به بهانه پوستر کپی‌شده‌ی «شهرزاد»/ لطفا پوستر را دقیقا کپی نکنید طراحان عزیز!!

به گزارش منظوم؛ مرجع سینما و تلویزیون ایران، قسمت آخر فصل سوم شهرزاد دوشنبه به بازار آمد تا پرونده یکی از موفق ترین و محبوب ترین سریال های سالیان اخیر بسته شود. اما نکته جالب درباره قسمت آخر این بود که در کنار نقدها و نظرات فراوان درباره نحوه پایان و سرنوشت شخصیت های محبوب سریال، مهمترین چیزی که محل بحث بود کپی برداری آشکار پوستر این سریال از روی نمونه خارجی است.
با اینکه کپی برداری و اقتباس موضوعی و محتوایی در سینما و تلویزیون کار نسبتا مرسومی است و بسیاری از سینماگران داخلی و خارجی برای پیدا کردن هسته اصلی فیلم یا سریال خود از آثار دیگر اقتباس و کپی برداری کرده اند, اما کپی برداری پوستر یکی از مواردیست که مدتی است باب شده و رفته رفته تعداد آن افزایش می یابد. سوال مهم این است که تیمی که برای ۵۷ قسمت سریال شهرزاد پوسترهای جذابی خلق کرده، آیا خلاقیتشان در قسمت آخر ته کشیده یا عوامل خواسته اند با شبیه سازی جز به جز یک پوستر خارجی تبلیغات کنند و میزان فروش را بالا ببرند؟
با این تفاسیر در ادامه نگاهی داریم به تعدادی از فیلم های سینمای ایران که پوسترشان عین به عین از یک پوستر خارجی کپی شده است:

محاکمه در خیابان

پوستری که از «محاکمه در خیابان» منتشر شد در همان مرحله اول بسیاری را متوجه شباهت هایی بین پوستر این  فیلم و پوستر یک فیلم اکشن هالیوودی به نام «Gamer» کرد. در این پوستر شما به وضوح می توانید ببینید که ایده شکافته شدن صورت بازیگر نقش اصلی فیلم و نمایان شدن تصویر یک پسر در درون آن ، در پوستر فیلم « محاکمه در خیابان » مورد استفاده قرار گرفته. در طراحی پوستر « Gamer » ما شاهد هستیم که شخصیت اصلی داستان بسیار مصمم است اما در درون آن پسری قرار دارد که به شدت ترسیده این به معنای آن است که در پس زمینه چهره مصمم شخصیت اصلی داستان، ترسی نهفته است. اما نکته عجیب در طراحی پوستر « محاکمه در خیابان » این است که مشخص نیست خانمی که در درون صورت « پولاد کیمیایی » قرار گرفته برای چه در حال خندیدن هست! از اینکه « پولاد کیمیایی » سلاح سرد در دست گرفته ؟!

نکته جالب اما افراط طراح پوستر «محاکمه در خیابان» در کپی برداری است. دومین پوستر این فیلم هم کپی یک فیلم دیگر است.

در واقع مشخص نیست طراح پوستر فیلم « محاکمه در خیابان » دقیقاً بخاطر " طراحی پوستر " حقوق دریافت کرده یا اینکه برای ایرانیزه کردن پوسترهای فیلمهای مطرح هالیوود!؟ این آقای طراح علاوه بر اینکه پوستر دیگر فیلم را عیناً از فیلم « Gamer » کپی برداری کرده بود، در طراحی پوستر دوم فیلم هم حسابی گل کاشته و اینبار یکی از پوسترهای فیلم «حرامزاده های بی آبرو» را تنها با تغییر جای بازیگرانش ، روانه سینماها کرده است!. در این ۲ پوستر که در تصویر زیر می بینید، جای «ملانی لاورنت» و «  « دایان کروگر » به ترتیب با « حامد بهداد » و « شقایق فراهانی » عوض شده و البته « کریستوف والتز » هم جایش را به عروس خانم داده است!. در پائین تر هم جنگجوهای لات « حرامزاده های بی آبرو » جایشان را به لات های « محاکمه در خیابان » داده اند و سرکار خانم « نیکی کریمی » هم با آن چمدانش جایگزین « براد پیت » شده است؛ البته یادم رفت بگم که رنگ پس زمینه شخصیت ها هم که در « حرامزاده های بی آبرو » به رنگ خون بود، در « محاکمه در خیابان » به دلائل نامعلومی سبز شده است! هرچقدر که نگاه می کنم دیگر تفاوتی میان پوسترهای این ۲ فیلم نمی بینم.

