نقد فیلم « بیل را بکش-قسمت اول»: این فقط یک فیلم‏ است

1. بیل را بکش-قسمت اول،چهارمین فیلمی که کوئنتین‏ تارانتینو نوشته و کارگردانی کرده،دربارهء خیلی‏ چیزهاست،اما خشونت واقعا یکی از این چیزها نیست. نمی‏گویم این فیلم خشن نیست.از میان بحث‏های مختلفی‏ که از هنگام آغاز فیملبرداری دربارهء فیلم درگرفته است- اولین آن‏ها مربوط بود به اقدام تهیه‏ کنندگان در اعلام این‏ موضوع که می‏خواهند چیزی را که قرار بود یک فیلم باشد به دو بخش تقسیم کنند(نسخهء دوم در فوریه عرضه‏ می‏شود)-هیچ‏کدام به شدت بحثی نیست که دربارهء کشت‏ و کشتار گرافیکی فیلم درگرفته است.در بیل را بکش(در میان تمام چیزهای دیگر)می‏بینید که دو زن جوان تا سرحد مرگ باهم نزاع می‏کنند و یکی از آن‏ها جلوی چشم‏های‏ متعجب دختر کوچک‏اش،با یک چاقوی بزرگ آشپزخانه‏ به قتل می‏رسد.زنی باردار در روز عروسی‏اش به طرز وحشیانه ‏ای کتک می‏خورد،و بعد،از فاصله ‏ای نزدیک‏ گلوله‏ای به مغزش شلیک می‏شود؛زبان مردی از حلقومش‏ بیرون کشیده می‏شود؛تصویری گرافیکی از گردن زدن با شمشیر سامورایی؛بدن‏های قطعه قطعه شده؛به‏ صلابه کشیدن با وسایل مختلف؛و در صحنه‏ ای که آدم‏ وسوسه می‏شود که آن را نقطهء اوج بنامد،البته اگر اصلا منحنی روایتی‏ای در فیلم وجود داشته باشد،نبردی‏ بیست دقیقه‏ ای میان یک زن تنهای آمریکایی و ده‏ها گنگستر توکیویی درمی‏گیرد،که در آن دست و پای تعداد کثیری‏ از گنگسترها قطع می‏شود.در این بخش تارانتینو آن‏قدر ضرب و جرح و خونریزی در فیلمش گنجانده که صحنهء کشتن نهایی نوعی خلاصی تلقی می‏شود و به نظر آدم‏ مطبوع می‏رسد:بخش بالایی سر یک زن جوان‏ کیمونوپوش،در میان یک باغ ژاپنی آرام و پوشیده از برف، کاملا دقیق بریده شده است.البته حجم زیاد از خشونت‏ افراطی برای طرفداران تارانتینو چیز تازه‏ای نیست. سگدانی(1992)اولین فیلمی که او نوشت و کارگردانی‏ کرد،یک صحنهء شکنجهء تقریبا غیر قابل دیدن است که در آن زمان،به تخیل مخاطبان و منتقدان مستولی شد و از آن‏ هنگام معروف شده است:در این فیلم،یک مجرم خرده‏پای‏ جامعه‏ستیز گوش پلیس جوانی را با همراهی یک موسیقی‏ پاپ سریع،آرام آرام می‏برد و پس از آن،وی را با بنزین‏ آغشته می‏کند تا زنده زنده بسوزاندش.این پیام‏آور وقایع‏ آتی بود:از آن زمان،در تمام فیلم‏هایی که تارانتینو نوشته یا کارگردانی کرده این نوع صحنه ‏های سادیستی و خشونت‏ گرافیکی وجود داشته است که در متن جنایتی اتفاقی و گاه‏ بی‏دلیل جای گرفته ‏اند.

رمانس واقعی،نخستین فیلم تجاری که تارانتینو نوشت‏ (در سال 1987؛تونی اسکات این فیلم را کارگردانی و در سال 1992 اکران کرد)،ضرب و جرح با یک دربازکن و کتک خوردن طولانی زن جوان را به تصویر می‏کشد؛هم‏ رمانس واقعی و هم فیلم بسیار موفق و محبوب تارانتینو، داستان عامه‏پسند(1994)،مردانی را نشان می‏دهد که با اندام جنسی‏شان لگد زده و شلیک می‏شود؛داستان‏ عامه‏پسند با صحنه‏ای از شکنجهء سادومازوخیستی و تجاوز به هم‏جنس پایان می‏یابد.به علاوه،صحنه‏ای مشهور نیز دارد که مردی را به تصویر می‏کشد که سرنگی پر از آدرنالین‏ را در قفسهء سینهء زنی فرومی‏کند که بیش از حد هروئین‏ مصرف کرده است.)قاتلین بالفطره که تارانتیون در سال‏ 1989 آن را نوشت و الیور استون آن را کارگردانی کرد، دربارهء زوج جوان بی‏اخلاقی است که با جنایت خوش‏ می‏گذرانند؛ From Dusk Till Down (1995)مجموعه‏ای‏ عجیب و غریب دربارهء رویارویی خون‏آشامی سفاک است‏ با دو برادر خلافکار بی‏خبر-یکی دزد بانک و دیگری‏ متجاوزی جنسی که تارانتینو نقش او را بازی می‏کند-که‏ منتظر ملاقات با همکارشان هستند.در واقع،تمام فیلم‏های‏ تارانتینو دربارهء مجرمان رده ‏پایینی است که در جرایم‏ پیچیده‏ ای درگیر می‏شوند و ماجرا سرانجام گره می‏خورد و فهمیدن دلیل آن دشوار نیست:دزدان خائن و موادفروش‏ها از رعایت فرمان ششم اکراه چندانی ندارند.

