نقد و بررسی فیلم صعود ژوپیتر

داستان اعلام چندباره تاریخ اکران و تعویق فیلم « صعود ژوپیتر » یکی از سوژه های جالب محافل هنری در سال 2014 بود که چند باری تیتر خبرگزاری های مختلف سینمایی شد. فیلم جدید لانا و اندی واچوفسکی، تقریبا از یکسال پیش تا به امروز با تبلیغاتی فراگیر نام خود را بر سر زبان ها انداخت اما هنگامی که زمان اکران فیلم فرا رسید، عنوان کردند که به دلیل کار بیشتر بر روی جلوه های ویژه تصمیم به عقب انداختن تاریخ اکران فیلم گرفته اند که البته می شد حدس زد این یک بهانه برای فرار از همزمانی اکران فیلم با آثار به مراتب بهتری بوده است. اما سرانجام « صعود ژویپتر » در فوریه 2015 یعنی زمانی که آثار اسکاری هم دیگر اکرانشان به پایان رسیده و رقیب قابل توجهی نیست که بتواند فروش فیلم را دچار مشکل کند، به اکران عمومی درآمد.

داستان فیلم در آینده اتفاق می افتد و ما در این دوران با دختری به نام ژوپیتر جونز ( میلا کونیس) آشنا می شویم. ژوپیتر یکی از افراد رده طبقه پایین جامعه است که برای درآوردن خرج خودش و خانواده اش مجبور است خدمتکار باشد. اما زندگی سخت ژوپیتر زمانی سخت تر می شود که گروه های مختلف پی می برند وی دارای ویژگی هایی است که می تواند توازن قدرت را در آینده برهم بزند از این جهت بالم ( اِدی ردماین ) تعدادی افراد را به محل زندگی ژوپیتر اعزام می کند تا او را از بین ببرند اما سر بزنگاه فرد دیگری به نام کین ( چنینگ تاتم ) از راه می رسد و جان ژوپیتر را نجات می دهد. کین که هدفی خیرخواهانه دارد سعی در حفظ جان ژوپیتر دارد اما...

احتمالا تهیه کنندگان « صعود ژوپیتر » بهتر از هرکس دیگری می دانستند که با چه اثری مواجه هستند که چنین تاریخ اکرانی را برای یک اثر بلک باستری در نظر گرفته اند. فیلم جدید واچوفسکی ها به طرز شگفت انگیزی فاقد نبوغ، هوش و ذکاوت همیشگی این دو کارگردان است و می توان حتی آن را شکست خورده ترین اثر این دو تا به امروز قلمداد کرد.

« صعود ژوپیتر » روایتگر داستان قهرمانی است که ابدا شبیه قهرمان ها نیست. ژوپیتر، شخصیتی است که تماشاگر به سختی می تواند او را باور کند. گیج و مبهوت بودن دائم ژوپیتر یکی از مواردی است که باعث ناامیدی مخاطب از قهرمان داستانش می شود. به شخصیت پردازی و انتخاب بد بازیگر شخصیت قهرمان داستان باید فیلمنامه پر از ایراد و کلیشه ای واچوفسکی ها را هم اضافه کرد که قادر نیست مخاطبش را غافل گیر کند و حرف تازه ای بزند. واچوفسکی ها که در سالهای نه چندان دور موفق شده بودند ترکیبی از اکشن و فلسفه را در قامت اثری به نام « ماتریکس » به مخاطب ارائه کنند و یا حتی در سال 2012 با «اطلس ابر» خودشناسی را در چند اپیزود پیچیده به تصویر بکشند، حالا در « صعود ژوپیتر » متاسفانه درجا زده اند و اثری را روانه سینماها کرده اند که بی شباهت به اکشن های رده ب دهه هشتاد نیست.

« صعود ژوپتیر » مطابق علاقه واچوفسکی ها، چند داستان مختلف را در خود جای داده است و سعی کرده هرکدام از آنها را به شکلی پیش ببرد که در انتها به یک نقطه مشترک برسند و تصویری کلی از پازل های چیده شده در جریان فیلم ارائه دهند. اما کیفیت این خرده داستانها و آدمهایش ابدا قابل قیاس با آنچه که از این دو کارگردان خلاق سراغ داشتیم نیست. در « صعود ژوپیتر » نه پیام مشخصی به مخاطب ارائه می شود و نه اصلا مبحث ویژه ای جز چند اشاره و کنایه سیاسی دمده و ناامید کننده در جریان داستان رو می شود. « صعود ژوپیتر » متاسفانه روندی سراسر کلیشه ای دارد که آن را در رده آثار اکشن بی مغزی قرار میدهد که با اتکا به بودجه و جلوه های ویژه چشم نواز، سعی در پنهان کردن مشکلات داستان دارند.

جلوه های ویژه « صعود ژوپیتر » با توجه به بودجه 175 میلیون دلاری که در اختیار داشته، تماشایی از آب درآمده اما نبود نوآوری در اکشن فیلم باعث هدر رفتن بسیاری از CGI های با کیفیت فیلم شده است. متاسفانه علی رغم تسلط واچوفسکی ها در مدیریت صحنه های اکشن ، در « صعود ژوپیتر » این اتفاق با کمبود های فراوانی مواجه است و هرآنچه که به نمایش در آمده، ترکیبی است از فرمول های اسلوموشن به سبک سری فیلمهای « ماتریکس » و یا شباهت های عجیب و غریبی که به سری « جنگ ستارگان » پیدا کرده است. البته باید تاکید کنم که اکشن « صعود ژوپیتر » به مراتب قابل تحمل تر از داستان فیلم است.

میلا کونیس در نقش قهرمان داستان، یکی از بدترین انتخاب هایی بود که می شد برای « صعود ژوپیتر » در نظر گرفت. کونیس که ثابت کرده در آثار کوچک تر و جمع و جورتر هالیوودی حضور پر فروغ تری دارد، قادر نبوده در یک اثر بلک باستری صحنه را از آن خود کند و کمتر کسی پیدا می شود که بتواند او را در این فیلم باور کند. رابطه کونیس با چنینگ تاتم در جریان فیلم نیز چنگی به دل نمی زند و شیمی خوبی میان این دو برقرار نیست. اِدی ردماین هم که پس از « تئوری همه چیز » اسم و رسمی برای خود پیدا کرده ، در نقش بالم ناامید کننده است و حتی در مواردی تماشاگر را به خنداه وا می دارد. شاید این آخرین باری باشد که ردماین را در چنین حال و هوایی بتوانید مشاهده نمائید.

همانطور که اشاره کردم، زمان اکران « صعود ژوپیتر » خود می تواند بیانگر وضعیت فیلم باشد. کمتر بلک باستری را می توان یافت که اکران تابستان را نپذیرد و بجایش در ماه فوریه به نمایش درآید. متاسفانه عطش طرفداران واچوفسکی ها بعد از تماشای « صعود ژوپیتر » سیراب نخواهد شد و باید گفت که ماه ها انتظار برای تماشای اثری جدید از این دو کاگردان به سرانجام خوشی ختم نشده است. « صعود ژوپیتر » را می توان از الان جزو نامزدهای بدترین های سال در چند رشته دانست.