جرم

فیلم های مسعود کیمیایی بیشترین سابقه کپی پوستر در سینمای ایران را دارد. بعد از اینکه پوستر جرم منتشر شد، کاملا مشخص بود که برای این فیلم، پوستر فیلم «۲۵th hour» ایرانیزه شده است!

حوالی اتوبان

این پوستر یکی از نمونه هایی است که به هیچوجه نمی توان کپی بودن آن را انکار کرد! پوستر فیلم « حوالی اتوبان » به شکل عجیب و کاملاً غیر مسئولانه ایی از فیلم « Brooklyn's Finest » کپی بردارده شده است و دلیل این کپی بی عیب و نقص هم مشخص نیست. البته مشکلاتی هم در طراحی این پوستر به چشم می خورد از جمله اینکه ساختمان هایی که در پوستر « حوالی اتوبان » وجود دارند، تفاوتی با نسخه آمریکایی اش ندارند و تنها در سمت چپ این پوستر یک برج میلاد اضافه شده است!. البته علاوه بر آن ما در «محاکمه در خیابان»  شاهد تصویر پل بروکلین در بالای پوستر هم هستیم که در نوع خودش جالب است. به نظرم طراح پوستر این فیلم فراموش کرده که در هنگام کپی برداری از پوستر اصلی، پل بروکلین که یکی از داشته های عزیز مردم آمریکا به حساب می آید را حذف کند!.

فیلم «چ»

 کپی بودن پوستر «چ» و حتی اسمش هم کلی جنجال به پا کرد. آن زمان بسیاری از رسانه ها از شبیه بودن این پوستر به پوستر فیلم چگوارا ایراد گرفتند اما طراح پوستر نظر دیگری داشت.

محمدحسین هوشمندی درباره‌ی روند طراحی پوستر فیلم «چ» توضیح داد: کار طراحی پوستر از آبان‌ماه ۱۳۹۲ آغاز شد. همزمان با جشنواره‌ی فیلم فجر، ایده‌ای برای طراحی پوستر در ذهن من بود و می‌خواستم در آن، از پرچم ایران استفاده کنم، ولی نسبت به وجود نشان «الله» در پرچم ایران نگرانی‌هایی داشتم و نمی‌خواستم به آن بی‌احترامی شود. سرانجام در نشست رسانه‌ای فیلم «چ» در جشنواره، یکی از عوامل طراحی صحنه گفت، تاریخی که داستان فیلم در آن زمان روایت می‌شود، هنوز نشان «الله» روی پرچم حک نشده بود.
هوشمندی با بیان این‌که با رفع نگرانی من در این زمینه، از سه رنگ پرچم برای پوستر استفاده کردم، ادامه داد: نخستین اتودی که کار شد، حضور چهار شخصیت اصلی فیلم در کنار هم بود و پرچم پشت آن‌ها قرار داشت. بعدها با توافقی که با آقای حاتمی‌کیا داشتیم، قرار شد این چهار شخصیت به‌صورت جداگانه روی چهار پوستر کار شوند تا جذاب‌تر و تأکیدی‌تر باشند. من عکس‌های این چهار نفر را از روی فیلم انتخاب کردم و نخستین پوستری که طراحی شد، مربوط به شخصیت اصغر وصالی (بابک حمیدیان) بود و بعد شخصیت چمران، فلاحی و هانا کار شدند.
طراح پوستر فیلم «چ» همچنین گفت: وقتی مطلع شدم برخی سایت‌ها موضوع کپی بودن پوستر «چ» را مطرح کرده‌اند، پوستر فیلم سودربرگ را دیدم. شباهتی که بین این دو پوستر وجود دارد، در استفاده از پرچم و بالا بودن دست شخصیت‌هاست. این دو مورد و همچنین شباهت نام دو فیلم باعث شده که دیگران گمان کنند، من از این طرح ایده گرفته‌ام. شاید اگر از نماد پرچم استفاده نشده بود این شائبه به‌وجود نمی‌آمد.
هوشمندی افزود: این اتفاق برای من هم عجیب و جالب بود. مدت‌هاست که کار طراحی پوستر فیلم را انجام می‌دهم و نیازی نمی‌بینم در کارهایم از طرح دیگری کپی‌برداری کنم. البته ایده گرفتن بد نیست، اما من برای طراحی پوسترهای فیلم «چ» از طرح دیگری ایده هم نگرفتم.