آن‏چه بسیاری از مردم را از خشونت موجود در فیلم‏های‏ تارانتینو،ناراحت می‏کند،خود خشونت نیست- هر چه قدر هم توأم با خونریزی باشند،وحشیانه‏تر از مثلا فیلم ترمیناتور نیستند و بی‏ پردگی آن‏ها مشمئزکننده‏تر از هیچ‏یک از فیلم‏های بیگانه نیست که بسیار محبوب‏تر از فیلم‏های تارانتینواند-بلکه روش بی‏تکلف و حتی گهگاه‏ کمیک ظهور خشونت در فیلم‏های اوست.از نظر بسیاری‏ از منتقدان آثار تارانتینو،خشونت-مانند گوش‏بری در سگدانی-اغلب بی‏دلیل به نظر می‏رسد و چندان در خدمت‏ پیشبرد پیرنگ یا شخصیت‏پردازی نیست،بلکه برای تنبیه‏ تماشاگران است-او می‏خواهد دریابد که تحمل مخاطبان‏ چه قدر است.این فکر ممکن است عجیب به نظر برسد،اما خود تارانتینو هم مدافع آن است.او اخیرا در شرح حالی‏ در نیویورکر،که مصادف بود با زمان اکران بیل را بکش، چنین گفت:«تماشاگر و کارگردان.این ارتباطی‏ سادومازوخیستی است و تماشاگر مازوخیست است. همین هیجان‏ انگیز است!»(با دیدن فیلم‏های تارانتینو، نمی‏شود به این فکر نیفتاد که آیا سادیسم نوعی عمل‏ جبرانی نیست که بازتاب اضطراب از مردانگی و خیلی وقت‏ها،اضطراب از جنسیت محسوب می‏شود؟) در سگدانی،یکی از دزدها از فهمیدن این که اسم‏ مستعارش«آقای صورتی»است ناراحت می‏شود.رمانس‏ واقعی و داستان عامه‏پسند صحنه‏های تأثیرگذاری را به‏ تصویر می‏کشند که در آن‏ها شخصیت‏های مذکر در برابر شوخی‏های جنسب هم جنس‏گرایانه واکنش شدیدی نشان‏ می‏دهند.فیلم داستان عامه ‏پسند فیلمی است که نقطهء اوج‏ آن تجاوز به هم‏جنس است.

تارانتینو به دلیل خشونتی که بدون هیچ اظهار نظر اخلاقی‏ای به نمایش می‏گذارد،به دلیل شرم نوجوانانه‏ دربارهء مسائل جنسی بزرگسالان در فیلم‏هایش-او در سال‏ 1962 متولد شد و ازاین‏رو متعلق به نسل اول‏ کارگردان‏هایی است که با تلویزیون کابلی و دستگاه ویدئو بزرگ شده‏اند و انگار تعهد داده‏اند که دائم این را تکرار کنند-در ذهن بسیاری از مردم تبدیل به نمادی برای نسلی‏ از آمریکایی‏ها-اغلب مردها-شده است که حساسیت‏ اخلاقی‏شان به خشونت به طرز نگران‏کننده‏ای بر اثر فزونی‏ فیلم‏های سرگرم‏کننده کاهش یافته است.

آسان می‏توان فهمید که چرا بیل را بکش جنجال‏های‏ بی‏شماری را برانگیخت و به‏گونه‏ای غیر معمول توجه‏ مطبوعات را به خود جلب کرد.این فیلم به نوعی نقطهء اوج‏ تلقی شده است-خشن‏ترین فیلم فیلمسازی که به دلیل‏ علاقه‏اش به خشونت معروف است.تقریبا تمام نقدها مربوط به این فیلم،چه تحسین‏آمیز و چه مخالف،به اشارات‏ اخلاقی و زیبایی‏شناسانهء سکانس‏های مربوط به هنرهای‏ رزمی و صحنه‏های خونریزی‏های عجیب و غریب آن‏ پرداخته‏اند.(تارانتینو اغلب تأکید کرده که از نظر او خشونت در فیلم‏های جنایی هم‏تراز سکانس‏های رقص در فیلم‏های موزیکال است.)در کل،منتقدان به دو گروه تقسیم‏ شده‏اند.گروه اول کسانی هستند که صحنه‏های رقص مانند خشونت فیلم را نشانهء ناخوشی فرهنگی می‏دانند.دیوید دنبی،با پیش‏بینی این که عده‏ای براساس این واقعیت که‏ خشونت فیلم استیلیزه‏تر از آن است که جدی گرفته شود، از آن دفاع خواهند کرد،در نقد خود در نیویورکر نوشته‏ در مورد این موضع‏گیری«مشکل کوچکی»هست و آن‏ این است که:

