وضوح نقطه کور سبک زندگی ایرانی اسلامی

نقطه کور اثری کاملاً فرانسوی است که با زبان فارسی به ترسیم وضعیت منفعل و رو به انقراض جامعه و خانواده ایرانی می پردازد. خانواده محوری اثر، خسرو و ناهید هستند که در تدارک جشن تولد دختربچه خود، شیما دچار خاطره گویی پسربچه شان می شوند؛ پسر بچه ای محزون و گرفتار در فلاکت و بدبختی معیشتی رایج در جامعه ایران.

نقطه کور را می توان از مجموعه فیلم هایی دانست که در ژانر سیاه اجتماعی تولید شده و پیرامون زندگی خصوصی خسرو و همسرش در جریان است؛ خسرو که پیشه ای سخت در زیر آب دارد و به عنوان جوشکار زیر آب در دریاهای جنوب مدت ۲۳۳ روز را دور از خانه و خانواده اش گذرانده، با فشارهای کاری و خستگی و آشفتگی ذهنی و جسمی به خانه اش در تهران بازمی گردد، جایی که دو فرزندش و همسرش منتظر او هستند. اما پس از حضور خسرو و در آستانه جشنی فامیلی به مناسبت تولد دخترشان، حادثه ای پیش می آید که آرامش نسبی خانواده را از هم می پاشد. تم آشنای شک مرد به همسرش و شهادت کودکی که در سن ممیزی است در بیشتر فیلم هایی که به این موضوع می پردازند مورد استفاده قرار گرفته، فضای داخلی خانه ای که سطح زندگی متوسط خانواده و میزان توقعات آنها را نشان می دهد بستر پرداخت به قشر متوسط جامعه را فراهم می کند؛

هانیه توسلی در فیلم نقطه کور

اما فیلم بیش از آنکه ایجابی عمل کند و بتواند به حل بحران و یا تحلیلی جامع و کاربردی از مشکلات درون خانوادگی جامعه بپردازد، با پیچیده کردن شرایط و بحرانی کردن مشکلات خصوصی میان پدر و مادر یک خانواده، موضع سلبی به خود گرفته و فیلم را از این جهت به فیلمی تلخ تبدیل کرده است؛ موضع کاملاً سلبی فیلم نسبت به وقایع و بحران های فیلم، مانع از ارائه راه حل در بستر درام برای مخاطب می شود. فامیلی که تماماً در دل یک بحران زندگی می کنند و هر یک مشکلات عدیده خانوادگی و فردی دارند قرار است در کنار هم و به بهانه جشن تولد کودک فامیل شان ساعات خوشی را با هم داشته باشند، اما هر چه جلوتر می روند موضوع پیچیده تر و بحران عمیق تر می شود، به گونه ای که پای هر یک از اعضای فامیل و مهمان های شب تولد نیز به میان کشیده می شود.

محمدرضا فروتن در فیلم نقطه کور

عمویی مشروب خوار که در بند ظواهر زندگی است و با ادعای اخراجش از سر کار سفر دبی اش را از سبد خانواده حذف نمی کند، خاله ای جوان که با دوست پسر پولدارش می گردد و سال هاست دچار تنش با خانواده اش بخاطر او شده. عمه ای تنها و منزوی که تنها به تجمل فردی و خواسته های خود می اندیشد و زندگی اش را فدای این خواسته ها کرده همه و همه یک جمع بزرگ فامیلی را به مثابه جامعه نشان می دهند که در دل بحران های تمام نشدنی به دنبال یک روزنه امید برای زندگی بهتر و در عین حال بی دغدغه هستند. روزنه ای که قرار نیست به این زودی در نقطه کور زندگی شان دیده شود. 

محمدرضا فروتنو شقایق فراهانی در فیلم نقطه کور

نقطه کور به وضوح نقطه کور سبک زندگی ایرانی اسلامی و سرنوشت محتومی است که فیلمساز برای جامعه خویش قایل است؛ نقطه کوری که نه تنها خانواده محوری و البته مقید به آداب خسرو و ناهید را به فلاکت کشانده، بلکه خانواده عمو نادر مشروب خور و به ظاهر شاد را با یک دختر و ماشین صفر کیلومتر و ... و عمه پروانه متمول و به ظاهر پولدار را با یک پسربچه پاپیونی و ... خانواده های مفلوک دیگری معرفی می کند که یکی از کار بیکار شده و حالا به سیم آخر خوشی زده و قصد خوش گذرانی در وقت اضافه و ... در منطقه را دارد و دیگری شوهر محسن اش بدهکار و فراری است و اکنون او برای حفظ جایگاه گذشته خویش آخرین دارایی های خود را فروخته و نثار فخرفروشی در خانواده می کند؛ البته کارگردان برای کامل نمودن ذهنیت فلاکت و بدبختی خانواده ایرانی، خاله نسترن روانشناس و البته دانشجو و طبق معمول فراری از پدر شهرستانی را به همراه دختران دوقلو، به ماجرا اضافه می کند که پدر و مادر لاابالی آنها یکی به دنبال عشق بازی و دیگری در پی فال و حال قهوه بوده و اکنون در شرایط بی پدر و مادری در خانه خسروی مفلوک شب را به صبح می رسانند و این همه در حالی است که شاید روح حاکم بر داستان نیم خطی نقطه کوررا بتوان در مظلومیت زن و دختر ایرانی و در عین حال شکاکیت و مریض بودن مرد این سرزمین دانست.

محسن کیایی در فیلم نقطه کور

البته باید توجه داشت که نقطه کور برخلاف شراکت در اسم، کاملاً متفاوت از نقطه کور (The Blind Side) به عنوان یک اثر امیدبخش هالیوودی بوده و مهدی گلستانه برخلاف جان لی هنکاک، سعی و همت ویژه ای در ترسیم گستره ظلمانی و سیاه  بختی خانواده ایرانی داشته که خانه اش خراب و تنها راه علاج خانواده خرابش نیز فاصله زن و مرد از یکدیگر و رجعت مرد و مردانگی به فرسنگ ها زیر آب و مراجعه عمومی جنس مرد جامعه به روانپزشک است.

شما چقدر با این مطلب موافق هستید؟ نظر شما درباره این مطلب و اثر چیست؟ نظر خود را در پایین همین صفحه بنویسید. [منظوم تنها ناشر نقدها است و این به معنای تایید دیدگاه منتقدان نیست.]

شما نیز می‌توانید نقدها و یادداشت‌های خود درباره آثار سینما و تلویزیون را با نام خودتان در منظوم (معتبرترین مرجع نقد سینما و تلویزیون ایران) منتشر کنید. هم‌اکنون مطالب خود را به آدرس ایمیل Admin@Manzoom.ir برای ما ارسال کنید.

نقد، یادداشت، تحلیل، بررسی و معرفی منتقدین از فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی ایرانی را در صفحه نقد فیلم سایت منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران بخوانید.