ملک سلیمان

«ملک سلیمان» فیلمی پرهزینه درباره زندگی حضرت سلیمان ( ع ) بود که علی رغم تبلیغات وسیع و هزینه های فراوانی که برای تولید آن شده بود نتوانست بیشتر از یک فیلم معمولی باشد. اما در بین هزینه های فراوانی که برای ساخت «ملک سلیمان» شده بود، به نظر می رسد که تهیه کنندگان علاقه ایی به طراحی اختصاصی پوستر برای فیلمشان نداشتند و بجایش ترجیح دادند تا با الگو برداری از پوستر فیلمِ حماسی «جیمز کامرون» به نام «آواتار»، پوستر فیلمشان را طراحی و روانه سینماها کنند.. همانطور که در تصویر زیر می بینید، در پوستر فیلم « ملک سلیمان » ما شاهد چهره ایی نیم رخ از «امین زندگانی» هستیم که دقیقاً به همان سبک و سیاق خانم «زوئی سالدانا» در پوستر اصلی فیلم « آواتار » است. البته اگر کپی برداری از این پوستر را نادیده بگیریم ، باید بگویم که پوستر «ملک سلیمان» جذابیت به مراتب بیشتری نسبت به « آواتار » دارد!

شهرزاد

در این لیست حضور «شهرزاد» کمی عجیب و البته نسبت به سایرین قابل گذشت است. تمامی قسمت‌های قبلی این سریال پوسترهای ساده ولی اورجینال داشته اما کپی بودن پوستر قسمت آخر را نمی‌شود انکار کرد.

موارد دیگر

فیلم «اگه میتونی منو بگیر»

فیلم «عصر یخبندان»

فیلم «ماجرای نیمروز»

کپی از روی نمونه ایرانی

نکته جالب درباره کپی برداری پوسترها، مواردیست که در آنها طراح محترم حوصله جست و جوی پوسترهای خارجی را هم نداشته و پوستری که به وی سپرده اند را از روی ایرانی ها طراحی کرده است.

گلشیفته

 سریال «گلشیفته» که استقبال خوبی هم از آن در شبکه نمایش خانگی انجام گرفته است، پوسترهایش از پوسترهای روزنامه ای که قبلا هم در داخل و هم در خارج استفاده شده، کپی شده است.

ورود زنده‌ها ممنوع

«ورود آقایان ممنوع» یک کمدی ایده آل و پرفروش بود که محبوبیت بسیاری نزد مردم پیدا کرد. اما به فاصله تقریباً یک ماه از اکران «ورود آقایان ممنوع» ( کمی دیرتر یا زودتر ) فیلمی به نام «ورود زنده ها ممنوع» به اکران عمومی درآمد که هم پوستر و هم عنوانش به شدت به «ورود آقایان ممنوع» نزدیک بود که این مسئله باعث اعتراض تهیه کنندگان فیلم «ورود آقایان ممنوع» به خصوص «منیژه حکمت» شد. در این بین مدیر کل اداره نظارت و ارزشیابی معاونت سینمایی هم قول داد تا مسئله را پیگیری کند و به شدت با این سوء استفاده برخورد کند. البته در اکران همزمان این ۲ فیلم هم اتفاق جالبی افتاد که ذکرش خالی از لطف نیست و آن اینکه ظاهراً در یکی از سینماهای تهران  مسئول فروش بلیط ، بلیط های فیلم « ورود زنده ها ممنوع » را با نام « ورود آقایان ممنوع » به مخاطبان می داد و آنها را بجای « ورود آقایان ممنوع » به تماشای « ورود زنده ها ممنوع » می فرستاد!!

مورد جالب، کپی پوستر خارجی از روی ایرانی!

مورد ویژه اقتباس یا کپی پوستر یک فیلم خارجی از روی یک پوستر ایرانی است. طاها ذاکر طراح پوستر با اشاره به اینکه به زودی از شرکت «سونی پیکچرز» برای کپی غیرمجاز از پوستر «کارت پرواز» به کارگردانی مهدی رحمانی شکایت می کند، گفت: سال ۹۵ و پیش از جشنواره ملی فیلم فجر پوستری برای فیلم سینمایی «کارت پرواز» طراحی کردم ولی این فیلم به جشنواره راه پیدا نکرد تا پوسترش در جشنواره رونمایی شود.

وی ادامه داد: در نهایت پوستر مورد نظر در قالب روی جلد DVD برای جشنواره هایی مانند برلین، کن و ونیز ارسال شد و فیلم با پوستر مورد نظر در بازار کن شرکت کرد و در معرض دید عموم گرفت.

تاریخ ارسال پوستر «کارت پرواز» برای کارگردان

طراح پوستر فیلم «کوپال» بیان کرد: در تاریخ ۱۳ ماه ژوئن سال ۲۰۱۷ پوستر و تریلر فیلمی به نام «فلت لاینرز» رونمایی شد که تحقیقا چندین ماه بعد از اولین رونمایی پوستر «کارت پرواز» در بازار فیلم کن صورت گرفته است.