یک تصویر فیلم‏شده تأثیری جدی بر واقعیت دارد. تصویر یک گل سرخ را شاید بتوان از فیلتر عبور داد، به طریقهء دیجیتالی دوباره رنگش کرد،یا به شکل‏های‏ عجیب و غریب درآورد،اما این تصویر همچنان‏ تداعی‏های خود را با دنیای واقعی حفظ خواهد کرد -لطافت،عطر،حالت رمانتیک‏اش همان است که از گل سرخ سراغ داریم.تارانتینو از ما می‏خواهد که این‏ تداعی‏ها را رها کنیم،که این دو معنی رها کردن‏ خودمان است.

این اساسا بحثی افلاطونی است-که در آن،بحث اصلی‏ مربوط است به رابطهء رنج‏آور میان تقلید دقیق از واقعیت‏ و خود واقعیت.این بحثی است که تاریخ‏شناس و منتقد سینمایی،دیوید تامسن نیز در مقاله‏ای طولانی و جاه‏طلبانه‏ در ایندیپندنت،در هنگام آغاز اکران فیلم مطرح کرده‏ است.در آن مقاله تامسن ارتباط بین خشونت را که‏ مصرف‏کنندگان جوان فرهنگ عامه معمولا در معرض آن‏ قرار دارند و خشونت جامعه‏ای که هم‏اکنون در آن زندگی‏ می‏کنیم،با ذکر جزئیات و اضطرابی آشکار کشف می‏کند:

منظورم این نیست که بگویم این فیلم منبع و الگوی‏ تمام اشتباهات جامعهء مدرن است.اما یقینا فکر می‏کنم‏ دنیای سینما،که شامل کسانی می‏شود که دیوانه‏وار به همهء فیلم‏ها علاقه ‏مندند،باید با دقت بسیار این نکته‏ را بررسی کند که وقتی به تصاویری با خشونت بی‏پایان‏ نگاه می‏کنیم و هیچ احساس آزردگی و یا هر بازتاب‏ دیگری در ما به وجود نمی‏آید،چه چیز در ذهن‏مان‏ رخ می‏دهد.من به شخصه دیگر مطمئن نیستم که‏ پیام‏ها به نسل‏های مختلف به میراث نرسند،به جریان‏ خون‏شان،به سیستم عصبی‏شان و به انگشت‏هاشان‏ که ماشه را می‏فشارد.

این بحث اخلاقی به‏ طور اجتناب‏ناپذیری باعث افزایش‏ ایرادهای زیبایی‏شناختی می‏شود:تامسن این نکته را مطرح‏ می‏کند که با آن‏که تمام فیلم‏های تارانتینو خشن بودند، حد اقل قبلی‏ها دربارهء«آدم‏ها»بودند،او از روشی که‏ تارانتینو در فیلم جدیدش در پیش گرفته اظهار تأسف‏ می‏کند که در آن او برای رسیدن به آن‏چه خود«خشونت‏ ناب سینمایی»می‏خواند،«شخصیت و گفت‏وگو»را نادیده‏ می‏گیرد.این باعث شده که تامسن به نوبهء خود،فیلم جدید را«نسخه‏ای جمع‏وجور از بازی‏های ویدئویی کودکانه» تلقی کند و آن را مردود بشمارد.

گروهی دیگر از منتقدان که شاید امروزی‏تر باشند،با این‏ بحث‏های قدیمی این‏گونه مخالفت کرده‏اند که بیل را بکش‏ را باید دقیقا به چشم بازی نگاه کرد؛زیرا خشونت فیلم، همان‏طور که نویسندهء آن مقاله در نیویورکر می‏گوید، آن‏قدر«استیلیزه و بامزه»،آن قدر اغراق‏ آمیز و کاریکاتوری‏ است و رودهای خون آن آن‏قدر آشکارا ساختگی و قتل‏هایش چنان غیر واقعی و پرجزئیات است که واقعا نمی‏توانیم جدی‏اش بگیریم.بنابراین مثلا ریچارد کورلیس‏ در تایم نوشت که:

این فیلم واقعا دربارهء حرکت (motion)،احساس‏ (emotion)،و«فیلم بودن»فیلم است...:فوران عشق‏ به سینما در وجود متصدی خنگ سابق و خالق‏ امروزی فیلم‏های اکشن پرطرفدار.بیل را بکش نامهء تشکرآمیز او به فیلم‏های حماسی کنگ‏فویی‏ هنگ‏کنگی،درام‏های گنگستری یا کوزایی ژاپنی و وسترن‏های اسپاگتی دههء هفتاد ایتالیا و فیلم‏های‏ ترسناکی است که احساسات او را شکل دادند.

