فیلم بد ممنوع!

چند سالی ست فیلمسازی در کشورهای دیگر و البته با حضور بازیگران و عوامل آن کشورها به شدت در سینمای ایران باب شده است؛ چند نمونه ی بارز این دسته از فیلم ها، «من سالوادور نیستم»، «سلام بمبئی» و «مصادره» بودند. اصولاً فیلمهایی که با مشارکت چند کشور ساخته می شوند و به عبارتی محصول مشترک چند سینما هستند، در سطح بین المللی، فیلم های قابل توجهی از آب در می آیند اما نمی دانم چرا این رویه در سینمای ما نتیجه ی عکس دارد و عموماً ساخته هایی از این دست به شدت در سطح کیفی نازلی قرار می گیرند.

حمید فرخ نژاد و امین حیایی در فیلم سینمایی خانم یایا

در رابطه با فیلم "خانم یایا" آن چه بیش از هرچیز دیگر مخاطب را دچار شگفت زدگی می کند نام عبدالرضا کاهانی در مقام کارگردان این فیلم است؛ کارگردانی که سابقه ی ساخت چند فیلم خوب چون «بیست»، «هیچ» و «بیخود و بی جهت» را در کارنامه دارد. بله، در کارنامه ی هر فیلمسازی ممکن است فیلمی ضعیف تر از باقی فیلمها باشد؛ حتا مانی حقیقی نیز چند سال پیش فیلم «پنجاه کیلو آلبالو» را طبق گفته ی خودش به قصد سود تجاری ساخت اما این که حتا ضعیف ترین فیلم فیلمسازی چون کاهانی تا این اندازه به لحاظ کیفی نازل باشد واقعاً در مخیله ی هیچ مخاطبی نمی گنجد.

حمید فرخ نژاد و رضا عطاران در فیلم سینمایی خانم یایا

به جرئت اذعان می­کنم که «خانم یایا» نه تنها بدترین فیلم کاهانی تا به امروز بوده، بلکه بدترین فیلمی ست که در یک سال اخیر در سینمای ایران تماشا کرده ام. به نظر می رسد فیلم، اصلاً فیلمنامه ای ندارد، خبری از مولفه های ناب و شاخص سینمای کاهانی در آن دیده نمی شود، هیچ رگه ای از طنز و بامزگی در فیلم به چشم نمی خورد و فیلم عملاً فاقد منطق روایی ست. دیده شده است که حتا در ضعیف ترین و خام دستانه ترین کمدی های سینمای ایران، یک خط اصلی داستانی ولو ساده و کلیشه ای وجود دارد اما فیلمنامه ی «خانم یایا» - البته اگر فیلمنامه ای داشته باشد- همان خط داستانی ساده و تکراری را هم ندارد! بسیاری از فیلم­های ایرانی که در کشورهای دیگر ساخته می شوند دست کم از موقعیت های جغرافیایی آن کشور استفاده می کنند، قبول دارم که استفاده ی ابزاری و شاید بی دلیل از مناظر و قاب های صرفاً زیبا ممکن است امر پسندیده ای نباشد و آنچنان به کار فیلم نیاید اما کاهانی که فیلمش فاقد فیلمنامه و داستان و فرم و منطق روایی ست حتا حداقل بهره گیری از مناظر و موقعیت های محیطی و جغرافیایی پاتایا را هم از مخاطبش سلب کرده است! و این حجم از شلختگی و بی هدفی در فیلم مخاطب را با این پرسش مواجه می سازد که اصلاً او چرا فیلم ساخته است؟ چه هدفی در پس ساخت آن وجود دارد؟ فیلم، حتا ژانر مشخصی هم ندارد؛ مخاطبی که به گمان خود به قصد تماشای فیلم کمدی به سینما آمده است را کاملا سرخورده می کند و مخاطبی که با شناخت کاهانی به قصد تماشای فیلمی از او به سینما می آید نیز قطعاً دچار شوک می شود و این سوال همچنان به قوت خود باقی می ماند که کانسپت اصلی فیلم چیست؟ 

