نقد و بررسی فیلم خدایان مصر

« خدایان مصر » پیش تولید پر سر و صدایی را پشت سر گذاشت و تا مدتها بحث مربوط به آن در رسانه ها مطرح بود و تا همین اواخر زبانه اتفاقاتی که گریبانگیر این فیلم شد تا اسکار هشتاد و هشتم نیز کشیده شد. زمانی که کمپانی لایونگیت در سال 2015 اطلاعات و تصاویر فیلم « خدایان مصر » را برای رسانه ها ارسال کرد، با واکنش شدید فعالان مبارزه با نژاد پرستی مواجه شد که در آن به تصمیم کمپانی سازنده به استفاده از بازیگران سفیدپوست به جای خدایان مصر اعتراض داشتند. اعتراضاتی که سبب شد تا کمپانی لایونگیت و آلکس پرویاس کارگردان فیلم، برای جلوگیری از افزایش دامنه اعتراضات، بصورت رسمی بیانه ای منتشر نمایند و از عدم انتخاب بازیگران سیاه پوست عذرخواهی کنند.

داستان فیلم در دوران مصر باستان رخ می دهد. جایی که خدایان و مردم عادی در کنار یکدیگر در حال زندگی هستند اما خدایان به جهت قد بسیار بلند و توانایی تبدیل شدن به یک حیوان، از مردم عادی تمایز دارند.در این دوران اوسیریس ( برایان برون ) تصمیم گرفته تخت و تاج خود را به به پسرش حوروس (نیکولا کاستر والدو) واگذار نماید اما در زمان اجرای مراسم ، سر و کله برادر اوسیریس به نام ست ( جرارد باتلر ) پیدا می شود که با خشونت هرچه تمام ، اوسیریس را نابود می کند و چشمان حوروس را نیز کور می کند تا بتواند خود بر حکومت تکیه زده و سرزمین را به سیاهی بکشاند. پس از این اتفاقات، یک پسر جوان به نام بک ( برنتون توایتس ) تصمیم می گیرد تا یکی از چشمان حوروس که در مکانی امن نگهداری می شود را دزدیده و به او بازگرداند تا بتواند بوسیله قدرتی که در اختیارش قرار می گیرد، ست را از حکومت خلع کرده و خوشبختی را به سرزمین بازگرداند اما...

« خدایان مصر » مجموعه ای از اشتباهات مهلک فیلمسازی است که اینبار در یک اثر پرهزینه در کنار یکدیگر جمع شده اند. اولین ایراد فیلم مشخصا به فیلمنامه عجیب و پرداخت نشده اثر باز می گردد که مشخص نیست چرا و چطور تا این حد سطحی به رشته نگارش درآمده و در بخش کیفیت، یک سر و گردن پائین تر از آثار ویدئویی است. انتقام ، موضوعی کلاسیک به شمار می رود که سهم بسزایی در تاریخ ادبیات و البته سینما داشته است، آثار بسیاری بوده اند که به جهت پرداخت موثر سوژه توانسته اند در ذهن مخاطبین سینما ماندگار شوند اما« خدایان مصر » بطور شگفت انگیزی حاوی تمام اشتباهاتی است که سازندگان و تهیه کنندگان بیش از نیم قرن پیش، از آن گذشتند و تصمیم به تکرار آن نگرفتند!

جدیدترین اثر آلکس پرویاس با توجه به بودجه قابل توجه 140 میلیون دلاری اش، مقدمه ای پر سر و صدا از نبرد خدایان به راه می اندازد که تداعی گر هیجانی مضاعف و بی انتها برای مخاطب است. اما پس از این مقدمه، فیلم وارد وادی کلیشه های نخ نمایی می شود که در دوران مدرن سینما، کمتر فیلمسازی به سراغ آن می رود. اولین مشکل در این خصوص، متوجه شخصیت بِک است که در طول داستان هرگز قادر نیست حس زنده بودن را به مخاطب القا نماید. این شخصیت که مشخص نیست رنج دیده، انتقام جو و یا حتی عاشق پیشه است، در طول داستان بارها سلسله تکه کلامهای بی مزه ای را بر زبان جاری می کند که در ضدیت کامل با روند جدی فیلم است و نتیجه اشتباه درک سازندگان از ماهیت داستان و پرداخت بک، منجر به خلق شخصیتی شده که وضعیت آشفته ای دارد.

در طرف دیگر، جرارد باتلر نیز در یکی از بدترین نقش آفرینی های کارنامه دوران بازیگری اش، ایفاگر شخصیت خبیثی به نام ست شده که یک کاریکاتور کلاسیک از شکل و شمایل شخصیت شرور در یک داستان است. شخصیتی که به دلیل پرداخت بسیار بد و کلیشه ای ، نه می توانیم خباثت و خشونتش را باور کنیم و نه اصلا انگیزه هایش برای راه انداختن خون و پلیدی!

انتظار می رفت با توجه به بودجه 140 میلیون دلاری، « خدایان مصر » حداقل در بخش اکشن و جلوه های ویژه کامپیوتری بتواند اثری سرگرم کننده و بدیع باشد اما در کمال تعجب بخش های تکنیکی فیلم نیز در موازات مشکلات فیلنامه است. جلوه های ویژه فیلم جز در سکانس مبارزه آغازین فیلم که در آن مقداری فاکتورهای سرگرم کنندگی نمایان می شود، در باقی داستان به شکل عجیب و غریبی کیفیت خود را از دست می دهد و ارزشی در حد آثار نازل ویدئویی می یابد. کلوز شات های کارگردان از بازیگران فیلم در محیط های باز به خوبی کیفیت نازل جلوه های ویژه فیلم را به تصویر می کشد. مبارزات یک سوم پایانی فیلم نیز با توجه به تغییر مکرر زاویه دید، جز سردرد و سردرگمی، چیزی عاید مخاطب نمی کند.

در میان انبوه نقش آفرینی های بد بازیگران در « خدایان مصر » ، نیکولا کاستر والدو( از آن دسته نامهایی که احتمالا در آینده کوتاه خواهند شد! ) وضعیت بهتری نسبت به سایرین دارد و می تواند بر پرده نقره ای سینما قابل تحمل باشد. جرارد باتلر هم که اینبار ایفاگر شخصیت بدذات داستان بوده، انتخاب فاجعه باری محسوب می شود و علاوه بر پرداخت عجیب و غریب شخصیتش در فیلم، خودِ باتلر نیز بازی نازل و بی کیفیتی از خود به نمایش گذاشته است. برنتون توایتس هم که قرار بوده شخصیت بامزه فیلم باشد، علنا سوهان اعصاب تماشاگر است.

« خدایان مصر » نه در بخش فیلمنامه و نه حتی در بخش های تکنیکی به توفیقی نمی رسد. جدیدترین فیلم آلکس پرویاس مغلطه ای شلوغ و درهم از موضوعات مختلفی است که قصدا داشته اند در کنار هم تشکیل یک فیلم دهند. مصر باستان، هیولاهای فراطبیعی، انتقام و عشق از جمله مسائلی بوده که سازندگان از آنها به عنوان عناصر تشکیل دهنده پیکره فیلم استفاده کرده اند. اما مشکل اینجاست که « خدایان مصر » نه ارتباط مشخصی به مصر دارد، نه هیولای هیجان انگیزی دارد، نه به درستی مفهوم انتقام را عیان می کند و نه حتی صحبتی درباره عشق دارد. « خدایان مصر » باید به همان مصر باستان بازگردد و کاری به سینما نداشته باشند!