نگاهی به فیلم ای برادر، کجایی؟

آثار معنوی قابل ملاحظه ای در پردیسه ادبیات و هنر هست که با سوز و گداز پیش رفته و از طریق هم حسی در غم و رنج، بینندگان را همراه خود پیش می برد و پیام ها یا مضامین معنوی مدنظرش را انعکاس می دهد، اما معدود آثار معنوی بزرگ یافت می شوند که با طنز و خندان، عمیق ترین القائات معنوی را در بینندگان حلول دهند و «ای برادر، کجایی؟» از جمله این معدود آثار مؤلف است. بخش قابل ملاحظه ای از فیلم را آهنگ ها و موسیقی های محلی سرشار از زندگی پر می کند که کاملاً با تم فیلم عجین است و بدون آن ها بخش بزرگی از هویت فیلم شکل نمی گیرد، ای کاش می شد، آن ها را هم به همراه مقاله انعکاس داد.
ای برادر، کجایی با آن که به باورهای فرقه هایی مردمی و نوع زندگی ای که با نفس زندگی مسیح تطابق دارد می پردازد، اما وابسته یا وامدار هیچ فرقه ای نیست و انواع باورهای مردمی نسبت به زندگی و خوانش های دینی که حرفی برای زندگی داشته باشند، حتی خوانشی فاوست وار را نیز که با خوانش های دینی تطابق ندارد، مطرح می سازد. از این منظر فیلم «ای برادر، کجایی» در اوج موفقیت است. ای برادر، کجایی در یکی از خوانش های متنوعی که از زندگی می دهد، به کرّات به فرقه ای از مسیحیان استناد می کند که نخست توسط شخصی به نام جرج فاکس (George Fox)در انگلستان بنیانگذاری شد، و سپس در آمریکا گسترش یافت و توسط دیگران کویکر خوانده شده، ولی خودشان در ابتدا می خواستند گروه خود را «جستجوگران»(Seekers) بنامند، اما در نهایت به «دوستان» (Friends) بسنده کردند.(۱۹) پیام اصلی اوه برادر، کجایی نیز همین است: هر کس در زندگی در "جستجوی" چیزی می گردد. آنان متوجه شدند که با بیان اعتقادات، رفتن به کلیسا و حتی با استناد صرف به کتب مقدّس نیز ایمان مسیحی حاصل نمی شود، بلکه از طریق “ضمیر باطن” و “وجدان” (Conscience) است که ارتباط با خداوند حاصل می شود. این معنای همان جمله معروف عیسی درباره تولد دوباره انسان برای ورود به ملکوت خداوند است.
این گروه که در مسیحیت خود را به "راه سوم" منتسب می دانند، عقیده دارند که خداوند نه تنها در عیسی مسیح، بلکه در هر کسی وجود دارد. خداوند تنها در گذشته با بندگانش سخن نمی گفت، بلکه اینک نیز با آنان سخن می گوید و در هیج زمانی الهام اش را از انسان ها دریغ نکرده است. به همین سبب است که نگارنده سبک خاصی را برای تحلیل این بخش انتخاب کرده است؛ به طوری که انگار الهامات مرحله به مرحله در تجارب زندگی زاده و نازل می شوند و فیلم و نوشتار را پیش می برند. از دیگر تشابهاتی که بین فیلم و باورهای «دوستان» هست می توان به موارد ذیل اشاره کرد: نخست نام فیلم که به جای واژه انگلیسی you که به معنی "شما" است و اینک رایج است، از واژه thou که به معنی "تو" است، استفاده می کند که سال هاست دیگر کسی آن را به کار نمی برد، مگر «انجمن دوستان»؛ چون کویکرها به "زبان ساده" اعتقاد دارند و آن را مبتنی بر مسیحیت اولیه می دانند و همین طور ساده پوشی و ساده زیستی را. همان گونه به ایمانی، ساده، بی تکلف و متکی بر خلوص کامل معتقدند؛ چنان که در فیلم دلمار و پیت هستند. کویکرها سنگدلی نسبت به انسان ها را همچون سنگدلی در حق خدا می دانند که هر دو مانع از رشد معنوی می شود و توصیه می کنند که «دوستان» باید با انسان ها همدلی کرد و در غم ها و شادی هایشان شریک شد، همان طور که در ای برادر، کجایی پسران خودساخته یاری رسان یکدیگر و دیگران می شوند.
چنان که پسران خود ساخته به جانسون سیاهپوست کمک می کنند و حامی او در مقابل نژاد پرستان می شوند، کویکرها نیز از پیشتازان مبارزه با برده داری هستند که تاریخ آمریکا پر است از شکنجه ها، آزار و اذیت ها، به زندان افتادن ها و حتی کشته شدن شان در این راه. پاسخ بسیار روشنی نیز برای این زندگی دشوار برگزیده خود دارند: «بی صلیب کسی به تاج نمی رسد».
