نقد انیمیشن «بالا»

بسته به اینکه تاچه اندازه شما از داستان و فیلم «اتومبیل ها» ساخته شرکت «پیکسار» خوشتان آمده باشد، از فیلم جدید این کمپانی به نام «بالا» نیز می توانید راضی و خشنود شوید. بی شک این اثر انیمیشنی می تواند از نمره 10، 5/9 یا حتی 10 را بخود اختصاص دهد. «بالا» با بهره مندی از یکسری حوادث سرگرم کننده و مهیج که بیشتر در زمان پرواز رخ می دهند، براحتی شما را سرگرم و مفرخ می کند.

داستان درباره یک سفر عجیب و غریب به سرزمینی ناشناخته در یک قلمرو نامعلوم است که یک پیرمرد و پسری کنجکاو شروع می کنند. این اثر سرشار از تصاویر ذهنی و تعجب برانگیز است و رویاهایی را درون خود می پروراند. اما میزان فانتزی و خیالی بودن این فیلم نسبت به سایر آثار کمتر است و شاید برای شرکت «پیکسار» این نوعی ضعف محسوب شود اما از سوی دیگر فرمت و قالب بندی جدید به کار رفته و فیلم «بالا» جدید و منحصر بفردی باشد. فیلم این بخت و اقبال بلند را داشت که به عنوان فیلم افتتاحیه جشنواره کن در 13 مه در نظر گرفته و نمایش داده شود.

دو مرد اصلی این داستان 78 ساله و 8 ساله اند و میزان حد متوسط سنی آنان نیز تعجب برانگیزتر است. شبیه فیلم های کلاسیک قبلی «بالا» نیز یک نوع فرار و گریز از دنیای مادی و خاکی است. فرار از شهر جادوگر شهر اوز به سوی سرزمین «وال ایی» و دنیای ما بین آنها.

از سوی دیگر، شاید این اثر، تازه ترین انیمیشنی باشد که در آن رنگ بندی، شکل دهی، تقسیم کردن، جدول و تعادل سازی بسیار به روز بوده و از فرمت 3-D استفاده شده است.نخستین چیزی که در این فیلم جلب توجه می کند داستان زیبا و فانتزی آن است. داستانی درباره کشف سرزمین های ناشناخته و اثبات آن به سایرین. کاشفی به نام «کارل مونتز» می خواهد که دوباره به مناطق جنوب آمریکا سفر کند و با آوردن اسکلت یک پرنده غول پیکر به همه نشان دهد که به چنین سرزمینی رفته است و راست می گوید! اما دیری نمی گذرد که این رویا از بین می رود. «کارل» و همسرش « الی» اگر چه آرزوی رفتن به چنین سرزمینی را دارند، اما به لحاظ مالی توان آن را ندارند و آرزوی «الی» و مبنی بررفتن به «سرزمین آبشارهای بهشتی» برآورده نمی شود.

«الی» مجبور است که به زندگی سخت خود در کنار «کارل» که شغلش «بادکنک فروشی» است ادامه دهد. سالها می گذرد و با مرگ «الی» کارل تنها می ماند. «کارل» که این روزها در خانه به تنهایی زندگی می کند، تصمیم می گیرد حال در سن 78 سالگی به آرزوی «الی» جامه عمل بپوشاند و این کار را با بستن هزاران بادکنک رنگارنگ به سقف خانه اش شروع می کند. بادکنک ها خانه را از جا کنده و با خود به آسمان می برد تا او بتواند سفر هوایی جالبی داشته باشد.او در این سفر تنها نیست و دو ماجراجویی کوچک نیز او را همراهی می کنند. وجود چندین گوینده مطرح سینما از جمله «کریستوفر پلامر» به جای «چارلیز مونتز» و یا «ادوارد اسنر» در نقش «کارل» از جمله مزایای این اثر انیمیشن بحساب می آیند. در این 89 دقیقه «بالا» به طرز غیر معمولی یک فیلم جالب از شرکت پیکسار است. وجود دو شخصیت متفاوت کودک و پیرمرد سالخورده در یک کشتی پرنده خود سبب ساز ماجراهای جالبی می شود که تماشاگر را سرزنده و شاد نگه می دارد.

اگر چه این اثر به سبک و روش 3-D ساخته شده است اما در مقایسه با فیلم «کارخانه هیولاها» کار ضعیف تری است. «باب پترسون» دیگر کارگردان انیمیشن «بالا» از تمامی ذوق و استعدادش در این اثر استفاده کرده است. این فیلم به لحاظ نور پردازی نیز ضعف دارد و حتی با روشن کردن چراغ هایی در طول فیلم نیز روشنایی چندانی حاصل نمی شود.برخلاف برخی از فیلم ها که وجود چند کودک و ناپختگی آنها سبب رخ دادن یکسری وقایع می شود، در انیمیشن «بالا» تصویر دیگری از آنها می بینیم و به نوعی شخصیت تمامی بازیگران تجزیه و تحلیل می شود. به طرز شگفت آوری، هیچ کس در این فیلم، قدمی به اشتباه بر نمی دارد و هر چیزی جای خودش را دارد. حتی دیالوگ ها نیز مناسب انتخاب شده اند و گویندگان نیز با مهارت حرف می زنند که این موضوع درباره «پلامر» بیشتر صادق است.

تر جمه:لیلا رحمان ستایش