نقد و بررسی فیلم سینمایی عصر یخبندان

تازه ترین ساخته مصطفی کیایی از حیث روایت پیشرفت هایی در مقایسه با«خط ویژه»دارد اما اشکالات مشابه ای در دو ساخته آخر این کارگردان به چشم می خورد که باعث می شود فیلمهای کیایی نتوانند تبدیل به اثری برجسته شوند.

«عصر یخبندان»داستانی چند شخصیتی دارد که کم و بیش مشابه«داستان عامه پسند»تارانتینو است. در این فیلم کارگردان از روایت خطی داستانش پرهیز کرده و به هرکدام از شخصیت های داستان به اندازه کافی بها داده تا هرکدام از آنان داستان خودشان را در فیلم داشته باشند و هیچ تفاوتی در دسته بندی نقش ها به«مکمل یا اصلی»به چشم نمی خورد. این ویژگی باعث شده تا ریتم تند داستان به سرعت از مقابل دیدگان تماشاگر عبور نماید و مخاطب کمتر در حین تماشای فیلم دچار خستگی گردد.

با اینحال«عصر یخبندان»در فیلمنامه دچار مشکل است. کیایی اگرچه توانسته با حفظ ریتم تند و جذاب فیلم (همانند ساخته قبلی اش«خط ویژه») مخاطب را با خود همراه سازد اما در فیلمنامه دچار ایراداتی است که باعث می شود«عصر یخبندان»به اثری ممتاز مبدل نگردد.

از جمله ضعف‌های فیلمنامه را می توان پرداخت نصفه و نیمه شخصیت های داستان برشمرد که مخصوصا در مورد شخصیت منیره که مهتاب کرامتی آن را ایفا می کند، هایلایت بیشتری به خود می گیرد. آنچه که فیلم از شخصیت منیره به مخاطب ارائه می کند، زنی معتاد با مشکلات بی نهایت در زندگی اش اما در اجرا، این زن تنها به زبان آورنده دیالوگ‌هایی از درد و رنج به سبک آثار فیلمفارسی است که باعث می شود«عصر یخبندان»در لحظاتی آکنده از شعار نیز باشد.

فیلم همچنین از زبانی گزنده برخوردار است که لزوم قرار دادن یک درجه بندی سنی برای اکران عمومی آن را توجیه می کند.«عصر یخبندان»بی آنکه واقعا نیازی به استفاده از الفاظ رکیک داشته باشد، آکنده از کلمات زشتی است که بر پرده نقره‌ای نقش می بندد. کمتر به یاد دارم که فیلمی ساخته شده در ایران دارای چنین حجمی از کلمات زشت بوده باشد.

تغییر چندباره لحن فیلم در میانه راه ، از دیگر مشکلات«عصر یخبندان»است که به یکدستی اثر صدمه جدی وارد کرده.«عصر یخبندان»در لحظاتی کمیک است و در لحظاتی ملودرام و دائم در این پروسه در رفت و آمد به سر می برد.

در میان بازیگران پرشمار و مشهور فیلم، می توان بازی مهتاب کرامتی و بهرام رادان را برجسته تر از سایرین عنوان کرد. البته بازی مهتاب کرامتی در نقش معتاد عالی نیست و پیروی از اصول کلیشه ای یک شخصیت معتاد است اما با اینحال می توان گفت که کرامتی برای بازی در نقش منیره حداقل بیشتر از سایرین زحمت کشیده است. فرهاد اصلانی هم با قاب بندی های پر ایرادی که از وی گرفته شده، تبدیل به مهره سوخته«عصر یخبندان»شده است.

«عصر یخبندان»علی رغم تمام مشکلاتی که در فیلمنامه دارد، در مجموع یک پیشرفت در کارنامه هنری مصطفی کیایی محسوب می شود. کیایی به خوبی می داند که چطور نبض مخاطبش را در دست بگیرد و او را راضی از سالن های سینما خارج کند. وی می داند که قرار هست جوابش را از مخاطبش بگیرد و نه جشنواره های سینمایی جهان، بنابراین در ساخت«عصر یخبندان»با خیال راحت ذائقه مخاطب ایرانی را هدف گرفته و احتمالا در گیشه هم به اندازه کافی موفق خواهد شد.