لفظ برادر نیز که هم بخشی از نام فیلم است و هم به دفعات در آن به کار می رود، به نظر می رسد به گروهی از مسیحیان که به نام «برادران» (Brethren)معروف اند و بسیار با انجن «دوستان» هم فکر و همراه اند، مربوط است؛ به خصوص که در مراسم غسل تعمیدشان در فیلم از اشعاری کمک می گیرند که برادران را برای غسل تعمید فرا می خواند. واژه برادران از این جمله کتاب مقدّس گرفته شده که تمامی کسانی که اراده خداوند را به جای آورند، برادران عیسی در روح می داند. علاوه بر آن، نحوه غسل تعمیدشان در آب رودخانه به فرقه های نیز که در آمریکا به باپتیست مشهور اند و بزرگترین فرقه مسیحیان پروتستان در آنجا به شمار می روند، بسیار شبیه است؛ به طوری که مراسم غسل تعمید برایشان از جایگاهی ویژه برخوردار است و آن را نمادی از اقرار به دین مسیحیت می دانند و با فرو بردن کامل و غوطه ور ساختن ایمان آورندگان، آن را به انجام می رسانند؛ هم چنان که یحیای تعمید دهنده در رودخانه اردن غسل می داد. باپتیست ها به آزادی های عمل دینی بسیار اهمیت می دهند و تفاسیر شخصی از کتاب مقدّس را به جای تفاسیر رسمی و کلیسایی تعقیب می کنند؛ امری که مشخصاً در اوه برادر، کجایی موج می زند. باپتیست ها نیز به تبعیض نژادی معترض بودند.
هر کس به دنبال پاسخی ست که در زندگی در جست وجویش است ! اما پسران خودساخته در فیلم «ای برادر، کجایی »، پیش از هر چیز به دنبال مرغی هستند تا شکم شان را سیر کنند، ولی با غل و زنجیرهایی به پای شان و لباس هایی که معرف آن است ، آنان از محکومین اند!؟ ایشان دریافتند که هیچ مانعی برای رسیدن به آرزوهای شان وجود ندارد، مگر زنجیرهای شان ! سرنوشت آن ها با یکدیگر گره خورده است ؛ چرا که با یکدیگر زنجیر شده اند. آن در نماهایی که اِورت پس از سوار شدن بر قطار، به سبب افتادن دلمار و پیت از قطار به بیرون پرت می شود، به روشنی به نمایش گذاشته شده است . محکومینی با لباس های زندان ، در حال کار در مزارع هستند. آن ها با وجود این که در جامعه خود مجرم شناخته شده اند، بار زندگی جامعه خویش را نیز بر دوش می کشند!؟ "اوه برادر کجایی" نشان می دهد، آن کس که در زنجیر است ، هموست که زندگی را بر دوش می کشد!؟
پیت کسی ست که یک زندگی معمولی ، آرزوی اوست تا او را همچو بسیاری «بله آقا، خیر آقا» گویند. جایی که بسیاری خیر آقا را پاسخی ناخوشایند تلقی می کنند، آن غایت آرزوی اوست ؟! دلمار ساده لوح ، درصدد است تا زمینی را که به خانواده اش تعلق داشته و آن ها بر رویش کار کرده و عرق ریخته اند، خریداری کند تا تملک او قانونی شود! دلمار و پیت از گناهان خود پشیمان می شوند. هنگامی که کاری حتی نادرست ، به وقوع پیوست ، چگونه می توان جبرانش نمود؟ آن ها مصادیق همان جمله معروف مسیح اند که توصیه می کند، مومنان همچون کودکان باشند. پس "پشیمانی " آفریده شد. اما آن هنوز احساسی در درون بود و انسان هنوز خود را باور نداشت . اگر او از خود مطمئن بود، هرگز می توانست اشتباه خویش را بیابد تا از آن پشیمان شود؟! انسان نیاز به چیزی بیرون از خود داشت تا پشیمانی او را صحه گذارد. پس "دیانت" آفریده شد و کشیشان و خادمانی که "گواهانی " باشند بر انسان تا او، نیات خود را باور کند.
