید.  [منظوم تنها ناشر نقدها است و این به معنای تایید دیدگاه منتقدان نیست.]