در این جملات واقعیتی نهفته است؛یکی از بخش‏های‏ کاملا مستند زندگی‏نامهء تارانتینو این است که وی پنج سال‏ در فروشگاه ویدئویی در کالیفرنیا فروشنده بود و در آن‏جا مجذوب دانش بسیار دایرة المعارف گونهء فیلم‏های ژانر شد -آسیایی،مکزیکی،آمریکایی-که بر تمام آثار او تأثیر گذاشت‏ -که پر از اشارات پیچیده و نقل قول از فیلم‏های دیگرند. اتفاقی نیست که شخصیت‏های فیلم‏هایش به طرزی‏ وسواس ‏گونه،حتی جنون‏آمیز،دربارهء فیلم‏ها،برنامه ‏های‏ تلویزیونی و آوازهای عوام‏پسند حرف می‏زنند.رمانس‏ واقعی با ستایش پراحساس قهرمان جوان فیلم از الویس و ستارهء ژاپنی هنرهای رزمی،سانی شیبا(که در فیلم بیل را بکش در نقش استاد شمشیرساز ظاهر می‏شود)آغاز می‏شود.سگدانی با بحث چند دزد دربارهء معنی ترانهء ẓLike a VirginẒ مدونا آغاز می‏شود.در داستان عامه ‏پسند صحنهء مهمی هست که در رستورانی می‏گذرد و پیش‏خدمت‏هایش خود را به شکل مریلین مونرو و بادی‏هالی درآورده‏اند(سر پیش‏خدمت اد سالیوان است‏ که خودش کافی است)؛جی براون(1997)با حرف‏های‏ اسلحه ‏فروشی شروع می‏شود که دربارهء تأثیر؛فیلم‏های‏ سینمایی هنگ‏ کنگی»بر عادت‏های خرید مشتریانش‏ توضیح می‏دهد.نقش او را ساموئل جکسن بازی می‏کند. او می‏گوید«قاتل یک اسلحهء کالیبر 45 داشت»،«آن‏ها هم‏ یک اسلحهء کالیبر 45 می‏خواهند.»اما باز هم این امکان هست‏ که«فیلم بودن»آثار تارانتینو و ارجاع بی‏پایان به سایر فیلم‏ها، خود مشکلی بسیار بزرگ‏تر از خشونت آن باشد.در واقع، اگر برای مدت کوتاهی محتوای آخرین فیلم تارانتینو،و اعمال خشونت‏آمیزی را که این‏چنین پرزرق و برق ارائه‏ می‏شوند،فراموش کنید،مجبور می‏شوید به این فکر کنید که ارجاع‏های بی‏شمار فیلم‏های او و اشارات آن دقیقا چیست و فرهنگ تفریحات عامه ‏پسند چه چیز به انسان‏ می‏دهد-صرف‏نظر از احترامی که برای توانایی‏ خستگی ‏ناپذیر تارانتینو در نقل قول و اشاره به هزاران فیلمی‏ که بارها و بارها تماشای‏شان کرده است قائلیم.پاسخ به این‏ پرسش بسیار دشوارتر از دیدن چند سر بریده است که بر زمین افتاده.

2. شکی نیست که بیل را بکش به‏ندرت رضایت سنتی درام‏ را در مخاطب ایجاد می‏کند-حتی درام‏های متعلق به‏ ژانرهایی خاص همچون ژانر هنرهای رزمی یا وسترن‏ اسپاگتی.با در نظر گرفتن این که فیلم مذکور شکل‏ رضایت‏بخش‏ترین نوع روایت-یعنی قصهء انتقام-را به‏ خود گرفته است،این نکته عجیب است.(در نوشته‏ای که‏ درست پس از تیتراژ اول می‏آید چنین آمده:«انتقام غذایی‏ است که بهتر است سرد سرو شود-ضرب المثل قدیمی‏ کلینگن.»اشاره به نژاد شرور بیگانه در مجموعهء پیشتازان‏ فضا این نکته را به یاد صاحب‏نظران می‏آورد که این‏ ضرب المثل را یکی از شخصیت‏های قسمت دوم فیلم‏ پیشتازان فضا نقل کرده است.)قهرمان زن آن تنها با نام‏ عروس شناخته می‏شود.او عضو سابق گروهی از آدمکشان‏ حرفه‏ای است که نام آن گروه آدمکشان افعی قاتل (DIVAS) است-از آن نوع گروه‏هایی که سریال‏های خاص دههء هفتاد تلویزیون،مانند فرشتگان چارلی،باعث شهرت‏شان شد. در فیلم داستان عامه‏پسند،معشوقهء یک فروشندهء مواد مخدر،که اوماتورمن نقش وی را ایفا می‏کرد و در این فیلم‏ نیز نقش عروس را بازی می‏کند،به یکی دیگر از شخصیت‏ها،که زمانی در قسمت اول مجموعه‏ای موسوم‏ به Fox Force Five بازی کرده بود،راجع به«یک مشت‏ دختر لوند»حرف می‏زند که«نیرویی هستند که باید با آن‏ها طرف شد»:یک دختر موبور،یک دختر ژاپنی،یک‏ سیاه‏پوست،یک فرانسوی،یک دختر که در کار با چاقو متخصص است و غیره.بنابراین DIVAS که همنین نوع آدم‏ها را شامل می‏شود،نوعی شوخی خودمانی با طرفداران‏ تارانتینو است.