بیگ دان ، کسی ست که به قول خودش می داند، چگونه در زیر آسمان خداوند پول درآورد! دان ، با نام خداوند و فروش کلام وی ، فرزندان خداوند را قربانی می سازد. به نام خداوند و با تازیانه او، زندگی می کند. برخلاف تصور عموم که اشخاصی چون دان را که تنها در پی منافع خود در زندگی هستند و به چیزی به غیر از آن باور ندارند، بی اعتقاد به خدا و فاقد باورهای دینی می پندارند، ای برادر، کجایی ، به وضوح نشان می دهد که امثال دان به خداوندی اعتقاد دارند، که بسیار مطیع آن هستند. چراکه او را قانون پیدایش و تکوین هستی می پندارند و از هر جهت خود را با آن همسو می سازند. اما خدای آنان ، چیزی به غیر از منفعت طلبی نیست !؟ آیا بر اعتقاد به نیرویی که از هر جهت انسان را احاطه کرده باشد و انسان خود را ناگزیر به اطاعت از آن بداند، می توان نامی به غیر از "خداوند" گذارد؟! دان کسی ست که پول و هر آن چه را که از طریق پول به کف آید، بو می کشد؛ همان طور که در رستوران انگار با بو کشیدن، متوجه پولی می شود که در اختیار اورت و دلمار بود.
از نظر اشخاصی همچون او، تنها یک آرمان هست و آن به چنگ آوردن پول به هر قیمتی ست و از ابتدای تاریخ تاکنون زندگی و مبارزات آن ، تنها برای یک چیز، یعنی منفعت طلبی به وقوع پیوسته است و کلام خداوندشان ، درباره چیزی به جز سودطلبی و پول نیست ! به همین سبب است که او هنگام خوردن ، همچو عابدی که در معبد خاموش است ، سکوت اختیار می کند؛ چنان که دان می گوید: از ابتدای آفرینش تا تکوین ، در کتاب مقدّس او، چیزی جز منفعت طلبی با نماد پول نبوده است و آن اصلی ترین درس سفر کتاب مقدّس دان نیز به شمار می رود، که به روشنی به پسران خودساخته می آموزد. ولی همان طور که اورت می گوید، آن ها درس را به درستی فرا نمی گیرند! بیگ دان واقعیت را به وضوح لمس کرده و هنگامی که از کلام خداوند سخن می گوید، دقیقاً به ندای واقعیت او نظر دارد. غافل از این که واقعیت تنها ندای پروردگار نیست !؟ از این روی، دان با نیزه کشته نمی شود، چرا که آن از "واقعیت " ناشی می شود که دان کارکشته آن گستره است . آشیل او جای دیگری نهفته است . شکست و مرگ دان با همان چیزی تحقق می یابد که آن را نادیده گرفته بود؛ صلیبی که نماد "از خودگذشتگی "ست .
هومر استوک کسی ست که با انتقاد از دیگران ، درصدد است تا جایگاه خود را در زندگی مشروعیت ببخشد. او نژادپرست است ، انسان ها را به صلیب می کشد، از همه چیز جهت نیل به اهدافش سود می برد، حتی قربانی کردن دیگران ، ولی این همه برایش کافی نیست ، تا خود را محق نداند، چراکه همواره نه او، بلکه دیگران و به خصوص رقبا و دشمنانش هستند که باید محک زده شوند، و البته همواره گناهانی را مرتکب شده اند که خود حکایت از مشروعیت هومر استوک دارد!؟ از نظر هومر استوک ، حمایت از آدم های کوچک ، به معنی دفاع از مجرمان ، محرومان ، سیاهپوستان و سایر اشخاصی نیست که از کمترین حقوق فردی و اجتماعی بهره مندند، بلکه به معنای همان تبلیغاتی ست که با شخصی کوتاه قد به عنوان آدمی کوچک ، به نمایش می گذارد!؟ استوک سیاستمداری ست که می کوشد تا به قیمت قربانی نمودن هر کس و هر چیزی که با منافعش سازگاری ندارد، به اهدافش برسد. او که مدعی پاک سازی ایالت از فسادها و تبعیض هاست ، به سبب نحوه تفکر و واکنش اش ، خود به منبع اصلی پلیدی و تبعیض بدل می شود. این گونه "دورویی " زاده شد، اما صداقت برای همیشه از آن روی برتافت .
دانیل ، فرماندار ایالت می سی سی پی که مردی ست با ویژگی های بسیاری از سیاسیون که از بسیاری از ابزارهایی که برای جلب آراء شهروندان سودمند است بهره می برد، با وجود تمامی منفعت طلبی ها وفرصت طلبی ها ـ برخلاف استوک ـ نه با محکوم کردن و کشتن ، که با لذت بردن و شاد زیستن سروکار دارد و با آوازی که به همراه مردم می خواند بر آن نوع زندگی صحه می گذارد: «تو خورشید تابان (زندگی ) من هستی ...، نگیر از من خورشید درخشانم را...».