نیتایا چیسری در فیلم سینمایی خانم یایا

متاسفانه ویترین فیلم ممکن است مخاطب را فریب دهد. رضا عطاران و حمید فرخ نژاد بازیگران محبوبی هستند، امین حیایی هم که قرار است حضوری کوتاه داشته باشد، فیلم بازیگر خارجی هم دارد و در پوستر آن تصاویر مهیجی از کشوری خارجی را می بینیم، کارگردانش هم که عبدالرضا کاهانی ست. شاید همه ی این ها برای مخاطبی که بی اطلاع از محتوای فیلم به تماشایش می نشیند کافی باشد تا با قاطعیت برای تماشا انتخابش کند حال آن که از همان دقایق ابتدایی به مرور متوجه می شویم که با چه فیلمی سر و کار داریم. متاسفانه در سالنی که من فیلم را در آن تماشا کردم بسیاری از تماشاگران در همان نیمه نخست سینما را ترک کردند و این اتفاقی بود که مدتها ندیده بودمش و این اصلاً برای فیلمسازی با سوابق و موقعیت عبدالرضا کاهانی اتفاق خوبی نیست. کاهانی شاید به واسطه ی دلخوری اش از توقیف فیلم قبلی خود این فیلم را ساخته باشد. شاید ساخت این مثلاًفیلم، واکنشی عصیانگرانه به توقیف «ارادتمند نازنین، بهاره تینا» باشد اما هرچه که هست «خانم یایا» بزرگترین لکه ی ننگ کارنامه ی اوست، ننگی که به این راحتی ها نیز پاک نخواهد شد و قطعاً مخاطبان همیشه پیگیر سینمای او را نیز به شدت ناامید خواهد کرد.

امین حیایی در فیلم سینمایی خانم یایا

در «خانم یایا» نه خبری از طنازی های رضا عطاران و بازی خوب او هست و نه حمید فرخنژاد قدرتمند فیلم هایی چون «ارتفاع پست»، «عروس آتش» و «چهارشنبه سوری» را می بینید بلکه دو بازیگر اصلی فیلم نیز قربانی ضعفهای کلی آن و حفره های متعدد فیلمنامه شده اند؛ بازیگران به شدت منفعل اند! ظاهراً خودشان هم فیلم را چندان جدی نگرفته اند و تلاشی برای ایفای نقش های خود نمی کنند. فیلم آن قدر کم دیالوگ، بی کنش و بی کشش است که فرصتی برای عرض اندام در اختیار بازیگرانش قرار نمی دهد. 
«خانم یایا» مثل فیلمی ست که اعضای یک خانواده با دوربین هندی کم خود در یک سفر کوتاه به کشوری خارجی گرفته باشند، شاید به مراتب بدتر و بی چارچوب تر.
در نهایت باید بگویم که مدتها بود از تماشای هیچ فیلمی به اندازه ی «خانم یایا» ناامید نشده بودم و امیدوارم این آخرین باری باشد که شکستی این چنین پررنگ و بزرگ را در کارنامه ی سینمایی یکی از بهترین فیلمسازان مشاهده می کنم.

شما چقدر با این مطلب موافق هستید؟ نظر شما درباره این مطلب و اثر چیست؟ نظر خود را در پایین همین صفحه بنویسید. [منظوم تنها ناشر نقدها است و این به معنای تایید دیدگاه منتقدان نیست.]

شما نیز می‌توانید نقدها و یادداشت‌های خود درباره آثار سینما و تلویزیون را با نام خودتان در منظوم (معتبرترین مرجع نقد سینما و تلویزیون ایران) منتشر کنید. هم‌اکنون مطالب خود را به آدرس ایمیل Admin@Manzoom.ir برای ما ارسال کنید.

نقد، یادداشت، تحلیل، بررسی و معرفی منتقدین از فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی ایرانی را در صفحه نقد فیلم سایت منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران بخوانید.