قسمت دوم/ چرا این سریال‌های تلویزیون هیچ وقت بازپخش نشدند؟

به گزارش منظوم؛ مرجع سینما و تلویزیون ایران:

این روزها که صدا و سیما علنا اعلام کرده کفگیرش به ته دیگ خورده است و نمی تواند هزینه ساخت سریال های خوب و الف را تامین کند و حتی در تامین هزینه های سریال های ضعیف تر هم مانده، شاید بهترین کار مراجعه به آرشیو و پخش سریال های قدیمی و پرمخاطب این مدیوم باشد. اما نکته ای که وجود دارد این است که برخی از این سریال ها به دلیل ممنوع التصویری عوامل و یا مضمون، دیگر قابلیت پخش از رسانه ملی را ندارند. 

آخرین گناه - حسین سهیلی زاده 

زمان پخش: رمضان سال ۱۳۸۵ 

بازیگر منشوری: مینا لاکانی/ او سال ۹۰ از ایران رفت و بدون حجاب در شبکه صدای آمریکا حاضر شد و درباره سختی ها و محدودیت هایی که برای بازیگری داشته گفتگو کرد. 
 
اهمیت سریال: «آخرین گناه» جزو سریال های متوسط تلویزیون و خود حسین سهیلی زاده است. این سریال در ادامه موج سریال های ماورایی تولید شد اما توفیقی که باید پیدا نکرد. چشم برزخی دکتر اکرمی (حمیدرضا پگاه) چهره کریه آدم ها را می دید و باعث می شد دکتر سر خود تصمیم به قتل آنها بگیرد؛ یک نوع شورش علیه گناه در جامعه. قصه اما به زودی به تکرار می افتد و جذابیتش را از دست می دهد. 

حجم نقش: مینا لاکانی نقش دختر دکتر اکرمی را بازی می کند. حضور او در «آخرین گناه» هم کمی است هم کیفی. یعنی از یک طرف بخشی از درام را به دوش می کشد و از آن سو میزان حضورش زیاد است. اوست که جلوی خواسته پدر می ایستد و به جای پیوند قرنیه چشم برزخی به چشم عبدالله صدوق که او آدمی است متدین، به چشم نامزدش دکتر مودت که او نیز مشکل بینایی دارد پیوند می زند. 
 
قابل حذف است؟ نه. نقش رویا را نمی توان از «آخرین گناه» حذف کرد. 
 
ستایش - سعید سلطانی 
 
زمان پخش: فصل اول/ ۱۳۸۹، فصل دوم/ ۱۳۹۳ 
بازیگر مهاجر: رامسین کبریتی/ جزو آخرین بازیگرانی است که از ایران مهاجرت کرده تا در شبکه جم فعالیت کند. 
 
اهمیت سریال: سریال «ستایش» یکی از مهمترین سریال های تلویزیون در چند سال اخیر است. این سریال با اینکه به صورت هفتگی روی آنتن می رفت اما مخاطبان پروپاقرص بسیاری داشت. حجم مخاطبان سریال تا جایی بالا بود که در آن سال، ثبت احوال اعلام کرد که اسم ستایش برای نوزادان دختر، بیشترین فراوانی را دارد. درست است که فصل دوم به اندازه فصل اول سروصدا نکرد و موج ساز نشد اما باز هم خیلی دیده شد. 

حجم نقش: رامسین کبریتی، نقش صابر پسر بزرگ حشمت فردوس و برادر طاهر را داشت، یکی از اصلی ترین نقش های سریال که بخش مهمی  از روند داستان را پیش می برد. 
 
قابل حذف است؟ در صورتی که تلویزیون تصمیم بگیرد، سریال هایی که بازیگران مهاجر در آنها بازی داشته اند را دیگر به هیچ وجه روی آنتن نفرستد، «ستایش» قطعا یکی از آنهاست چون نقش صابر به هیچ عنوان قابل حذف نیست. مسئله اینجاست که تیم «ستایش» مشغول ساخت فصل سوم آن هستند و قطعا در این صورت باید به فکر بازیگر جایگزین برای صابر باشند. 
 