از همان روی ، اوست که باقی می ماند و استوک می رود. دانیل با وجود این که همچون بسیاری از سایستمداران از هر فرصتی برای جلب آرای عمومی سود می برد، اما به خواست های دیگران و حتی پسران خودساخته نیز توجه دارد. جایی که رقیب اش درصدد حذف آن هاست ، او با گرفتن طرف پسران خودساخته ، علاوه بر این که به گونه ای زیرکانه از آرای مردم به سود خود بهره می برد، نفع و نظر دیگران را نیز مدنظر دارد و از آن روی پسران خودساخته را عفو می کند. او رئالیستی ست که به زندگی و از جمله زد و بندها، موقعیت ها، تمایزات طبقاتی ، فرصت ها، افکار عمومی و هر آن چه در گستره واقعیت قابل جمع باشد، ارج می نهد. دانیل که در اولین برخوردش با پسران خودساخته ، تصور می رود که دست دادن وی با آن ها، برای پسران خودساخته افتخاری ست ، در نهایت اوست که با دست دادن با پسران خودساخته کسب اعتبار می کند! واقعیتی که جایگاه سیاسیون و مردم عادی را در زندگی عیان می سازد.
در دنیایی که هم فرشتگان و هم شیاطین اش سفیدند، در بسیاری از موارد، آدم ها و علل و انگیزش اعمالی که انجام می دهند، متفاوت و چه بسا معکوس چیزی ست که در نگاه اول به نظر می رسد. دلمار و پیت ، که مجرم شمرده می شوند، از ساده ترین و صادق ترین شخصیت ها به شمار می روند. آن ها حتی هنگامی که دروغ کوچک و بی اهمیتی می گوید، هم پشیمان می شوند و هم پس از مدتی با برملا کردنش ، به ثبوت می رسانند که درصددند تا از آن نیز خلاصی یابند. به همین سبب است که هر دو بی قرار به دامان کشیشی پناه می برند تا بخشیده شوند: «برادران بیاید پایین برویم . پایین رودخانه برای نیایش ... برای اظهار تأسف ، راه را به من نشان دهید...»، و آیا همین پشیمانی و بی قراری ، بزرگ ترین گواه نیست که آن ها غسل تعمید یافته و بخشیده شده اند؟
از رفتار شخصیت های مختلف اوه برادر، کجایی به خوبی می توان دریافت که با واژه ها و ظاهری یکسان می توان گفتارها و رفتارهای متفاوتی را آفرید. انگار که "معنا" در کالبد واژه ها پیچیده شده است، و بر آن قفلی ست که "کلید" آن را تنها به وجود کسی می سپارند که تنها معنای آن را آفریده باشد، تا جان ِ معنای نهفته در هر چیز، قربانی جسدِ کالبدِ واژگان و ظاهرش نشود. بدین ترتیب "راز" آفریده شد.
پیت که حتی پس از رفتن اش ، قلبش نزد دوستان می تپد (و فیلم با طنزی زیبا، آن را از طریق استعاره پریدن قورباغه ای در لباس های کنده پیت نشان می دهد) و در ابتدا کسی به غیر از دلمار باور نداشت که او به قورباغه بدل شده است ، پس از آن که به طور کامل داستان ناپدید شدن خود را تعریف می کند، مشخص می شود که قورباغه شده بود! آیا آن شکنجه و آزاری که بر سر پیت آمد و تا پای مرگ او را پیش برد، خود بزرگ ترین دلیل بر آن نیست که او قورباغه شده بود!؟
دلمار حتی گامی از پیت نیز پیش تر است؛ به طوری که از بابت گناهانی نیز که مرتکب نشده است ، اظهار ندامت می کند. در انتهای فیلم ، جایی که قرار است تا آن ها به دار آویخته شوند، او از بابت این که جانسون ، به سبب اهداف آن ها در حال قربانی شدن است ، از وی معذرت می خواهد! درحالی که جانسون ، به خاطر او به آن جا نیامده ، بلکه برای یافتن حلقه نامزدی اورت است که با آن ها همراه شده است . دلمار پیش از این که نگران خود باشد، نگران اوست !؟ در میان گیرودار آتش سوزی کلبه و خطر دستگیری آنان توسط مأموران ایالتی نیز او حتی بچه خوکی را که در خطر سوختن است ، نادیده نگرفته و نجات می دهد. برخی از کارهای دلمار نیز به سبب سادگی وی نیست و او برای آن ها دلایلی عاطفی دارد. نمونه آن ، پنهان نساختن قورباغه ای در رستوران است که او تصور می کند، پیت به آن تبدیل شده است و وقتی اورت به وی توصیه می کند تا آن را به پوشاند، دلمارمی گوید: اگر او را بپوشانیم به معنای آن خواهد بود که او (دوستمان) مایه خجالت ماست !؟ رازی که از چشم بسیاری از افراد باهوش به دور مانده است !!
