«صبح جمعه‌»ای ‌ها دوباره آمدند

در روزهایی که جنگ بود و ویرانی و خبرها به بمب، موشک، حمله و... ختم می‌شد، این برنامه رادیویی برای ساعاتی خنده را به لب مردم می‌آورد و آنها را از حال و هوای غم و غصه خارج می‌کرد و می‌خنداند. برنامه‌ای که به همت احمد شیشه گران، و ... پا گرفت. مگر می‌شود شادروان منوچهر نوذری خالق نقش‌های ملون و آقای دست و دلباز، عزت‌ا... مقبلی، فرهنگ مهرپرور، مهین دیهیم و ... را از یاد برد که در این برنامه نقش آفرینی می‌کردند و دست روزگار برای همیشه آنها را گلچین کرد. برای ماندگاری این برنامه هنرمندان زیادی زحمت کشیده‌اند. البته در سال‌های گذشته این برنامه به نوعی با نام‌های مختلف از جمله قند و نمک، جمعه ایرانی و رادیو جمعه در جدول پخش شبکه‌های رادیویی حضور داشت، اما به دستور حمید شاه‌آبادی، معاون صدای رسانه ملی مقدمات احیای صبح جمعه با شما فراهم شده و از نیمه اردیبهشت شنوندگان رادیو ایران می‌توانند باز هم شنونده این برنامه خاطره‌انگیز باشند. به همین بهانه همراه عکاس یک روز مهمان ضبط این برنامه واقع در سرای زعفرانیه شدیم. شنوندگان هم هنگام ضبط این برنامه در سالن حاضر بودند و سهمی در تولید داشتند. همچنین روی صحنه، در کنار هنرمندان که میکروفن رو به رویشان بود، گروه موسیقی هم حضور داشتند و همزمان با هر آیتم نمایشی و به‌صورت زنده، موسیقی متناسب با قطعه نمایشی را می‌نواختند.

به بهانه تولید دوباره صبح جمعه با شما، با علیرضا جاویدنیا یکی از قدیمی‌های این برنامه که حالا کارگردانی آن را هم بر عهده دارد به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید؛

برنامه صبح جمعه با شما برای شنوندگان حس نوستالژی دارد و مسلما هنرمندانی همچون شما که از قدیم با این برنامه همکاری دارید سهم عمده‌ای در این موفقیت داشته‌اید. البته با این تفاوت که در آن زمان بازیگر و مجری بودید و حالا کارگردانی را هم به عهده دارید. چطور بعد از این همه سال با شور و علاقه کار می‌کنید؟

من با این اهالی که شما ملاحظه می‌کنید و با این مهدکودکی که بالای ۷۰ سال یا زیر ۷۰ سال هستند باید سر و کله بزنم! به همین دلیل هر چه انرژی دارم و تا به امروز «ب کمپلکس» در کل زندگی ام در بدنم ذخیره کرده بودم، باید صرف اینها کنم. (با خنده)

خوشبختانه بچه‌ها تجربه خوبی دارند. برخی با تجربه و بعضی دیگر سوابق‌شان کمتر است، اما آنچه اهمیت دارد این است که تجربه حرف اول را می‌زند. همه دوستان در حوزه طنز فعالیت داشته‌اند و خیلی خوب هم حرف گوش می‌دهند تا یک کار خوب و ارزشمند را روانه آنتن کنیم. برنامه صبح جمعه با شما آبروی شبکه و رسانه است. ما باید تلاش خودمان را انجام دهیم. البته در یک سال و اندی پیش برنامه رادیو جمعه روی آنتن رفت و در این برنامه برخی دوستان اضافه و بعضی دیگر کم شدند.