بنا به دلایلی که هرگز در قسمت اول ذکر نشد،شاید به دلیل تقسیم دیرهنگام فیلم به دو قسمت،عروس از زندگی حرفه‏ای به عنوان تبهکاری حرفه‏ای دست کشیده‏ و احتمالا بنا به همان دلیل گروه DIVAS و سردسته‏اش، بیل،در روز عروسی،او را به همراه شوهر آینده و سایر مهمانان جشن مورد حمله قرار می‏دهند.(این را می‏دانیم، زیرا در فلاش‏بکی اجساد آن‏ها را بر زمین می‏بینیم.)با آن‏که بیل از فاصله‏ای نزدیک به سر او شلیک می‏کند، عروس زنده می‏ماند،بعد از دورهء کمایی چهار ساله بیدار می‏شود و طرح انتقام سخت خود را می‏ریزد.

اکشن موجود در بیل را بکش دو قتل انتقام‏ جویانه را شامل می‏شود.(حد اقل دو تا:وقتی که عروس بیدار می‏شود،نخست آن کارگر فاسد بیمارستان را می‏کشد. عروس به‏طور اتفاقی شنیده که آن کارگر بدن بی‏حرکت او را برای سکس کرایه کرده بود.)تارانتینو به خاطر به‏هم ریختن گاه‏گاه ترکیب وقایع معروف است.او اغلب‏ به آدم وقوع حادثه‏ای را نشان می‏دهد،اما بعدا با استفاده از فلاش ‏بک علت وقوع آن را به تصویر می‏کشد-و بیل را بکش از این نظر استثنا نیست:دومین قتل انتقام‏جویانه‏ای‏ که صورت می‏گیرد،در واقع اولین قتلی است که تماشاگر می‏بیند.در آغاز فیلم،عروس وارد خانهء یکی از همکاران‏ سابق خود،ورنیتا گرین(با نام رمز کله‏مسی)می‏شود که‏ نقش وی‏راویویاای فاکس بازی می‏کند.پس از نبرد تن به تن‏ وحشیانه ‏ای،با چاقو خوردن ورنیتا،جلوی چشمان دختر کوچکش که خاموش نگاه می‏کند،ماجرا به پایان می‏رسد. بعد از آن می‏بینیم که چه اتفاقاتی پیش‏تر رخ داده:سفر عروس به توکیو برای یافتن رد و کشتن عضو دیگر DIVAS، ارن‏ایشی(که با نام دهن‏پنبه‏ای هم معروف است و نقش او را لوسی لوی بازی می‏کند)که اکنون در مقام رئیس تمام‏ رؤسا در دنیای زیرزمینی یاکوزا حاکم است.(نام خانوادگی‏ او،با اشارهء تلویحی دیگری به علاقهء تارانتینو به فیلم،ستایشی‏ است از دو فیلمساز ژاپنی:تروایشی که فیلم‏های یاکوزا را در دههء شصت کارگردانی کرد و تاکاشی ایشی که قسمت‏ اول و دوم فیلم فرشتهء سیاه را که دربارهء انتقام زنان است‏ ساخت.)بخش مربوط به ژاپن در این فیلم سینمایی‏ فلاش‏بکی را به تصویر می‏کشد که به سبک کارتون‏های‏ آنیمی ساخته شده است و کودکی هولناک ارن را نشان‏ می‏دهد:وقتی او هشت سال داشت یکی از رؤسای یاکوزا والدین او را در برابر چشمانش کشته بود.او وقتی بزرگ‏ می‏شود به سن یازده سالگی می‏رسد،آن مرد را به روشی‏ هولناک،که انتظارش می‏رفت،به قتل می‏رساند.

برای غلبه بر این دشمن مخوف،عروس به سلاح مناسبی‏ نیاز دارد:برای شمشیر افسانه‏ای سامورایی ساختهء دست‏ استاد شمشیرساز هاتوری هونزو.(این شخصیت از فیلم‏های ژاپنی وام گرفته شده که در آن‏ها سانی شیبا نقش‏ استاد را ایفا می‏کرد و در این‏جا نیز مجددا همان نقش را ایفا می‏کند.)عروس سرانجام با استفاده از این شمشیر مخوف، در آن رویارویی نهایی،فوجی از همکاران ارن را پیش از بریدن جمجمهء خود ارن،به قتل می‏رساند.اما عروس ابتدا نزدیک‏ترین همدست ارن را مثله می‏کند و بدن او را که‏ هنوز جان دارد،پس از اتمام قتل‏عام،جلوی در ورودی‏ بخش اورژانس بیمارستانی در توکیو می‏گذارد تا هشداری‏ باشد برای بیل.آن‏گاه فیلم پایان می‏یابد.

