در تب و تاب گذر از خط قرمزها

فریب میخوریم، با این همه ادعا در تب و تاب گذر از خط قرمزها اسیر می شویم . به راحتی و آسان در اسارت یک موضوع ملتهب (انتقادی) خود را می بازیم . فیلمنامه نویس هم با برنامه ریزی مدون به خوبی میداند هر چه ضعف و چاله-چوله در فیلمنامه دیده می شود، به مشکلات ممیزی سنجاقش کند . وقتی ممیزی مانع شخصیت پردازی درست میشود، پس انگولک موضوع بکارت، نتیجه ای جز کاریکاتوریزه شدن آن سوژه مهم و ملتهب نخواهد شد.

حامد بهداد در فیلم خانه دختر

در این چند سال اخیر،التهاب و شکاندن قبح از مولفه های اصلی فیلمها به شمار می آید و عمدتا نقض غرض فیلمسازان را برملا میکنند . موضوع میتواند درباره هر چیزی باشد؛ میخواهد امام حسین باشد یامحموداحمدی نژاد - انتخابات باشد یا بکارت و خیانت -اصلا مهم نیست؛ آنچه اهمیت دارد گارد عوامل ساخت فیلم است . نقد فرمیک یا محتوایی به آثارشان، تنها یک جواب دارد، ممیزی (سانسور) اجازه نمیداد . خب نساز برادر من ... نساز...
پرت و پلا تحویل میدهندو، آنچنان چهره مظلوم و بیچاره به خود میگیرند، که مخاطب را مجبور به چشیدن اندک نیمه پر لیوان میکنند، نیمه پری که برای رفع تشنگی نیامده؛ آمده است تا تشنه تر و حریص تر به پدیده بنگریم .
تولید اینگونه آثار در این شرایط (ممیزی) و (سختگیری) خود یک نقض غرض آشکار و مبرهن است . ممیزی اجازه نمیدهد پس باید جلوی آن انگل روجی را پیش از پیش گرفت تا بیشتر از این با انگولک های سطحی به سوژه، گندش را در نیاورد و سوژه ملتهب رابه گند نگشد .

باران کوثری و پگاه آهنگرانی در فیلم خانه دختر

پرداخت بکارت و با همان "خانه دختر" بعد از پرداخت مقصران و موثران شکل گیری این پدیده، آسیب شناسی کند و گرنه حتی در یک روایت ژورنالیستی هم موفق نخواهد بود . این دو سره خوردن کثیف است . انتخاب موضوع ملتهب، با پرداخت کاریکاتوری یک جنایت فرهنگی است . وقتی نمی توان یا نمی گذارند که پرداختی متناسب با موضوع داشته باشید، چاره ای به تیپ سازی و روایت شعاری و مبتذل نمیماند (البته خانه دختر به لطف فیلمنامه نویسش از ابتذال دوری کرده است) .

رعنا آزادی‌‌ور در فیلم خانه دختر

همین جند خط بالا برای متهم شدن به القابی چون کیهانیون و مجلسیون کافیست . بسیار هم عالیست،اما عصبانیت از این فیلم از سوی اینجانب؛ هیچگونه شباهتی به رادیکال ها و حق به جانب ها و زورگویان فارس و کیهان و مجلس ندارد .
در زندگی شخصی ام تا به حال با اثبات بکارت دختر به خانواده داماد برنخوردم، فکر مبکنم مرحله "بحران" فیلم بسیار قدیاست . ساختن ما به ازای بیرونی یکی از وطایف اصلی سینما است که فیلم با زیرکی و فاصله کم از کنارش میگذرد . در واقع سینما افکار و عقاید گوناگون را به تجربه شخصی بیننده تبدیل میکند.

پردیس احمدیه در فیلم خانه دختر

خانه دختر نه در خلق ما به ازای درونی و نه بیرونی هیچ تلاشی نکرده و کاملا سترون است . ابن خنثی منشی تنها در نام موضوع یعنی "بکارت" بسیاری را می فریبد .خانه دختر قرارش بر این بوده تا نقدی به رفتارهای سنتی و غلط جامعه معاصر باشد تا به مرور این رفتار اجتماعی را بخشکاند، اما باآدم هایی که برای مخاطب غریبه و پر از مجهولاتند . سینمای ایران در دهه اخیر تنها به طرح صفحات حوادث مطبوعاتی بسنده میکنند. در همین حد مبتدی و در همان حد ژورنالیستی - به طور مثال در صقحه حوادث روزنامه ای با تیتر درشت نوشته اند : "دختری در شب عقدکنان به طرز مرموزی جان باخت"، درادامه یه چگونگی این حادثه می پردازد اما فیلم "خانه دختر" به دلیل سر به هوایی و تم زدگی فیلمنامه نوس کاملا روی هوا میماند و کلیه شخصیت ها، برای مخاطب معرفی نمیشوند تا از طریق شناخت یکی از آن ها، پازل را کامل کند .
اساسا هنر از جمله سینما؛ ذاتاً با شعار و کلی گویی در تضاد است . خانه دختر با ندادن اطلاعات بیننده اش را نگه میدارد و این مخفی نگاه داشتن در نزد فیلمنامه نویس کاملا خودآگاهی صورت گرفته است .

پردیس احمدیه و رعنا آزادی‌‌ور در فیلم خانه دختر

و اما تعلیق :
تعلیق یکی از تکنیک های برجسته پرویز شهبازی در تمامی آثار قبلی، در این فیلم معنای متفاوتی به خود گرفته است . تعلیق "چگونگی" به تعلیق "چه" تغییر یافته است و این دقیقا مشکلات عمده فیلم را به وجود آورده است .

پی نوشت : انتظار نقد، تحلیل، مطالب علمی، مصداق و نکته و ... برای این یادداشت کاملا بیجاست . نگارنده این یادداشت را بلاقاصله بعد از اولین مواجهه با فیلم در ایام جشنواره فیلم فجر نوشته است و قصد نقد و تحلیلی نداشته است .
در ایام حشنواره میتوان با عناوین : اعلام موضع، ضدیادداشت، دلنوشته، نظرات شخصی و ... تکلیف خود و نویسنده را روشن کنیم و همیشه با چوب این حرفها تخصصی نیست، علمی نیست، نقد نیست، تحلیل نیست و ... به جانش نیفتیم .

شما چقدر با این مطلب موافق هستید؟ نظر شما درباره این مطلب و اثر چیست؟ نظر خود را در پایین همین صفحه بنویسید. [منظوم تنها ناشر نقدها است و این به معنای تایید دیدگاه منتقدان نیست.]

شما نیز می‌توانید نقدها و یادداشت‌های خود درباره آثار سینما و تلویزیون را با نام خودتان در منظوم (معتبرترین مرجع نقد سینما و تلویزیون ایران) منتشر کنید. هم‌اکنون مطالب خود را به آدرس ایمیل Admin@Manzoom.ir برای ما ارسال کنید.

نقد، یادداشت، تحلیل، بررسی و معرفی منتقدین از فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی ایرانی را در صفحه نقد فیلم سایت منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران بخوانید.