تکرار فرمو‌های موفق سال‌های گذشته

مهران احمدی سالهاست که در عرصه بازیگری فعالیت می کند و مخاطبین ایرانی نیز او را بیشتر با سریال تلویزیونی « پایتخت » به خاطر می آورند. احمدی در مجموع یکی از کمدین های موفق سالهای اخیر بوده و ساخت اولین فیلم سینمایی اش در ژانر کمدی، بارقه امیدی در دل علاقه مندان به سینما ایجاد کرد تا بالاخره بتوانند یک اثر کمدی ناب را از یک کارگردان تازه نفس در عرصه سینما شاهد بود. اما « مصادره » چیزی جز تکرار فرمول های موفق سالهای گذشته سینمای ایران ندارد و نمی تواند بر آن بیفزاید.

بابک حمیدیان و رضا عطاران در فیلم سینمایی مصادره

فیلم در مقدمه داستان خود خیلی زود توجه مخاطب را به خود جلب می کند. یعنی جایی که اسماعیل کارمند خرید اداره ساواک معرفی می شود که ابداً نقشی در شکنجه های این سازمان برعهده نداشته اما با وقوع انقلاب اسلامی در ایران مجبور شده به آمریکا مهاجرت نماید. مقدمه « مصادره » فرصت کم نظیری را برای خلق یک کمدی هوشمندانه که بتواند موقعیت های کمیک ایجاد نماید در اختیار سازنده قرار داده است. مقدمه مذکور می توانست سرشار از ایده های بکر باشد که در قالب یک کمدی سیاه به مخاطب ارائه شود و در عین حال که خنده را بر لبان مخاطب می آورد، تلنگری نیز به ذهن تماشاگرش می زد تا اندکی اندیشه را نیز تجربه نماید.

اما سازندگان فیلم آشکارا از پرداختن به وجه سیاسی داستان خودداری کرده اند تا اثرشان ابداً حتی نزدیک به خط قرمزها نشود و در یک مسیر صاف و بی دردسر قدم بردارد. با اینکه فیلمنامه « مصادره » در ذات یک اثر سیاسی است و تمام اتفاقات رخ داده در آن نیز می بایست سمت و سوی اجتماعی - سیاسی می یافت، اما مهران احمدی تنها به بیان مقدمه فیلم اکتفا کرده و پس از آن در همان مسیری گام بر می دارد که آثار پرفروش سالهای گذشته نظیر « من سالوادور نیستم » و بطور خلاصه، تمام آثاری که با محوریت رضا عطاران ساخته شده، قدم برداشته اند.

مهران احمدی در فیلم سینمایی مصادره

« مصادره » خیلی زود تکلیفش را با مخاطب مشخص می کند و نشان می دهد که تمام بار فیلم قرار است بر دوش ستاره پولساز آن یعنی رضا عطاران باشد. بازیگری که در چنین آثاری به نقطه ای رسیده که کمتر فیلمسازی حوصله هدایت او را دارد و بطور خلاصه او را به حال خود رها می کنند تا وی براساس بامزگی ذاتی خود بتواند از مخاطب خنده بگیرد. بامزگی که از عصبانیت های لحظه ای عطاران و بر زبان آوردن تکه کلامهای کوتاه او که اغلب سمت و سویی جنسی نیز دارند سرچشمه می گیرد و در « مصادره » نیز دوباره به کار گرفته شده تا مخاطب به خنده بیفتد.

البته احمدی برای تضمین فروش فیلم، اینبار هومن سیدی را نیز مستقیماً از سریال « عاشقانه » و آثار کمدی ماه های اخیرش به « مصادره » منتقل کرده تا او نیز با سبک و سیاق دیالوگ گویی منحصر به فرد خود که در چند سال اخیر طرفداران بسیاری در سینما و شبکه نمایش خانگی یافته، وظیفه اجرای بخش هایی از فیلمنامه ویران « مصادره » را برعهده بگیرد. شخصیتی که او ایفا می کند نه قرار است به پیشبرد فیلمنامه کمکی کند و نه تاثیری در روند داستان زندگی اسماعیل داشته باشد.