به‏ندرت منتقدی اشاره کرده که همهء این‏ها واقعا بسیار کسالت‏آور است-اکسن صحنه ‏های خشونت بسیار بی‏ترتیب به نظر می‏رسد،روایت آن ناقص است و به خاطر رنگ و سر و صدایش بسیار ملال‏آور است.اگر احساس‏ بی‏تفاوتی به آدم دست دهد،دلیلش آن است که تارانتینو توجه خود را به گونه ‏ای افراطی(همچون قبل)به طراحی‏ حرکات معطوف کرده و داستان را نادیده گرفته است. هرگز نمی‏فهمیم عروس چرا(و در واقع با چه کسی)ازدواج‏ کرد،چرا خودش را اصلاح کرد و DIVAS را کنار گذاشت، چرا اقدام به قتل وی کردند،ارتباطش با ورنیتا و ارن چگونه‏ بود،چرا آن‏ها اولین کسانی هستند که کشته می‏شوند(البته‏ اگر واقعا اولین کشته‏ها باشند)،چرا بیل خواستار مرگ‏ اوست:این پرسش‏هایی است که تارانتینو یا به آن‏ها علاقه ‏ای‏ ندارد یا برای قسمت دوم فیلم خود باقی گذاشته اشت. نتیجه آن است که خشونت،با آن‏که هنرمندانه اجرا شده، هرگز به نقطهء اوج نمی‏رسد-اصلا به نظر نمی‏رسد که فیلم‏ کاری اخلاقی یا احساسی می‏کند.تصویر تکان‏دهندهء نهایی‏ بیل را بکش درست همان تأثیر احساسی نبرد وحشیانهء آغازین فیلم را دارد؛می‏توان در هر نقطه ‏ای تماشای فیلم را آغاز کرد بی‏ آن‏که تأثیر آن تغییر چندانی کند.از این نظر، فیلم تارانتیو با الگوی ژانر خود تفاوت دارد.در این فیلم، تصاویر رو به اوج خشونت هرچند با سادگی،برای رسیدن‏ به احساس رضایت به کار می‏روند و اغلب نیز نتیجه‏ می‏دهند.

در واقع،می‏توان گفت که بیل را بکش از این نظر با فیلم‏های قبلی خود تارانتینو هم به شدت فرق دارد،فیلم‏هایی‏ که در آن‏ها(می‏توان در این مورد بحث هم کرد)خشونت‏ به نوعی هدف‏مند است،چه از نظر مضمونی و چه از نظر سبکی،وقتی در رمانس واقعی مرد قاتل که نقش او را جیمز گاندلفینی ایفا می‏کند،زن جوان زیبایی را،پیش از قتلی از پیش برنامه‏ریزی شده،به گونه‏ای روش‏مندانه کتک‏ می‏زند و چهرهء له‏ شده و خون‏آلود او تمام صفحهء نمایش را پر می‏کند،می‏دانیم که او فقط دارد کار خودش را انجام‏ می‏دهد.حتی می‏توان گفت قتل‏هایی که برای خنداندن‏ نشان داده می‏شوند،مثل قتل یکی از شخصیت‏های فرعی‏ در داستان عامه ‏پسند(که باعث تسریع جریان دیوانه‏ وار شستن ماشین می‏شود)یا قتل بدون آمادگی آن زن جوان‏ به شدت خشمگین در جکی براون،چیزی را دربارهء دنیای‏ آن شخصیت‏ها به تصویر می‏کشند،دنیای که در آن‏ خشونت تصادفی،امری روزمره است.

اگر آدم مایل نباشد هیچ نوع حساسیت اخلاقی‏ای را به‏ تارانتینو نسبت دهد،می‏تواند در مقابل،چنین استدلال‏ کند که اعمال خشونت‏ آمیز در مجموعه واژگان سینمایی‏ تارانتینو تنها مانند ویرگول و نقطه ویرگول است-روش‏های‏ تأکید بر تداوم روایت؛و در واقع می‏توان گفت که‏ گلوله‏باران‏های پرسر و صدا و زیاده‏روی در کشت و کشتار، که تقریبا تمام فیلم‏های مربوط به تارانتینو به آن ختم‏ می‏شوند،مانند سه علامت تعجب عمل می‏کنند و وسیله‏ای تأکیدکننده برای جلب توجه ما به این واقعیت‏ اند که داستان تمام شده است.(دی وی دی رمانس واقعی شامل‏ عناوین فصل‏های مربوط به صحنه‏های مختلف است: عنوان دو صحنهء پایانی«اتاق پر از اسلحه»و«اتاق پرتر از اسلحه»است.)

