نقد و بررسی فیلم افشاگر

رسوایی اخلاقی کلیسای کاتولیک در بوستون آمریکا در سال 2002 یکی از اتفاقاتی بود که سبب وضع قوانین جدیدی از طرف کلیسا برای نظارت هرچه بیشتر بر روی کشیش ها در سالهای بعد شد. در این سال روزنامه بوستون گلوب و بخش ویژه ای تحت عنوان " گروه روزنامه نگاران افشاگر " به بررسی گزارش هایی پرداختند که در آن پرده از آزار جنسی کودکان توسط کشیش ها برداشته شده بود . به زودی با روشن شدن ابعاد مختلف این پرونده، جنجال بر سر آن افزایش پیدا کرد و در نهایت باعث عذرخواهی رسمی کلیسای کاتولیک و تلاش برای بهبود وضعیت آن شد. روزنامه نگارانی هم که با شجاعت این مسئله را پیگیری کرده بودند، مورد تقدیر قرار گرفتند و جوایزی به آنان اهدا شد. فیلم « افشاگر » داستان این روزنامه نگاران و اتفاقاتی را که پشت سر گذاشته اند روایت می کند.

داستان فیلم از جایی آغاز می شود که مارتی بارون ( لیو شریبر ) سردبیر روزنامه بوستون گلوب می شود. در این مجله یک تم داخلی شامل شامل مایکل ( مارک رافالو ) ، ساشا ( ریچل مک آدامز ) و مارتی کارول ( برایان دی آرسی جیمز ) در بخشی تحت عنوان " افشاگر " فعالیت می کنند که سردبیر آن فردی به نام والتر ( مایکل کیتون ) است. این گروه تحقیقات خودشان را درباره گزارش هایی از کودک آزاری در کلیسایی کاتولیک واقع در ماساچوست آغاز می کنند اما در ادامه راه متوجه می شوند که خیلی ها دوست ندارند در این ارتباط صحبت کنند و...

سرانجامِ داستان فیلم « افشاگر » برای مخاطب روشن است و از این جهت، ایجاد تعلیق در فیلم یکی از دشوارترین وظایف تام مک کارتی به عنوان کارگردان و یکی از فیلمنامه نویسان بوده است. مک کارتی که در آخرین تجربه کارگردانی اش بنجلی به نام « پینه دوز » را با بازی آدام سندلر روانه سینما کرده بود، در جدیدترین تجربه سینمایی اش چرخشی صد و هشتاد درجه ای را تجربه کرده و اینبار با فیلمنامه ای پرجزئیات و دقیق به سینما بازگشته است.

یکی از ایراداتی که اغلب به داستانهای برگرفته از واقعیت در سینما وارد است، عدم پرداخت به جزئیات پرونده و کلی گویی است که باعث می شود جذابیت اثر تا حدود زیادی کاسته شود چراکه مخاطب به خوبی از ماجرای اصلی آگاه است و با تماشای فیلم قصد پی بردن به آنچه که تا امروز نمی دانسته را دارد. « افشاگر » اثری است که اگرچه به خوبی داستان اصلی را به جلو هدایت می کند، اما تمرکزش را بر جزئیات این پرونده قرار داده است؛ جزئیاتی که تا به امروز کمتر درباره آن صحبت شده و حالا تام مک کارتی با تحقیق و برگردان سینمایی نتایج تحقیقش، آن را در اختیار مخاطبین قرار داده است.

« افشاگر » در عین حال که با وسواس به جزئیات این واقعه تکان دهنده پرداخته، پیامهای ارزشمند فراوانی را نیز در قالب گفتگوهای روزنامه نگاران با افراد مختلف به مخاطب انتقال می دهد. فیلم با کنایه ای قابل توجه به مخاطبش ( که البته این بخش بیشتر متوجه جامعه غرب است ) اعلام می کند که قدرت مطلق کلیسای کاتولیک می تواند منجر به بروز چنین بحران هایی شود و اعتماد کامل به آنان همیشه هم نمی تواند باعث آرامش روح باشد.

فیلم بطور طعنه آمیزی، به سراغ کسانی می رود که از همکاری و مواجه با این پرونده سرباز می زنند و هرکدام از آنان دلایل خاص خود را برای امتناع از همکاری دارند. برخی از آنان نمی توانند باور کنند که کلیسای کاتولیک بتواند چنین فاجعه ای را رقم بزند و برخی دیگر نیز دلایلی پنهان برای عدم پیگیری این پرونده دارند. تام مک کارتی به خوبی توانسته این افراد و ذهنیتشان درباره کلیسای کاتولیک را مقابل دوربین آورده و اشتباهات اعتقادی آنان را به مخاطب گوشزد نماید.

ویژگی مثبتی که توانسته روایت جذاب « افشاگر » را تکمیل کند، بازیهای یکدست ستارگان فیلم است که در راس آنها مایکل کیتون، بهترین نمایش را ارائه داده است. کیتون که سال گذشته با « بیردمن » بازگشت باشکوهی را به سطح اول سینمای هالیوود تجربه کرد، در نقش سردبیر مصمم و تشنه حقیقت، بازی فوق العاده ای از خود به نمایش گذاشته است. مارک رافالو و ریچل مک آدامز نیز به خوبی توانسته اند در کنار مایکل کیتون در نقش روزنامه نگارانی که پرده از یک حقیقت شوم بر می دارند، بازیهای روانی ارائه کنند.

« افشاگر » را می توان یکی از بهترین آثار " افشاگرانه " سینما در چند سال اخیر دانست. اثری که همانند « تمام مردان رئیس جمهور » اثری پخته و منسجم درباره روزنامه نگاری و اصالت خبرنگاریست. فیلم روایتگر یکی از فاجعه بار ترین اتفاقات تاریخ کلیسای کاتولیک است؛ اتفاقی که شاید هنوز بسیاری از آن وقوع آن اطلاعی ندارند و تماشای این فیلم می تواند جذابیت های فراوانی برای آنان داشته باشد؛ روایتی که تام مک کارتی با فیلمنامه ای پرجزئیات و جذاب به همراه کارگردانی حساب شده به بهترین شکل ممکن آن را در اختیار سینما قرار داده است.