ذاکر درباره دلیل اینکه پوستر «کارت پرواز» دیر رونمایی شد، عنوان کرد: رونمایی از پوستر فیلم «کارت پرواز» در ایران به درخواست کارگردان، موکول به اولین حضور بین المللی بود به همین دلیل پوستر فیلم در داخل ایران چند روز گذشته به دلیل حضور فیلم در جشنواره فیلم «ورشو» رونمایی شد.

وی توضیح داد: تاکید می کنم این پوستر در خارج از ایران تحت قالب منوی DVD به جشنواره فیلم برلین ارایه و در ادامه با همین پوستر در بازار فیلم کن نمایش داده شد. لازم است بیان کنم که پخش بین المللی «کارت پرواز» برعهده آقای اطبایی است و وی با حضور در بازار فیلم کن از پوستر این فیلم در غرفه خود استفاده کرده و همه مدارک درباره زمان دقیق طراحی فیلم و رونمایی آن در بازار فیلم کن و ارایه به جشنواره برلین موجود است.

تاریخ رونمایی اولین پوستر فیلم «فلت لاینرز»

برنده سیمرغ بلورین بهترین پوستر فیلم در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر به مهر گفت: بعد از رونمایی از پوستر «کارت پرواز» در ایران عده ای به من گفتند که چرا این پوستر به پوستر فیلم «فلت لاینرز» شباهت دارد و همین مساله سبب شد تا پوستر این فیلم خارجی را سرچ کنم و برای من بسیار جالب بود که پوسترها از نظر فرم و به صورت تماتیک به هم شبیه هستند، ولی نحوه کاری که روی این ۲ پوستر انجام شده متفاوت است. نکته جالبی که وجود دارد این است که ما برای «کارت پرواز» ۲ پوستر طراحی کردیم که یکی از آنها از تصویر روبروی ندا جبرائیلی بازیگر فیلم استفاده شده که نیمی از صورت بازیگر مضمحل و از رنگ پوشیده شده و پوستر بعدی به گونه ای است که نیم رخ ۲ بازیگر در پوستر است و صورت ندا جبرائیلی از رنگ پوشیده شده است.

وی بیان کرد: به طور کاملا اتفاقی متوجه شدم که فیلم «فلت لاینرز» نیز چندین پوستر دارد که این پوسترها بسیار شبیه پوسترهای فیلم «کارت پرواز» است که پیش از این در بازار فیلم کن حضور داشت. چنین شباهتی برای من بسیار عجیب بود، چرا که اگر یک پوستر کپی شود، ممکن است ۲ نفر در جهان به صورت موازی به یک ایده ای رسیده باشند، اما زمانی که در مورد یک فیلم ۲ پوستر شبیه هم می شود مساله شک برانگیز است.

ارسال پوستر برای محمد اطبایی پخش کننده بین المللی فیلم

این هنرمند گرافیست توضیح داد: چند روز پیش و قبل از اینکه از این شباهت ها باخبر شوم، خبری در یکی از کانال های تلگرامی منتشر شد که من پوستر فیلم «کارت پرواز» را از «فلت لاینرز» کپی کرده ام. اگر این خبر منتشر نمی شد من هیچ وقت سرچ نمی کردم تا ببینم ماجرا از چه قرار است. البته این را هم باید بگویم که این خبر درست در روزی منتشر شد که من با یکی از روزنامه های کثیرالانتشار درباره تبلیغات محیطی سینما یک گفتگوی انتقادی داشتم که امیدوارم دلیل انتشار چنین خبری، این مصاحبه نباشد.

ذاکر در پایان گفت: مساله مورد نظر و کپی از روی پوستر فیلم «کارت پرواز» پیگیری شد و با یکی از وکلای کشور مشورت کرده ام که اگر بتوانیم اثبات کنیم شباهت پوستر فیلم «فلت لاینرز» به پوستر «کارت پرواز» چیزی بیش از گرته برداری و یا شباهت اتفاقی است از کمپانی «سونی پیکچرز» شکایت کنم و با توجه به اینکه این کمپانی ها تحت حمایت حقوق مولف هستند، می توانیم این مساله را جلو ببریم، البته این امر بستگی به آن دارد که شباهت این ۲ پوستر از سوی کارشناس مربوطه در آمریکا تایید شود.

آخرین اخبار، رویدادها و حواشی روز سینما، تلویزیون، بازیگران و هنرمندان ایران را در صفحه‌ی اخبار منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران می‌‌توانید دنبال کنید.