خشونت بیل را بکش متفاوت به نظر می‏رسد-یا،اصلا مثل هیچ چیز دیگری نیست و این صرفا به دلیل آن نیست‏ که تارانتینو به خود زحمت نداده که به آن طنینی احساسی‏ دهد.آدم هر نظری دربارهء سگدانی داشته باشد،صحنهء شکنجه قابل تحمل نیست-که به عبارت دیگر،بر آدم اثر می‏گذارد؛در مورد آن کشت و کشتار کمیک،که به روشی‏ متفاوت بر آدم اثر می‏گذارد همین موضوع نیز صادق است‏ (اتفاقی بودن محض قتل‏ها آدم را به این فکر می‏اندازد که‏ مجرمانی که مرتکب این قتل‏ها شدند،در دنیایی مبتنی بر اخلاق زندگی می‏کنند،دنیایی چنان متفاوت از دنیای خود ما که تنها واکنش در برابر آن می‏توانست خندیدن باشد.). در مقایسه،هیچ‏یک از صحنه ‏های خشونت‏ آمیز بیل را بکش‏ اثری بر آدم ندارند:وقتی می‏بینید که دست‏ها و پاها به آسمان‏ پرت می‏شوند،سر آدم‏ها میان میزهای رستوران به این‏سو و آن‏سو حرکت می‏کنند،کاردهای آشپزخانه تا دسته در قفسهء سینهء مردم فرومی‏روند،با همان احساس بی‏اعتنایی‏ نگاه می‏کنید که به برنامه‏های دقیقا تنظیم‏شدهء شبکهء خوراکی‏ها-فقط مهارت متخصصان را تحسین می‏کنید. در آغاز فیلم،بعد از آن‏که عروس ورنیتا را در آشپزخانهء تر و تمیزش واقع در حومهء شهر می‏کشد،برمی‏گردد و درمی‏یابد که دختر کوچک ورنیتا همه چیز را دیده است. اما-وقتی عروس از دخترک عذرخواهی می‏کند-دختر اصلا حرفی نمی‏زند،واکنشی نشان نمی‏دهد.تماشاگر هم‏ همین‏طور.

این فقدان تأثیر،آگاهی ایمنی‏بخش ما از«فیلم بودن» آن‏چه شاهدش هستیم،همان چیزی است که هواداران‏ تارانتینو از آن برای دفاع از وی استفاده می‏کنند.(«ببینید؟ آن‏قدر تصنعی است که هیچ کس جدی‏اش نمی‏گیرد.») اما معلوم نیست که تارانتینو هم بخواهد آدم اصلا هیچ چیزی احساس نکند:این کارگردان در مقاله‏ ای در نیویورکر،تأکید کرد که آن‏چه باعث پر شدن نقاط مبهم‏ شخصیت‏های کارتونی‏اش می‏شود،آن‏چه«داستان‏ پشت پرده»را شکل می‏دهد،همان چیزی است که‏ تماشاگران،به عنوان مخاطب سینما،دربارهء خود بازیگران‏ می‏دانند.تارانتینو با اشاره به بازیگری که نقش قهرمان‏ میال‏سال جکی براون را بازی می‏کرد،گفت:«چهرهء رابرت‏ فورستر داستان پشت پرده است»

این موضوع در مورد او و پم‏گریر[بازیگر نقش اول‏ زن‏]صادق بود.اگر آدم به اندازهء آن‏ها در این حرفه‏ بوده باشد،همه‏اش را دیده و تجربه کرده است، خب؟آن‏ها اندوه و موفقیت و شکست و پول و بی ‏پولی‏ را از سر گذرانده‏اند و این‏ها وجود دارد.آن‏ها مجبور نیستند کاری کنند.

از نظر تارانتینو،این سینمادوستی که همه چیز را دربارهء بازیگران فیلم‏های محبوب‏ اش می‏داند،نوشتن‏ خصوصیات روان‏شناختی و انگیزه‏ها برای فیلم‏های‏ سینمایی ضرورتی ندارد؛او فرض می‏کند که،شما مثل‏ خودش،می‏توانید جاهای خالی را پر کنید.این نکته هم در مورد پیرنگ و هم در مورد شخصیت صادق است:او چنین‏ فرض می‏کند که شما هم به اندازهء کافی فیلم‏های‏ کونگ‏فویی و وسترن‏های بد قدیمی را دیده‏اید(حالا به‏ برنامه‏ های تلویزیونی دههء هفتاد دربارهء دختران پلیس کاری‏ نداریم)که بدانید این شخصیت‏ها چرا دست به آن کارها می‏زنند،چرا درصدد انتقام‏ اند و غیره.به عبارت دیگر،او فکر می‏کند که می‏تواند یک فیلم کامل را به صحنه‏ های‏ طراحی‏شدهء خشونت کونگ‏فو اختصاص دهد،چون شما در واقع داستان را می‏دانید و صرفا می‏خواهید بنشینید و از سکانس‏های نبردی لذت ببرید که او در قالب پیرنگ‏ بی‏ اهمیتی تنظیم کرده است.