هومن سیدی و هادی کاظمی در فیلم سینمایی مصادره

فیلم درست در زمانی که نیاز به پرورش ایده درخشان اولیه خود دارد، به همان دام آشنایی می افتد که تقریباً تمام آثار کمدی سالهای اخیر ایران به آن دچار شده اند یعنی شوخی های جنسی تکراری که ظاهراً همیشه در حال تکرار هستند و همیشه هم مورد استقبال قرار می گیرند. موضوع ختنه ذکی از آن دست شوخی هایی است که در سالهای اخیر تقریباً در تمام کمدی هایی که به نوعی داستانشان در خارج از مرزهای ایران روایت می شود یا فردی از آن سو به ایران می آید، تکرار شده و ظاهراً قرار است تماشاگر ایرانی از سالهای به اکران درآمدن « ازدواج به سبک ایرانی » تا به امروز، کماکان می تواند به شوخی " ختنه ای " با خیال راحت بخندد!

با اینحال باید گفت که نخستین تجربه کارگردانی مهران احمدی در حوزه طراحی صحنه و فیلمبرداری ، اثری قابل ستایش است که بهرحال دنباله روی آثار پر زرق و برقی نظیر « من سالوادور نیستم » بوده که داستان و فضای آن در فضای خارج از کشور روایت می شود تا شرایط سازندگان برای ایجاد برخی از موقعیت های کمیک مهیا باشد. فیلمبرداری و طراحی صحنه « مصادره » را می توان از معدود نکات قابل تحمل اثر برشمرد.

مهران احمدی در پشت صحنه  فیلم سینمایی مصادره

« مصادره » کمدی تکراری است که با مقدمه ای بسیار خوب آغاز می شود اما بلافاصله آن را نابود می کند در اواسط داستان نیز میخ محکمی بر تابوت آن می زند. نخستین تجربه مهران احمدی فراتر از یک کمدی جنسی تکراری پیش نمی رود که با محوریت رضا عطاران ساخته شده که تحت هر شرایطی می تواند تماشاگر را به سینما بیاورد و فروش اثر را تضمین نماید. اشاره نصفه و نیمه فیلم به شخصیت های سیاسی نظیر خاوری که با حضور شخصیت عجیبی به اسم " خاوندی " در فیلم حضور دارد، به حدی هوشمندانه و بُرنده نیست که حتی برای لحظه ای در ذهن مخاطب باقی بماند. نکته ناامید کننده درباره « مصادره » این است که اثر درونمایه ای سیاسی دارد و تمایل به تلنگر زدن به شخصیت های سیاسی و اجتماعی دارد اما از ترس ممیزی و مشکلات اکران، آنها را به حال خود رها کرده تا در نهایت کلیت « مصادره » همان ختنه و تکه پراکنی های جنسی باشد که ظاهراً هنوز هم توان خنداندن مخاطب را دارد!

شما چقدر با این مطلب موافق هستید؟ نظر شما درباره این مطلب و اثر چیست؟ نظر خود را در پایین همین صفحه بنویسید. [منظوم تنها ناشر نقدها است و این به معنای تایید دیدگاه منتقدان نیست.]

شما نیز می‌توانید نقدها و یادداشت‌های خود درباره آثار سینما و تلویزیون را با نام خودتان در منظوم (معتبرترین مرجع نقد سینما و تلویزیون ایران) منتشر کنید. هم‌اکنون مطالب خود را به آدرس ایمیل Admin@Manzoom.ir برای ما ارسال کنید.

نقد، یادداشت، تحلیل، بررسی و معرفی منتقدین از فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی ایرانی را در صفحه نقد فیلم سایت منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران بخوانید.