برای تقویت برنامه صبح جمعه با شما، همچنان در بخش نویسندگی و بازیگری نیاز به نیرو داریم. به یاد دارم در قدیم ما ۱۳ دقیقه نمایش با تیپ‌های مختلف را اجرا می‌کردیم، اما متوجه گذشت زمان نمی‌شدیم. در حال حاضر باید آیتم‌های نمایشی کوتاه و موضوعات به روز باشد تا حرفی برای گفتن داشته باشیم. در قدیم من افتخار شاگردی زنده یاد منوچهر نوذری را داشتم. در طول این سال‌ها صبح‌های جمعه برنامه‌هایی با عناوین مختلف پخش شد، اما خوشحالم با تصمیم مسئولان عزیز، دکتر شاه‌آبادی معاون صدای رسانه ملی و دکتر محمدزاده مدیر رادیو ایران قرار شد برنامه با نام قدیمی صبح جمعه با شما روانه آنتن شود. تلاش کردیم گروه موسیقی از افراد ورزیده و کاربلد باشند. برخی مواقع هنگام ضبط، تغییراتی در متن می‌دهیم تا بتوانیم بیشتر دل مردم را شاد کنیم.

ولی از زمانی که خبر پخش برنامه صبح جمعه با شما رسانه‌ای شد، حواشی و حرف و حدیث‌های زیادی پیش آمده است. نظر شما چیست؟

من نمی‌دانم یک عده دنبال چه چیزی هستند. نام صبح جمعه با شما یک برند است و متعلق به مردم شریف ایران و رسانه ملی. هنرمندان بزرگی در این برنامه حضور داشتند که به رحمت خدا رفتند. در مجموع این برنامه مال مردم است، نه مال من یا شخص دیگری. من مویی در این حرفه سپید کرده‌ام. برخی مدعی شده اند که ما برای ترقی خودمان از این نام استفاده کردیم، در حالی که این طور نیست.

خودتان تا چه میزان به این برنامه عرق دارید، چون هنگام ضبط شاهد بودم بازیگران را خیلی با انرژی هدایت می‌کنید.

من اصولاً اخلاقم این است که از سر سیری کار نمی‌کنم و با جان و دل انرژی می‌گذارم. به قول معروف مکن با پیل‌بانان دوستی یا بنا کن خانه‌ای در خور پیل. من همیشه با شور و علاقه کارم را انجام می‌دهم. این در هر حرفه‌ای صدق پیدا می‌کند. اگر شما با علاقه کار کنید، می‌توانید یک گزارش خوب و مردم پسند تحویل بدهید، وگرنه درگیر روزمرگی‌ها می‌شوید. سعی ام این است که با انرژی مثبت کار کنم. هیچ وقت هم دنبال تیتر و عناوین نبودم و نیستم. خدمتگزار همه دوستان و مردم هستم.

در هنگام کارگردانی، مرتب به تنالیته صدای بازیگران هنگام خواندن متن توجه داشتید و با وسواس آنها را راهنمایی می‌کردید. دلیل این همه وسواس چیست؟

وقتی بازیگر متن را می‌خواند باید حس کند، اگر این طور نباشد مثل سخنرانی می‌شود. همه می‌توانند روخوانی کنند، اما مهم این است که با کلام در رادیو به بهترین شکل بازی کرد. باید بدانیم کجا بالا بگوییم و کجا پایین. دلم می‌خواهد ضرباهنگ کار طوری باشد که مردم علاقه‌مند به شنیدن برنامه باشند.

قبل از ضبط چند بار تمرین می‌کنید؟

وقت زیادی برای تمرین نداریم. فقط یک بار روخوانی می‌کنیم.

پس خلاقیت در هنگام اجرا حرف اول را می‌زند؟

بله. خلاقیت نقش عمده‌ای دارد و بازیگر و کارگردان باید شش دانگ حواسشان به کارشان باشد.