پنج کیلومتر تا بهشت - علیرضا افخمی 
 
زمان پخش: رمضان ۱۳۹۰ 
بازیگر مهاجر: پردیس افکاری 
 
اهمیت سریال: «پنج کیلومتر تا بهشت» سریال خوب و درجه یکی نبود. حتی همان زمان هم که در رمضان سال ۱۳۹۰ روی آنتن رفت، بین سایر سریال های روی آنتن، آن طور که باید جایگاه خاص نداشت. با این حال اما به دلیل اینکه سریالی ماورایی بود و مخاطبان تقریبا به این جور سریال ها توجه نشان می دهند تا حدودی دیده شد. بعد از پخش اولیه، چند بار از شبکه آی فیلم روی آنتن رفت و الان حتی اگر تلویزیون تشخیص دهد که جلوی پخش مجدد آن را بگیرد، چندان اهمیتی ندارد. 

حجم نقش: پردیس افکاری نقش همسر داریوش فرهنگ را بازی می کرد؛ مرد کارخانه داری که از یک طرف پسرش به او نارو زده بود، از طرف دیگر نامزد دخترش در کما بود و تازه سرمایه اش را هم از دست داده بود. پردیس افکاری نقش چندان مهم و اثرگذاری نداشت. صرفا به عنوان یک مادر یا همسر کنار کار بود. 
 
قابل حذف است؟ غیر از بخش های داخل خانواده، پردیس افکاری عملا نقش خیلی خاصی نداشت. شاید بشود راحت صحنه های او را حذف کرد. 
 
باغچه مینو - رضا صفدری 
 
زمان پخش: سال ۱۳۸۲ 
بازیگر مهاجر: رابعه اسکویی 
 
اهمیت سریال: در ادامه ساخت سریال های شبانه کمدی مثل «زیر آسمان شهر» و «بدون شرح» و ... ساخته شد و کاراکتر آقای کاووسی در «بدون شرح» بدون هیچ تغییری مورد استفاده قرار گرفت. این سریال به اندازه سریال های کمدی قبلی دیده نشد و سر زبان ها نیفتاد اما به دلیل حضور بازیگران کمدی جذابی که داشت، اثر به نسبت قابل قبولی بود. تلویزیون هم سال ها بعد از پخش اولیه، بارها آن را در کنداکتور سریال های بازپخشی قرار داد. 

حجم نقش: از اواسط سریال زمانی که متوجه شدند آن طور که باید امکان جذب مخاطب را ندارند، تصمیم گرفتند چند بازیگر جدید کمدی به کار اضافه کنند و رابعه اسکویی هم یکی از همین بازیگران جدید بود. او لباس مخصوص آشپزها را می پوشید و کنار سایرین در آشپزخانه کار می کرد. 
قابل حذف است: تا اواسط سریال که خبری از اسکویی نیست. از آن به بعد هم آنقدر نقش مهم و کلیدی ندارد که نشود آن را حذف کرد. بنابراین طبیعتا مدیران برای نمایش این یکی سریال مشکل آنچنانی ندارند.

مورد ویژه: شب‌های برره و مرد هزارچهره- مهران مدیری

چند شائبه دست به دست هم می دهد تا درباره دو سریال مهران مدیری فرضیه ای شکل بگیرد که تلویزیون با «شب های برره» و «مرد هزار چهره» زاویه دارد و این دو جزو خطوط قرمز هستند. اول سابقه ای است که در ذهن داریم و دیگری حذف شان از جشنواره جام جم و برخی مسابقه های تلویزیون  است.

شائبه اول؛ حذف از جشنواره جام جم

پررنگ ترین شائبه درباره منشوری بودن «شب های برره» و «مرد هزار چهره» حذف این آثار در بخش سریال های طنز دومین جشنواره جام جم است که در تصمیمی غیرقابل هضم مدیران سابق تلویزیون از کنار کل آثار مدیری گذشتند. مدیر وقت شبکه سه در توجیه گفته بود: «ملاک داوران اسم و رسم نبوده است.» این اتفاق در سالی افتاد که مهران مدیری بعد از ماجرای «قهوه تلخ» با تلویزیون زاویه داشت و نشانه های این دلخوری (انتقام) مسئولان تلویزیون قابل لمس بود.

