جایزه جشنواره ونیز ارزش این همه سیاه‌نمایی را ندارد!

«بدون تاریخ، بدون امضا»از زمره همان سری فیلم‌هایی است که صدای اعتراض ایرانیان خارج از کشور را هم بلند می‌کند که این چه تصویری از ایران است که در انظار شهروندان غربی به نمایش می‌گذارید، آیا جایزه‌ها ارزش این را دارد که چهره‌ای تا این حد عقب مانده از ایران ارائه بدهید.

 

ساخت فیلم درباره آسیب‌های اجتماعی از جمله فقر، فساد و فحشا اگرچه در کشورهای پیشرفته نیز بعضاً انجام می‌گیرد ولی تفاوت آن با سینمای ایران این است که کمیت این مضامین در سینمای آن کشورها غلبه ندارد و شناخت مخاطبان از آن کشورها باعث می‌شود که موضوع فیلم را به کل جامعه بیرون از فیلم تعمیم ندهند ولی مخاطب خارجی آنچه را در فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» می‌بیند، حتماً به کل جامعه ایران تعمیم می‌دهد و اینجاست که این فیلم‌ها مظلومیت ایران را مضاعف می‌کنند.
 

جشنواره فیلم ونیز نیز به ویژه در دهه اخیر با انتخاب‌هایی که از سینمای ایران داشته به وضوح حرکت بر مدار این کارویژه معین را فراهم کرده است.«دایره» ساخته جعفر پناهی،«خانه پدری» ساخته کیانوش عیاری،« قصه‌ها» به کارگردانی رخشان بنی‌اعتماد و مستند «روزهای سبز» حنا مخملباف، تعدادی از آثاری است که جشنواره ونیز طی دهه اخیر به آنها روی خوش نشان داده و زمینه دیده شدن آنها درغرب را فراهم کرده است.

 

بدیهی است در همه این آثار تصویری عقب‌مانده و منحط از جامعه ایران به نمایش درمی‌آید که علی‌الظاهر مبتنی بر واقعیت به تصویر درآمده‌اند، با این تفاوت که تماشاگر داخلی به دلیل مشاهده مستقیم واقعیت جامعه به وضوح محتوای این آثار را به کل جامعه ایران تعمیم نمی‌دهد اما مخاطب خارجی به راحتی فضای تیره این آثار را به کل جامعه ایران تعمیم می‌دهد.

 

در سینمای وحید جلیلوند برخلاف سینمای نئورئالیسم ایتالیا روح عدالت‌طلبی غلبه ندارد. او در آثار خود بیش از اینکه معترض ضعف عدالت اجتماعی و تبعیض طبقاتی باشد مانند اغلب فیلمسازان جشنواره‌ای ایران صرفاً به فقر به عنوان دستمایه‌ای مناسب برای دیده شدن در جشنواره‌های غربی توجه دارد؛ فقری که بازنمایی آن مانند فقر در بچه‌های آسمان مجید مجیدی عزتمندانه نیست بلکه تا حد زیادی ریاکارانه است.

‏کاش افتضاح آنگ‌‌سان‌سوچی لااقل سبب تغییر نگاه به جوایز غربی شود و ما جهان‌سومی‌ها همه مدال‌های اهدایی از سوی غرب را مصداق درخشیدن ندانیم.