اورت شخصیتی ست که با توبه ، درصدد جبران اشتباهات اش نیست و درحقیقت زندگی برای او، آن قدر فرصت های تازه به همراه دارد که اصلاً فرصتی برای نگاه به پشت سر و گذشته ندارد. او با انتخاب های پیش رو درصدد برطرف ساختن خطاهای گذشته است ؛ چنان که با نجات پیت از زندان ، دروغی را که به او و دلمار گفته ، جبران می کند و با خطر کردن برای نجات جانسون ، رها کردن او را. او همچنان که نماد شیطان در فیلم به وی می گوید، هم از دست او و هم از سرنوشت فرار کرده است ! فرصت های زندگی به سان همان یخی ست که در دستان دو جوان سیاهپوست حمل می شود و باید آن ها را با تعجیل هر چه بیشتر دریافت ، و گرنه در گرماگرم زندگی ، آب شده و از دست می روند. اورت هنگامی که تصور می کند پیت گم شده است ، به خاطر این که دلمار بتواند او را فراموش کند، از پیت بد می گوید. این خصیصه ای از یک اراده گراست که او را از یک ایده آلیست و رئالیست متمایز می سازد. اما اورت که در جست وجوی به چنگ آوردن زندگی خانوادگی از دست رفته خود است ، ماجراجویی ست که تمامی زندگی اش را از هیچ می سازد. او همچون دو دوست محکوم دیگرش ، اگر به واقعیت و قانون پایبند باشند، چنان که عمری باقی باشد، پس از هشتاد سالگی می توانند آزاد زندگی کنند؛ اما دگر کدام زندگی ؟!
پسران خودساخته هیچ تخصصی از نوازندگی و خوانندگی ندارند، و تنها برای کسب پول و گذران لحظاتی از زندگی به آن روی می آورند و موفق نیز می شوند. تجربه ای از زدن بانک ندارند، ولی چیزی را که نیاز دارند، به کف می آورند. با رقیبی مواجه اند که از هر نظر در جلب زندگی زناشویی موفق تر از آن هاست ، اما به گونه ای که هرگز تصور نمی کردند، بر آن فایق می شوند، و همان طور که راوی قطار زندگی به آنان می گوید، در راهی سخت و مملو از خطر، آن ها گنجی را به دست خواهند آورد، ولی نه ثروتی که انتظارش را دارند؛ گنجی به بهایی معادل "تمام زندگی خودساخته شان" . این سان نعمت زندگی هر انسانی را به دستان انتخاب شان سپرده شد تا خود رقم زند، آن چه را که می پسندد.
جانسون ، سیاهپوستی که در مسیر سرنوشت خودساخته شان با آن ها آشنا می شود، شخصی ست که تاکنون به کسی آزاری نرسانده است و فقط در ازای فراگیری موسیقی ، روحش را با شیطان معامله کرده است ؛ چنان که خود می گوید: چون از آن (روحش ) استفاده ای نمی کرد؟! اما شیطان در ضیافتی که توسط ایادی او برگزار شده بود، برای دریافت طلبش از جانسون می آید، ولی موفق نمی شود؛ چراکه او روحش را برای دریافت موسیقی ای معاوضه کرده که تنها مردم را با آن شاد و خرسند ساخته است ، و پلیدی وگناهی را مرتکب نشده است که تاوانش را بپردازد و چنان که اذعان می کند هرگز به کسی آزار نرسانده است . هر بار که جانسون می نواخت ، علاوه برخود، دیگران را نیز از آن راضی و مسرور می ساخت . بنابراین شیطان که هدف اش از معامله موسیقی با جانسون ، گمراه کردن و آزار رساندن به دیگران بود، چون دیگران با شنیدن موسیقی جانسون بدون این که آزاری به کسی رسد، خرسند و متلذذ می شوند، شیطان نمی تواند سوی دیگر معامله را که تسخیر روح جانسون است ، تحقق بخشد. این همان افسانه معروف فاوست است که در زمان قرون وسطی رواج داشت. در آن زمان علم نزد کلیسا و مسیحیت مشروعیت نداشت و نوعی دخالت در کار خدا به حساب می آمد و از این رو کسی که به جستجوی آن می رفت، معاملگر با شیطان می شمردند. در دوره ای از تاریخ می سی سی پی که اوه برادر کجایی، ورق می زند، نظر مشابه ای درباره موسیقی به خصوص موسیقی سیاهپوستی وجود داشت. لازم است خاطر نشان کنم که می سی سی پی، جایی است که آن را خاستگاه موسیقی سیاهپوستی و به خصوص موسیقی سبک بلوز می دانند.