اقبال مردم در این مدت چطور بود؟

در این چند روز اخیر مردم خیلی استقبال کردند. نویسندگان قدیمی همچون صادق عبداللهی، حسین هاشمی و جمشید مقدم را در کنار خودمان داریم که متن‌های زیبایی می‌نویسند. هیچ‌کدام از ما مدعی نیستیم. به قول معروف، گر تو بهتر می‌زنی بستان بزن. باز هم تاکید می‌کنم برنامه صبح جمعه با شما میراث هیچ‌کس نیست و این تصمیم خوب معاون صدا و مدیر رادیو ایران بوده تا این برنامه با نام قدیمی‌اش پخش شود. هر کس هم فکر می‌کند بهتر از ما می‌تواند، این گوی و میدان! من مخلص مردم ایران هستم. قبل از انقلاب دوربین و میکروفن را دیدم و در بهترین برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی حضور داشتم. ۲۷ سال برنامه راه شب را اجرا کردم. اجرای یک برنامه برای ۲۷ ماه هم مشکل است، چه برسد به ۲۷ سال. استاد من زنده یاد منوچهر نوذری بود و از او آموختم. دلیل وسواس‌های امروز من به خاطر اوست که درس پس می‌دهم. از مردم تشکر می‌کنم که باعث توفیق ما شدند و ما را حمایت می‌کنند. من دست گل مردم را می‌بوسم، حتی کسانی که بد ما را می‌خواهند هم می‌بوسم که ما را بیدارتر می‌کنند.

قدم نهادن در جای پای بزرگان

من با پذیرش کارگردانی این برنامه، مسئولیتم سنگین‌تر شده است، زیرا زمانی در این برنامه زنده‌یاد منوچهر نوذری، کنعان کیانی، مهین دیهیم، عزت‌ا... مقبلی و فرهنگ مهرپرور حضور داشتند. مگر می‌شود کسی جایگزین این هنرمندان شود؟ ما فقط تلاش می‌کنیم برنامه‌ای شاد را برای مردم تهیه کنیم که امیدوارم مقبول همه قرار بگیرد.

خر و پف آرام!

اصغر سمسارزاده از قدیمی‌های صبح جمعه با شماست و همچنان با شور و علاقه کارش را انجام می‌دهد. او در این باره می‌گوید: ما در برنامه صبح جمعه با شما سعی می‌کنیم مشکلات مردم را با زبان طنز مطرح کنیم. البته مشکلات حل نمی‌شود، اما در حد ۲ درصد مردم جواب می‌گیرند، اما این روزها شنیدم که این رقم به یک درصد رسیده است. اما ما باز هم قانع هستیم. (باخنده)

او بزرگ‌ترین افتخار خودش را کار در رادیو می‌داند و می‌گوید: ما به عنوان بازیگر در رادیو فقط با یک میکروفن سر و کار داریم و باید با همین ابزار یک برنامه صبح جمعه با شمای قشنگ را ارائه کنیم. نویسندگان برنامه مشکلات مردم را به طنز می‌نویسند، ان‌شاءا... که افاقه کند.

وقتی از سمسارزاده می‌پرسم به واسطه این برنامه چقدر در خندیدن مردم سهیم بوده است، عنوان می‌کند: نمی‌دانم چند درصد بوده، اما با جان و دل کار می‌کنم. بیشتر شنوندگان ما شهرستانی‌ها هستند. وقتی من به اصفهان، آبادان، شیراز، کیش و... سفر می‌کنم، متوجه می‌شوم رادیو در میان آنها بیشتر طرفدار دارد تا در تهران. البته شاید هم در تهران باشد و من رویت نکرده‌ام!

این بازیگر قدیمی و سرشناس با اشاره به یک خاطره با نمک می‌گوید: یادم می‌آید در استودیو ۸ میدان ارگ، برنامه صبح جمعه با شما را ضبط می‌کردیم. وقتی خواستیم ضبط برویم، تهیه‌کننده گفت یک صدایی می‌آید. ما به اطراف نگاه کردیم و گفتیم صدایی نمی‌شنویم، اما او اصرار داشت یک صدایی می‌آید. تا این‌که بعد از چهار بار قطع شدن، متوجه شدیم یکی از دوستان ما به‌خاطر خستگی کنار میکروفن خوابیده و خر و پف می‌کند.

شنگول‌خان صبح‌های جمعه

داوود منفرد، چهره شناخته شده‌ای برای مخاطبان رادیو و تلویزیون است. البته ورود او به رادیو قصه جالبی دارد، زیرا زمانی که وارد این رسانه شد؛ علاقه‌ای به رادیو نداشت و در این عرصه بی‌تجربه هم بود. اما بعد از یک هفته و دیدن بازخوردها و عکس‌العمل‌های خوب مردم به رادیو علاقه‌مند شد.