شائبه دوم؛ بازپخش سریال ها

در تلویزیونی که سریال های درجه چندم هم بارها روی آنتن شبکه های مختلف می روند، چرا خبری از «شب های برره» و «مرد هزار چهره» نیست؟ اولی که هیچ وقت بازپخش نداشت؛ دومی هم تا جایی که حافظه یاری می کند یک بار شبکه آی فیلم و یک بار خود شبکه سه آن را دوباره روی آنتن فرستاده. حتی در «نسیم نما»ی شبکه نسیم و «خاطره ۳» شبکه سه که بریده ای از سریال ها را پخش می کنند، جایی نداشته اند.

شائبه سوم؛ سین مثل سریال

خاطرتان باشد برنامه «سین مثل سریال» در نوروز ۹۲ «مرد هزار چهره» و «مرد دو هزار چهره» را در نظرسنجی بهترین سریال نوروزی گنجاند. همان زمان نوشتیم تلویزیون با یک تیر دو نشان زده؛ یکی این که با قرار دادن سریال ها در نظرخواهی، خود را از تقابل با مدیری مبرا کرده و از آن طرف رأی او را شکسته. در حالی که می توانست «مرد هزار چهره» را به عنوان سریالی مهمتر در فهرست قرار دهد تا شانسش بالا رود. در پلن طراحی شده، آرای سریال های مدیری تقسیم شد و در نهایت «پایتخت» که مطلوب تلویزیون هم هست، در صدر قرار گرفت.

شائبه چهارم؛ محتوای منشوری

دیگر شائبه به محتوای دو سریال مربوط است. «شب های برره» در زمان پخش با چند مشکل مواجه شد و در نهایت هم مسئولان تلویزیون ترجیح دادند به رغم اعلام قبلی از ادامه ساخت آن صرف نظر کنند. از یک طرف برخی اعتراض داشتند که سریال از کلماتی که بدآموزی دارد به همراه ایما و اشاره های جنسی غیرمعمول استفاده می کند. از طرف دیگر برخی اهالی «فسا» نسبت به استفاده از این نام در سریال اعتراض کرده بودند. مدیری در «مرد هزار چهره» با خیلی ها شوخی کرد و خیلی ها هم به او و البته تلویزیون معترض شدند.

حسن شکوهی مدیر تولید شب های برره در خصوص شایعه‌های که در ارتباط با پایان "شبهای برره" در ایام پخش این مجموعه تلویزیونی بر سر زبان‌ها افتاده بود، خاطرنشان ساخت: در آن مقطع شیطنت‌هایی بر روی فیلمنامه توسط خودمان اعمال می‌شد، همین مسئه سبب شد ،صداوسیما به درخواست جمعی از مراجع قم از ادامه تولید این اثر بعد از ایام محرم آن سال جلوگیری کند.

وی در همین رابطه افزود: در قرارداد گروه تولید با گروه فیلم و سریال شبکه سوم سیما ساخت ۱۳۵ قسمت ذکر شده بود که بنا به مشکلات رخ داده، تنها ۹۲ قسمت ساخته شد و به دستور مدیران شبکه از ادامه ساخت آن جلوگیری به عمل آمد، هرچند که پس از توقف ساخت این سریال به خاطر مردم و خود سریال سه ماه لوکیشن را آماده ساخت قسمت های بعدی کرده بودیم که متاسفانه این اتفاق هیچوقت رخ نداد.

علاوه بر موارد فوق، بسیاری از آثار تلویزیون هم بصورت مقطعی و گاهی اوقات دائمی غیرقابل بازپخش بوده اند. از آثار باران کوثری به خاطر ممنوع التصویری این بازیگر بگیرید تا برخی از سریال هایی که محتواهای حساس داشته اند (مانند یک مشت پر عقاب) و یا تبلیغات زیادی در داخلشان بوده است ( مانند باغ مظفر).

آخرین اخبار، رویدادها و حواشی روز سینما، تلویزیون، بازیگران و هنرمندان ایران را در صفحه‌ی اخبار منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران می‌‌توانید دنبال کنید.