هم اینک نیز مکانی در می سی سی پی هست که آن را به شکلی استعاری، جایی می دانند که یکی از پیشگامان موسیقی بلوز روحش را با شیطان معاوضه کرد تا موسیقی موردنظرش را آموخت. بد نیست بدانید این باور نسبت به موسیقی و نوازندگان اش چنان رایج بود که حتی متهمان نیز خود را گناهکار می پنداشتند، چنان که جانسون خود به آن اذعان داشت. چنین تأویل های فاوست واری، به جای این که درصدد برآید تا بر اختلاف نظر روی واژه ها متمرکز شود، تا در مورد شیطانی بودن یا نبودن برخی از موسیقی ها یا سایر اقسام هنر مجادله کند، به دقت با عمق بخشیدن به موضوع ، مدعی ست ، حتی چیزی که همگان از جمله شیطان و فاعل (هنرمند)، آن را شیطانی می پندارند، هنگامی که دیگران را متلذذ سازد، بدون این که به کسی ضرری برساند، از نظر محتوایی شیطانی نخواهد بود. رنگ پوست جانسون همچو موسیقی اوست ؛ آن که در نگاه اول تیره به نظرمی رسد، ولی همان حرارت و زیبایی را که در موسیقی اش موج می زند، پس از برخورد با جانسون ، درون او نیز می توان یافت . چنان که او اذعان می کند، شیطان به هیچ وجه سیاه نیست ، تنها نگاه او به دیگران است که تیره و تار است !؟
فرزند پسرعموی پیت ، بچه کم نظیری ست . او در حقیقت ، همان کودکی پسران خودساخته است . او با وجود سن کم اش ، از عهده بسیاری از کارهایی بر می آید که چه بسا بزرگترها در آن وا می مانند. او، پسر خودساخته دیگری است که شخصیت اش به مرور با کسب تجارب اش شکل می گیرد و طی زمان بروز پیدا می کند. پسرعموی پیت که آن ها را به خاطر جایزه لو می دهد، در نظر اول خائن شمرده می شود. ولی با اندکی تأمل در گفته هایش ـ که از پاره ای فرجام های دوستان و همسایگان اش سخن می گوید ـ می توان دریافت که شاید اگر چنین نمی کرد، مدت ها پیش به سرنوشت افرادی دچار می شد که راه مبارزه را در پیش نگرفتند!؟ بیمار شدن و خود را به دار آویختن ، کمترین دستاوردش بود که بر سر برخی از کسانی آمد که او می شناخت .
شخصی که به ظاهر، مأمور شمرده می شود و در پی دستگیری پسران خودساخته است ، در حقیقت جنایتکار دیگری ست که قانون برایش تنها بهانه ای ست تا اشکال جدید جنایات اش را بروز دهد.
به همین سبب ، هنگامی که پسران خودساخته از عفو قانونی خویش سخن می گویند، او با بی تفاوتی می گوید: «قانون تنها عرفی بشری ست .» او با چنین دیالوگی ، به کنایه بر وجود غیربشری و شیطانی خود اشاره دارد؛ به ویژه آن که ، مشخصاتی که جانسون از شیطان (سفیدپوست ، با چشمانی گود و سگی به همراهش ) می دهد، دقیقاً مطابق با اوست . اما او تنها شخصیت شیطانی این عرصه نیست . او، دان و استوک ، شیاطینی هستند که تا وقتی گزینش ها، اعمال و واکنش های آنان هست و نحوه نگاه به زندگی توسط اشخاصی همچون پسران خودساخته وجود دارد، همواره با بازآفرینی سناریویی مواجه هستیم که جرم ها و تبعیض های آن ها به نام پسران خود ساخته نوشته شود.
جورج نلسون ، در اعمال شرورانه خود، به دنبال پول نیست ، بل از این که او را گانگستری بی رحم بپندارند، لذت می برد؟! اما علت چنین انگیزشی نیز در بخش هایی از ای برادر، کجایی سوسو می زند. جایی که پیرزنی او را «صورت بچه ای » می نامد، نلسون که تا چند لحظه پیش از آن ، در پوست خود نمی گنجید، چنان فرو می ریزد که پنداری با یک شکست خورده تمام عیار مواجه ایم ! او برای فرار از شخصیتی کودکانه ، به دامن شخصیتی شرورانه پناه می برد. و از همان روی است که حتی از مرگ بر روی صندلی الکتریکی شاد است . او ایده آلیستی ست که عظمت و شکوه مندی را می پسندد، اما نه وجه مثبت آن ، که وجوه منفی اش را. از این رو به یک "ضد قهرمان " بدل می شود. به همین سبب است که خود را با مسیحی مقایسه می کند که می بخشد، ولی او نمی بخشد.
