نقد و بررسی فیلم انیمیشن جنگل

« کتاب جنگل » یکی از مشهورترین و محبوب ترین داستان های تاریخ ادبیات است که توسط رودیارد کیپلینگ به رشته نگارش درآمده است. این داستان ابتدا به صورت کوتاه و حتی پاورقی منتشر می شد اما بعدها تبدیل به یک داستان بلند شد و توانست دل خوانندگان بسیاری در سرتاسر جهان را بدست آورد. در سینما و تئاتر نیز اقتباس های زیادی از این داستان صورت گرفته که معروف ترین آن به انیمیشن سال 1967 دیزنی باز می گردد؛ انمیشن موزیکالی که می توان گفت تنها منبع تصویری است که از داستان « کتاب جنگل » در ذهن علاقه مندان به سینما باقی مانده است. حال پس از گذشت سالها، یک اقتباس جدید از این داستان قدیمی انجام شده که جان فاوریو کارگردانی آن را برعهده داشته است. داستان این انیمیشن را تقریباً همه علاقه مندان به سینما و کتاب می دانند اما بطور خلاصه اینچنین است :

موگلی ( نیل ستی ) نوزادی است که در جنگ تنها پیدا می شود و سپس توسط دسته گرگ ها بزرگ می شود. همین اتفاق سبب می شود تا موگلی رفتار و خوی حیوانی به خود بگیرد و بخواهد که از رفتار گرگ ها تبعیت کند. اما با اینحال گرگ ها می دانند که آنها با یکدیگر متفاوت هستند و موگلی می بایست مراقب برخی از رفتارهایش باشد. اما با از راه رسیدن ببر آدم خوار جنگل یعنی شیر خان، جان موگلی به خطر می افتد. او می بایست به نزدیک ترین دهکده ای که انسانها در آن حضور دارند برود تا از چنگال شیرخان در امان باشد ولی...

اقتباس جدید « کتاب جنگل » در مقایسه با نسخه های پیشین یک تفاوت اساسی دارد و آن اینکه به لطف پیشرفت تکنولوژی های کامپیوتری، اینبار جنگلی که موگلی در آن قدم می زند بسیار طبیعی تر و باورپذیرتر از همیشه است و مخاطب می تواند به خوبی حس بودن در مرکز جنگل را تجربه نماید. در این میان ویژگی ارزشمندتری که « کتاب جنگل » جان فاوریو از آن برخوردار بوده، استفاده از تکنولوژی جدید برای ترسیم حیوانات داستان بوده است که هرگز قبلا تا این حد طبیعی و جذاب نبوده اند. شاید بطور کل بتوان اصلی ترین دلیل تماشای نسخه جدید « کتاب جنگل » را پیشرفت تکنولوژی و جلوه های ویژه چشم نوازش معرفی کرد که به کمک داستان آموزنده و جذاب اثر آمده تا تجربه شگفت انگیزی در اختیار تماشاگر قرار دهد.

اما « کتاب جنگل » در بخش فیلمنامه نسبت به نسخه های پیشین تغییراتی نیز به همراه داشته است. شاید در نیم قرن گذشته دغدغه های خانوادگی و فرهنگی اصلی ترین دغدغه سازندگان انیمیشن بود و به همین جهت کماکان پس از گذشت سالها، تماشای انیمیشن « کتاب جنگل » دیزنی بسیار دلنشین و آموزنده است. اما در نسخه جدید کمی خرده داستانها و مفاهیم سیاه به داستان اضافه شده اند که نشان از نگرانی سازندگان از پیشروی انسانها در تخریب طبیعت پیرامونشان دارد. اینبار در داستان تماشاگران بطور مداوم این پیغام را دریافت می کنند که انسانها در حال نابودی طبیعت هستند و اگر چاره ای برای آن در نظر گرفته نشود می تواند منجر به بروز فاجعه ای باشد. دغدغه های مدرن زیست محیطی از جمله مواردی است که در اقتباس جدید « کتاب جنگل » با آن مواجه هستیم و روی هم رفته ارزشمند و تاثیرگذار است.

شاید بتوان ایراد « کتاب جنگل » را عدم نوآوری در روایت داستان دانست که البته با توجه کلیت داستان که مورد پذیرش تمام قشرها از گذشته تا به امروز بوده، قابل درک است. جان فاوریو در ساخت « کتاب جنگل » کمتر دست به تغییر در روایت زده و تنها به ارائه هرآنچه که علاقه مندان کلاسیک این فیلم از آن سراغ داشتند، اکتفا کرده است.

بازیگر اصلی فیلم که پسربچه ای به نام نیل ستی است، در اولین تجربه سینمایی اش بازی بسیار خوبی در نقش پسر جنگلی داشته است. ناراحت شدن نیل باورپذیر است و ترسیدنش نیز قابل قبول. با توجه به اینکه ستی تمام مدت در مقابل پرده سبز در حال بازی بوده، باید نقش آفرینی وی در اولین تجربه سینمایی را موفق قلمداد کرد. صداگذاری حیوانات نیز در « کتاب جنگل » به خوبی انجام شده و بهترین افراد برای صداپیشگی در نظر گرفته شده اند. بیل مورای ، بن کینگزلی ، اسکارلت یوهانسون و... از جمله بازیگرانی هستند که تجربه بسیار خوبی در صداپیشگی دارند و صدایشان در « کتاب جنگل » توانسته به خوبی بر قامت حیوانات بنشیند.

اما سوال اصلی که پس از تماشای « کتاب جنگل » باید پرسید این هست که ضرورت بازسازی کتاب جنگل با چنین زرق و برقی به چه دلیل بوده است؟ با توجه به اینکه « کتاب جنگل » جان فاوریو یک اقتباس وفادار به کتاب بوده و تنها در بخش های کوچکی دچار تغییرات مفهومی شده، آیا اقتباس مجدد را می توان یک اثر ماندگار معرفی کرد؟ پاسخ این سوال کمی مبهم جلوه می کند. « کتاب جنگل » قطعا یک اثر دلنشین و آموزنده است که با توجه به افزایش کیفیت جلوه های ویژه، چشم نواز تر از هر زمانی دیگری تداعی می کند. اما خیلی سخت است که مخاطب هنگام شنیدن نام « کتاب جنگل » انیمیشن را به خاطر نیاورد و مستقیما ذهنش معطوف به این اثر پر زرق و برق گرد