مشکلی که در این مورد-و نهایتا در مورد بحث‏ «فیلم بودن»در مجموع-وجود دارد،این است که نوشته‏ و بازیگران در نهایت بایستی«کاری بکنند».اگر آدم نداند که پم گریر یا رابرت فورستر کی هستند چه؟وفاداری‏ تارانتینو به فیلم‏های ب مورد علاقه ‏اش آدم را تحت تأثیر قرار می‏دهد،اما نشان‏دهندهء نقطه ضعف این استدلال است‏ که(همان‏طور که نویسندهء تحسین‏کننده‏اش در نیویورکر نوشته)دلیل آن‏که«تارانتینو فیلمسازی به این خوبی است، آن است که او نخست تماشاگر است و بعد کارگردان.»،اما تماشاگران ضرورتا منفعل‏اند.درحالی‏که کارگردان‏ها باید آن‏چه را که دیده‏اند به قالب تصویری جدید درآورند. تارانتینو قورت می‏دهد،اما معلوم نیست که هضم هم بکند. دیدن فیلم‏های تارانتینو-از همه بیش‏تر هم بیل را بکش- مانند گیرافتادن توی اتاقی با کسی است که،مثل بیش‏تر شخصیت‏های این کارگردان،واقعا نمی‏تواند دربارهء بخش‏های محشر فیلم‏هایی که دیده حرف نزند.اگر آدم در این شوق مفرط شریک باشد،این وضعیت سرگرم‏کننده‏ است،اما اگر نباشد،حوصله ‏اش سر می‏رود.

شایان ذکر است که تارانتینو نظر زیرا را که بعضی منتقدان‏ مطرح کرده‏اند مؤکدا رد می‏کند.آن‏ها می‏گویند تعابیر و نقل قول‏های او از سایر فیلم‏ها کنایه‏ آمیز است.او گفته است: «منظور من همین مزخرف است.کاملا هم جدی‏ام، قبول؟»به عبارت دیگر،تارانتینو تمام فیلم‏هایی را که دیده‏ در خود جذب کرده است،از فیلم‏های خون‏ آشام‏ها تا ملودرام‏های داگلاس سیرک را که این قدر به آن‏ها علاقه‏ دارد؛در اشارات سینمایی تارانتینو هیچ«برداشت»،هیچ‏ ساختار پست مدرنی وجود ندارد-هیچ دیدگاهی وجود ندارد.او فقط این فیلم‏ها را بدون هیچ قضاوتی،بدون هیچ‏ نقدی،دوست دارد.آن نویسنده در نیویورکر نوشت: «سخت می‏توان سلیقهء تارانتینو را فهمید،چون او تقریبا همه چیز را دوست دارد.»البته روش دیگر بیان نکتهء مذکور این است که او اصلا سلیقهء خاصی ندارد.

فقدان حس روندی روشنفکرانه یا قضاوت،که مشخصهء رویکرد تارانتینو در مورد تأثیر فیلم‏هایش است،دست آخر به تشریح تهی بودن آثارش-صرف‏نظر از مهارتی که اغلب‏ در آن‏ها وجود دارد-کمک می‏کند.این نکته یقینا در مورد بیل را بکش صادق است،اما شامل حال فیلم‏های قبلی‏اش‏ نیز می‏شود-فیلم‏هایی که«دربارهء آدم‏ها»هستند.وقتی‏ فیلم‏هایش برای نخستین‏بار به نمایش درآمدند،از مهارت‏ ساختاری داستان عامه‏ پسند،نظام سادهء پیرنگ جکی براون‏ و حس کشیدگی و فساد آمیخته با هراس از فضای بسته در سگدانی لذت بردم.اما وقتی جدیدا آن‏ها را دوباره دیدم، تعجب کردم از این که هر سه فیلم حوصله‏ ام را سر بردند. در پایان کاملا یک‏بار مصرف به نظر می‏رسند-این فیلم‏ها واقعا دربارهء هیچ‏یک از عناصر سازنده‏شان(جرم،گناه،نژاد، خشونت،حتی سایر فیلم‏ها)نیستند و حتی این فکر به ذهن‏ آدم خطور می‏کند که تارانتینو هیچ ایده‏ای دربارهء آن‏ها ندارد.فقط فکر می‏کند که این عناصر چیزهای محشری‏ برای ساختن فیلم‏اند.

در نهایت،این مشکل‏سازترین نکته دربارهء تارانتینو و آثارش است که احتمالا بیل را بکش بهترین نمونهء آن‏هاست:نه خشونت بلکه بی ‏محتوایی،انفعال،این‏ احساس که آدم نه در حضور یک خالق اثر،بلکه در حضور یکی از تماشاگران قرار گرفته است-کسی که قادر نیست‏ دربارهء زندگی واقعی چیزی بگوید زیرا هرچه می‏داند حاصل فیلم‏های سینمایی است.(بعد از دیدن فیلم بیل را بکش این فکر به ذهنم خطور کرد که تارانتینو،احتمالا درست فکر می‏کند که این جمله یعنی«انتقام غذایی است‏ که بهتر است سرد سرو شود»واقعا یک ضرب المثل قدیمی‏ کلینگن است.)مردم نگران تارانتینو هستند،زیرا فکر می‏کنند که او نمایندهء نسلی است که در خشونت بزرگ‏ شده؛اما همین موضوع که او نمایندهء نسلی است که با فیلم‏های تکراری تلویزیونی و تکرار نوارهای ویدئویی‏ بزرگ شده،آدم را تا سرحد مرگ می‏ترساند.

ترجمه: لیدا کاوسی