در ای برادر، کجایی به روشنی می توان دید که برای نیل به آرزوها تنها یک راه نیست که حقیقت دارد و با راه های مختلف و تاوان های متفاوت می توان به آرزوهایی دست یافت که هر یک ، بعضی یا بسیاری از آن ها را نادیده گرفته اند و ارزش آن چیزها یا آرزوهایی که برای تحقق چیزی دیگر یا آرزویی دیگر قربانی شده است ، هرگز به یک میزان نیست . می توان با فیلم تجربه کرد و یافت که با نام خدا، دینداری و برای دوری از پلیدی ها، هم می توان پشیمان شد، هم نیکی کرد و هم می توان جنایت کرد، هم ممکن است که بخشید و هم قادر به مجازات خواهیم بود. واژه های مشابهی که به وسیله دلمار، پیت ، دان ، اورت ، دانیل ، استوک و جانسون به کار می رود، ولی انتخاب ها و رفتارهای متفاوت و حتی متضادی را به نمود می کشد که ارزش هر یک از آن ها یکسان نیست . بنابراین "قضاوت " آفریده شد تا ملاکی برای ارزش آن تفاوت ها باشد.
پیت و دلمار که با پشیمانی بخشیده می شوند، تنها از نظر خود و خداوند بخشیده شده اند. زیرا دیانت رابطه هر انسان است با خدایش که ارزش اش به همان خصوصی بودن آن پیوند است که اگر بخواهد در نظر دیگران مشروعیت یابد، آن گاه ارتباط با غیرخداوند خواهد بود. از یک طرف ، دیانت و قداست اش ، این اجازه را نمی دهد تا انسان ها به دنبال مشروعیت نیات و اعمال شان در انظار دیگران باشند، و از طرف دیگر در بسیاری از روابط انسان ها نیز نیاتی حضور دارند که در درون فرد، پس از مشاوره با خدای شان ، گفته شده یا رفتار می شوند. ولی در اذهان انسان های دیگر اعتبار ندارند، زیرا چه بسا آن ها با خدای درون خود به توافق دیگری دست یافته اند؟! پس "اخلاق " تنظیم شد تا علاوه بر ارتباط انسان ها با خداوندشان ، حدود مشروعیت گفتارها و رفتارهایی نیز که نسبت به یکدیگر مرتکب می شوند، تعیین گردد.
پسران خودساخته موسیقی و آوازی را می خوانند که با اقبالی بلند مواجه می شود. چراکه بخشی از روح زندگی شان در آن دمیده شده است :« منم اندوهگین مردی که سرشارم ز هر دردی ، کنار رود کنتاکی وطن دارم به دلتنگی ،... من از این خاک دانستم که دنیا جایی برای ولگردی ست ...». موسیقی آن ها با شور و شوق ، دل ها را فتح می کند و ایالت به ایالت را در می نوردد و به پیش می رود. در حالی که آن ها بی اطلاع از چنین موفقیتی ، با تجربه عرصه های جدید، به دنبال گنجی می گردند که بسیار کم بهاتر از یافته هایی ست که در زندگی خودساخته شان به دست می آورند!؟ آن گاه "آواز" پدید آمد تا با سرودن اش ، سوز زندگی فرو نشیند و ساز زندگی برافراشته گردد.
اورت و دلمار، برای نجات پیت ، خود را به خطر می اندازند و او را نجات می دهند. او پس از این که آزاد شد، احساس عذاب وجدان می کند و به آن ها می گوید که نتوانسته در مقابل شلاق و شکنجه مأموران طاقت بیاورد و جای گنج را لو داده است . پیت گریه کرده و آنان را در آغوش می گیرد. اما اورت هم تاب نیاورده و به آن ها می گوید که اصلاً گنجی در میان نیست و او به خاطر این که آن ها را راضی کند تا به همراهش فرار کنند، چنان دروغی را از خود بافته است . چراکه ، آزادی پسران خودساخته به هم زنجیر شده بود! اما اکنون آن ها آماده اند تا به سوی یک اتفاق و فرصت دیگر غل بخورند.
اورت از نخستین پاسخ های منفی همسرش برای از سرگریری زندگی مشترک با وی ، ناامید نمی شود. سماجت او، پسران خودساخته را به مکانی می رساند که تعدادی از مردم ایالت و رقبای انتخاباتی حضور دارند. آن ها با آوازی که می خوانند، چنان مردم را مشتاق می یابند، که در می یابند، موسیقی و آوازشان برای مردم آشناست و بسیار موردپسندشان واقع شده است . تا جایی که استوک ، کاندیدایی که بیشتر از رقیب اش (دانیل فرماندار ایالت ) شانس پیروزی داشت ، پس از قرار گرفتن در مقابل آن ها، افکار عمومی را نیز از دست می دهد و رقیب اش که فرصت را مغتنم شمرده است ، با طرفداری از پسران خودساخته ، تخلفات گذشته شان را می بخشد.