او در این خصوص می‌گوید: راستش آن زمان چون خودم رادیو گوش نمی‌کردم، فکر می‌کردم مردم هم شنونده برنامه‌های آن نیستند. اما بعد متوجه شدم کاملاً اشتباه می‌کنم و مردم به رادیو علاقه‌مندند. بنابراین از همان زمان به بعد احساس مسئولیت و وظیفه کردم که همیشه با علاقه کارم را انجام بدهم.

منفرد عنوان می‌کند: البته در طول همه این سال‌ها به‌دلیل مشغله کاری خیلی نمی‌توانم شنونده برنامه‌های رادیو باشم، ولی هر وقت هم گوش می‌کنم، نگاه انتقادی به کارم دارم و از خودم ایراد می‌گیرم و همیشه دلم می‌خواهد به بهترین شکل، کارم را انجام بدهم. منفرد در برنامه
صبح جمعه با شما، نقش شنگول را دارد. وی در این باره توضیح می‌دهد: سعی می‌کنم شنگول برای شنوندگان نمک خودش را داشته باشد. البته با وجود رضایت مردم اما هیچ وقت از کارم صد در صد راضی نیستم. من قبل از صبح جمعه با شما با برنامه جمعه ایرانی همکاری داشتم. در این برنامه یک تیپ جاهل را ارائه می‌کردم که خیلی پررنگ نبود. اگر فرصت شود می‌خواهم این تیپ را با یک طنز خاص در برنامه صبح جمعه با شما اجرا کنم.

روزی که در رادیو باختم!

نسیم رفیعی، مجری و گوینده رادیوست. او دختر مریم واعظ‌پور، گوینده پیشکسوت رادیوست. وقتی با او سر صحبت را باز می‌کنم، خیلی جدی می‌گوید خانم شما می‌دانید من چه کسی هستم و من خطاب به او می‌گویم، بله گوینده و مجری رادیو هستید و او در پاسخ به من: «صدای ایرانسل هستم. دستگاه مشترک مورد نظر خاموش است! (با خنده).» او در کنار جاویدنیا، مجری برنامه صبح جمعه با شماست. رفیعی می‌گوید، ساخت برنامه‌های طنز بسیار دشوار است و باید خداقوت به کسانی گفت که در این حوزه فعالیت می‌کنند.

او می‌گوید: من سال‌هاست با این برنامه همکاری داشتم و بعد از آن در جمعه ایرانی بودم. ما طنز خوب کم داریم و باید خدا را شکر کنیم با یک برنامه طنز می‌توانیم لبخند را به لب مردم بیاوریم. مردم به‌دلیل مشغله زندگی خیلی غمگین هستند و استرس دارند. در مترو و تاکسی اخم را در چهره مردم می‌بینیم. امیدوارم با این برنامه بتوانیم لبخند را مهمان لب مردم کنیم. وی بیان می‌کند: من از کودکی شنونده این برنامه بودم و همراه مادرم که گوینده رادیوست همیشه در حال رفت و آمد به رادیو بودم. حتی به یاد دارم در آن زمان در مسابقه حضور ذهن شرکت می‌کردم. خدا رحمت کند منوچهر نوذری را. خام پریچهر بهروان هم مجری برنامه بود. آن روز باختم و خوشحالم افتخار دارم امروز کنار استادان و پیشکسوتان در برنامه
صبح جمعه با شما حضور داشته باشم.

