وجدان و امرِ اخلاقی

آنچه برای جلیلوند اهمیت دارد، «امر اخلاقی» است. شخصیت‌های اصلی آثار جلیلوند در ابتدا درگیر استیصالِ پس از حادثه‌ای می‌شوند که به سبب نادیده گرفته شدنِ امراخلاقی در جامعه به وجود آمده. آن‌ها پس از وقوع حادثه، مصمم می‌شوند به برطرف کردنِ آنچه آن را از نظر اخلاقی مذموم می‌دانند و سرآخر در آزمونِ «امر اخلاقی» هرچند متضرر می‌شوند اما به شناختی می‌رسند که هم مخاطب را درگیر خود می‌کند و هم خود شخصیت را.

«کاوه نریمان» نیز طبق همین فرمول، این‌بار پس از تشریحِ جنازه‌ی «جلال آشتیانی» (قهرمانِ فیلم قبلی جلیلوند)، باید دست به تشریحِ روانِ رنجور و اخلاقِ آسیب‌پذیر خود بزند. دکتر نریمان انسانی است مدرن که در بطن زندگی روزمره و جبرِ اجتماعی‌ای که با آن مواجه شده با وجدانِ خود دیالکتیک برقرار می‌کند. دیالکتیکی که منجر به عمیق‌تر شدنِ شکاف بین او و همسرش و بغرنج‌تر شدنِ حادثه می‌شود.

هدیه تهرانی در فیلم بدون تاریخ بدون امضا

«بدون تاریخ بدون امضا»، می‌کوشد مخاطرات زندگی در جهان مدرن و تضاد آن را با «امر اخلاقی» به رخِ ما بکشد. قبول دارم که مطرح کردن این چالش در نیمه‌ی دومِ فیلم مطول است و بعضا خسته کننده و قابل پیش‌بینی، اما چیزی که قابل پیش‌بینی نیست، سرنوشت وجدانِ آسیب‌پذیرِ نریمان است. سرنوشت وجدانی که رفته رفته بیدار می‌شود. نریمان در طول فیلم خیلی چیزها از دست می‌دهد، اما در آخر «امر اخلاقی» را تام و تمام به دست می‌آورد، و چه چیزی بالاتر از این برای یک انسانِ مدرن؟!

اخلاق در جامعه‌ی مدنظر جلیلوند، همواره وجود دارد و همواره دارای جایگاهی ویژه است، اما همین اخلاقِ ارج نهاده شده، هنگامی به چالش کشیده می‌شود که در کشاکش با حادثه‌هایی ناگهانی باشد‌، حادثه هایی در جهانِ مدرن که اتفاقا در نظر جلیلوند بر اثر نادیده گرفته شدن «امرِ اخلاقی» به وجود آمده‌اند.

شما نیز می‌توانید نقدها و یادداشت‌های خود درباره آثار سینما و تلویزیون را با نام خودتان در منظوم (معتبرترین مرجع نقد سینما و تلویزیون ایران) منتشر کنید. هم‌اکنون مطالب خود را به آدرس ایمیل Admin@Manzoom.ir برای ما ارسال کنید.

نقد، یادداشت، تحلیل، بررسی و معرفی منتقدین از فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی ایرانی را در صفحه نقد فیلم سایت منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران بخوانید.  [منظوم تنها ناشر نقدها است و این به معنای تایید دیدگاه منتقدان نیست.]