با قولی که دانیل ، فرماندار ایالت در مورد همکاری پسران خودساخته در کارهای آینده فرمانداری می دهد، همسر اورت به سوی او باز می گردد! همسر اورت که تا چند لحظه پیش ، تصمیم داشت با مردی دیگر ازدواج کند، حال دیگر حاضر نیست حتی با حلقه ای که برای ازدواج با شوهر قبلی تهیه شده بود، مراسم عروسی برگزار شود!! پسران خودساخته در جست وجوی حلقه ازدواج اورت و همسرش ، به کلبه سابق شان رجوع می کنند. در حالی که دشمنان شان در کمین آن ها نشسته اند و طناب های دارشان را آویخته تا به اینان مرگ را تحمیل کنند. در اوه برادر، کجایی تو گویی که گاه انتخاب موجب شده است تا انسان ها، برده همان چیزی شوند که انتخاب برای کنار گذاردن آن پدید آمده بود: "هر چیزی فراتر از انسان که خود را بر اراده انسان تحمیل کند". پس اینک گزینش انسانی ، زندگی و مرگ انسانی دیگر را رقم می زد!؟ بنابراین می بایست، بخشی از زندگی و مرگ فراتر از قدرت اراده انسان قرار گیرد. این گونه بود که ، "سرنوشت " پدیدار شد. بدین ترتیب به انسان اختیار آن داده شد تا گزینش های خود را نیز "برگزیند".
وقتی که گورکنان برای پسران خودساخته ، آواز پیشواز مرگ را سر می دهند، آن ها به گونه ای معجزه آسا از دست دشمنان شان فرار می کنند، همان سان که بسیاری از ما در وقایع زندگی از دست عزراییل می گریزیم . اما با گذشت زمان ، به چشم معجزه به آن نمی نگریم ، بلکه آن را اتفاقی انگاشته که دارای علتی معقول است ، همان طور که اورت پنداشت . او در همان لحظه که از دلایل عقلانی سخن می گوید، نگاهش به انبار پنبه ای می افتد که بر روی آن گاوی قرار گرفته است و این دقیفاً همان نشانه ای ست که راوی قطار زندگی به آن اشاره کرده بود؟! راوی زندگی ، کور بود، چراکه آگاهی اش از طریق دیدگان اش حاصل نمی شد!؟ تابوت هایی که نماد مرگ پسران خودساخته پنداشته می شدند، به ابزار نجات شان بدل شدند و آن ها با چسبیدن به تابوت ها از غرق شدن شان جلوگیری کردند.
اما ای برادر، کجایی به هیچ وجه اثری نیست که به میزان ناپختگی خوشبین باشد. در فیلم به کرّات می توان دید که انسان ها چون نیازمند باشند، طلب کرده ، استدعا نموده وحتی التماس می کنند، ولی چون به آن چه که نیازمند بودند رسیدند، فراموش نموده ، استهزاء کرده و انکار می کنند همان طور که پسران خودساخته چون با کمک فرزند پسرعموی پیت نجات پیدا کردند او را در میانه راه رها کردند!؟ این سان بود که "ظلم " پدید آمد.
اما زندگی ادامه دارد؛ زندگی که روح و انگیزه اش را، نه امور جدی و معقول ، بلکه در حقیقت بازی و اتفاق رقم می زنند؛ همان گونه که زوج ها در زندگی زناشویی با بازیچه ای به نام حلقه ازدواج می کنند. تصور می کنید که قرار است آن ها با کمک یکدیگر، تک تک گره های زندگی شان را باز کنند؟ سخت در اشتباه اید؛ تنها گره روی گره می اندازند، و گام های خویش را روی گره های زندگی گذارده و می گذرند...؛ این بخشی از بازی زندگی است . بدین سان ، "بازی " زاده شد تا زندگی و دنیایی را بگسترد که از یک سوی نمی تواند محدود به حوزه عقل گردد و از سویی دیگر، تا نقطه اوج "تعقل " نمی رسد. بچه های اورت به دنبال مادرشان می روند، با طنابی که به دنبال یکدیگر کشیده می شوند. چنین تصویری ، شکل قطاری را تداعی می کند که به سمت سرنوشت خود پیش می رود. در حالی که هم زمان مسیر قطار دیگری را قطع می کند که راوی قطار زندگی ، آن را می راند! جهانی معقول با هجوم به زندگی هرز و بازی های آن ، "منطق " را جانشین شور و احساس می سازد، همان طور که سدی با سنجش های دقیق عقلانی ، جنگل و هر آن چه را در آن است می شوید؛ اما با نماهایی ، تردید در چنین جایگزینی را به رخ می کشد: در حالی که شناور شدن همه چیز در آب ، نوعی حس تعلیق در زندگی را انعکاس می دهد، جانسون را می بینیم که به روی باقیمانده میزی معلق است که آب ، کتاب هایش را شسته و برده ، و گاوی به روی کلبه انباری ، شناور به جای مانده است !! آیا حقیقتاً عقل و منطق ، جانشین شور و احساس در زندگی انسان خواهد شد؟ پاسخ اوه برادر کجایی روشن است : «تنها یک دیوانه است که در قلب انسان در جست وجوی منطق می گردد».