مریم السادات هاشمی

این فیلم تاریخی، تماشاگر را به یکی از پرحادثه‌ترین و سرنوشت‌سازترین دوره‌های تاریخ معاصر ایران می‌برد؛ دوره‌ای که از به تخت نشستن ناصرالدین‌شاه قاجار آغاز می‌شود و در دوره حکومت احمدشاه قاجار به پایان می‌رسد. بیش از هفتاد سال تاریخ پر فراز و نشیب، که در آن چهار پادشاه قاجار ـ ناصرالدین‌شاه، مظفرالدین‌شاه، محمدعلی‌شاه و احمدشاه ـ هر یک به‌نوعی در شکل‌گیری مسیر آینده ایران نقش داشته‌اند.

فیلم تنها به روایت وقایع سیاسی بسنده نمی‌کند، بلکه به تحولات عمیق فکری و اجتماعی آن زمان نیز می‌پردازد؛ از شکل‌گیری فرقه بابیت و اعدام علی‌محمد باب گرفته تا دوران صدارت امیرکبیر، اصلاحات جسورانه او و سرانجام شهادت این چهره اثرگذار تاریخ ایران. سپس مخاطب وارد فضای پرالتهاب انقلاب مشروطه می‌شود؛ صدور فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین‌شاه، شکل‌گیری مجلس شورای ملی و در نهایت به توپ بستن مجلس به دستور محمدعلی‌شاه، نقاط اوج درام تاریخی فیلم را رقم می‌زنند.

در کنار این رویدادها، فیلم نگاهی هم به نقش جریان‌ها و گروه‌های سیاسی و فکری مؤثر آن دوره دارد؛ از فعالیت محافل فراماسونری گرفته تا شکل‌گیری کمیته مجازات و اختلاف‌ها و درگیری‌های سیاسی. نهضت تحریم تنباکو نیز به‌عنوان یکی از نخستین حرکت‌های جدی مردمی علیه استبداد و نفوذ بیگانگان، جایگاه ویژه‌ای در روایت فیلم دارد و نقش علما و مردم در آن به‌خوبی نشان داده می‌شود.

فیلم همچنین به سراغ شخصیت‌های ماندگار این دوره می‌رود؛ چهره‌هایی چون ستارخان، نماد مقاومت و مبارزه در دوران مشروطه، و شیخ فضل‌الله نوری که با طرح بحث «مشروعیت مشروطه» به یکی از بحث‌برانگیزترین شخصیت‌های آن عصر تبدیل شد. روایت فیلم تلاش می‌کند این شخصیت‌ها را نه سیاه و سفید، بلکه در پیچیدگی‌های فکری و تاریخی زمانه‌شان به تصویر بکشد.

در کنار همه این اتفاقات تاریخی، یک داستان دراماتیک و جذاب نیز جریان دارد که باعث می‌شود فیلم از حالت صرفاً تاریخی خارج شود و مخاطب را درگیر خود نگه دارد. هرچند می‌توان نقدها و ایراداتی تاریخی به برخی بخش‌های فیلم وارد دانست، اما در مجموع کلیت روایت، ریتم داستان و موضوعاتی که به آن‌ها پرداخته شده، هم تماشایی است و هم برای جامعه امروز ما ضروری؛ چرا که شناخت این دوره، درک بهتری از ریشه‌های بسیاری از مسائل امروز ایران به ما می‌دهد.