مستمع، صاحب سخن را بر سر ذوق آورد

عباس محبی از دیگر بازیگران صبح جمعه با شما ادامه می دهد: در این برنامه انواع نقش‌ها از خزندگان و اشیا و آدمیزاد را بازی می‌کند. او با ذکر خاطره‌ بانمکی می‌گوید: نکته بامزه این نقش‌ها برای خودمان این است که گاهی روی متن‌ها می‌نویسند: «محبی/پراید یا محبی/الاغ و...!». گفتن این شخصیت‌ها خلاقیت می‌خواهد مثلا یکبار یک نقش سیب زمینی در متن بود که من دواطلب گفتن آن شدم. در ذهنم آمد سیب‎‌زمینی یک آدم لپ‌دار و بی‌دندان است، پس بیانم را متناسب با این تصور تغییر دادم. به طور کلی شور و علاقه ما به این کار نشات گرفته از انرژی است که از مردم می‌گیریم. اگر مردم نباشند ما حتی یک هفته هم دوام نمی‌آوریم چه برسد به اینکه حدود ۶۰ سال یک برنامه تداوم داشته باشد. خودم از تئاتر به رادیو آمدم و به نظرم قرابت خاصی میان رادیو و تئاتر وجود دارد؛ به خصوص در برنامه صبح جمعه با شما. بنیانگذاران این برنامه با فکر خوبی که داشتند ترکیب جالبی بین رادیو و تئاتر برقرار کردند و ضبط برنامه را با حضور تماشاچیان انجام دادند. حضور و شور و حال تماشاگران مصداق این شعر است که می‌گوید: مستمع صاحب سخن را بر سر ذوق آورد؛ همچنین باعث می‌شود اجرای ما به صورت زنده محک بخورد و با بازخورد حضار بفهمیم نقطه ضعف و قوت نمایشنامه و اجرایمان چیست.

در باز به‌روی همه هنرمندان

حمیدرضا افتخاری، مدیر گروه ورزش و تفریحات رادیو ایران درباره احیای برنامه صبح جمعه با شما می گوید: احیای این برنامه در رادیو ایران بر اساس یک تصمیم جمعی در معاونت صدا یعنی دکتر شاه آبادی معاون صدا و دکتر محمدزاده، مدیر رادیو ایران گرفته شد و آنها از این ایده حمایت کردند. ضمن این که خواست مردم هم در این باره دخیل بود. وی ادامه می‌دهد: برنامه صبح جمعه با شما با همت جمعی، دوباره روانه آنتن شده است و گروه ورزش و تفریحات رادیو ایران تلاش دارد تا این برنامه برای مخاطب شنیدنی‌تر شود. فقط نام برنامه برنگشته، بلکه سعی داریم سبک برنامه نیز برای مردم جالب باشد. صبح جمعه با شما یک برنامه طنز انتقادی در حوزه سیاسی،‌ اجتماعی و موضوعات متناسب با نیازهای مردم است که به رفتارهای شهروندی هم می پردازد.

این مدیر گروه عنوان می کند: در این برنامه به روی همه باز است. هنرمندان قدیمی و جدید می‌توانند در صبح جمعه با شما حضور داشته باشند. هدف ما خدمت به مردم سرزمینمان است و همه روی چشم ما جا دارند. من با خیلی از دوستان قدیمی تماس گرفتم که بعضی از آن‌ها بنا به دلایل شخصی حضور ندارند؛ ما خوشحال می شویم دوستان بیایند.

شب و روزم را متوجه نمی‌شوم!

حسین هاشمی هم از علمداران است در حوزه نویسندگی طنز. او ۶۱ سال است که در کار نوشتن طنز است و کارش را با روزنامه توفیق شروع کرده و در نشریات مختلف همچون گل آقا قلم زده است.

او در این باره می‌گوید: راستش همیشه سعی کرده‌ام نگاهم به جامعه دقیق باشد تا بتوانم با زبان طنز به مشکلات مردم بپردازم.

وی ادامه می‌دهد: شاید باور نکنید، اما در طول روز ۱۵۰ خبر را که طی هفته ۷۰۰ خبر می‌شود می‌بینم، شاید از این تعداد فقط پنج خبر قابلیت آیتم شدن را داشته باشد و بقیه خبرها به دردم نمی‌خورد. حتی گاهی ساعت یک ظهر می‌نشینم سر نوشتن و وقتی برمی‌خیزم، هوا تاریک است. به خیال خودم غروب شده، اما بعد متوجه می‌شوم ۴ نیمه شب است! وقتی درگیر نوشتن می‌شوم، شب و روزم را گم می‌کنم.