اولین ساخته‎ی سینمایی «مهران مدیری» از جنس سایر کارهای طنز اوست؛ طنزی کاملا در تعامل با اجتماع روز خود با تمام تلخی‎ها و شیرینی‌هایش که رگه‎های سیاسی در آن به چشم ‎می‎خورد. ساعت ۵ عصر بر خلاف سایر کمدی‎های تو خالی این روزهای گیشه، دست به دامان عناصر اروتیک و تیپ‎سازی‎های غیرمعمول نشده است و سعی کرده هر چه بیشتر برای مخاطب عام قابل لمس باشد.

فیلم داستان آغاز خوش روزی معمولی برای «مهرداد» را روایت می‏کند که با یک تماس تلفنی ناگهان وضعیتی دیوانه‏وار به خود می‎گیرد. بازی «سیامک انصاری» در نقش مهرداد کاملا آشناست. فردی صادق و ساده و درستکار که ناخواسته درگیر حوادثی عجیب می‎شود. او در کار و تخصص خود موفق است و بی‌اندازه «بچه مثبت»! همین هم باعث شده تا میانسالی مجرد مانده و در مقابل زن‎ها ضعیف است. خواه نامزدش باشد خواه یک پرستار یا یک پیرزن تنها. کلیشه‎ای آشنا از همکاری‎های قبلی مدیری و انصاری! البته ربط فیلم به آثار قبلی مدیری فراتر از حضور کاراکتر سیامک انصاری است. مدیری به وضوح از حواشی «در حاشیه» ناراحت است و باز هم نظام سلامت را مورد تفقد خود قرار داده و بار دیگر «صندوق» را مهم‎ترین بخش یک بیمارستان به تصویر کشیده است.

نگین معتضدی در فیلم ساعت 5 عصر

نگین معتضدی در فیلم ساعت 5 عصر

در عین بی‌ربطی فیلم ارتباط زیادی به برنامه‎ی دورهمی دارد. این ربط نه فقط در بیان فیلم که بیشتر پررنگ بودن شخص مدیری در هر دو اثر است. تازه‏ترین برنامه‎ی تلویزیونی مدیری در بهترین ساعت پخش می‎شود و به سبب دوری چندین ساله‎ی وی از تلویزیون و البته ساختار برنامه بسیار پرطرفدار شده است. استندآپ‎های فردی مدیری که در ماه‎های اخیر غلظت سیاسی بالایی پیدا کرده هم مزید بر علت شده تا عطش طرفداران وی برای دیدن نسخه‎ی سینمایی مدیری بیشتر شود. از سوی دیگر مانورهای تبلیغاتی و آمارهای رکوردشکنی و بازی با اعداد کمک زیادی به فروش اولیه خوب ساعت ۵ عصر کرده است. حضور مدیری در سانس‎های مختلف فیلم در سینماها و شهرهای مختلف هم روند فروش فیلم در سطح خوبی نگه‌داشته است.

سیامک انصاری در فیلم ساعت 5 عصر

سیامک انصاری در فیلم ساعت 5 عصر

در آثار قبلی مدیری همواره تکه‌کلام‏‌ها برای برجسته‎ کردن مفاهیم و شخصیت‎پردازی نقش اساسی داشته است. اوج این اثرگذاری را در «شب‎های برره» به خاطر داریم که هنوز هم آثار آن در محاورات مردم قابل ردیابی است. او باز هم در چینش و پرداخت شخصیت‎های فیلمش خوب عمل کرده و با حداقل عناصر، تیپ‎های شخصیتی افراد مختلف را معرفی کرده است. اما این بار به طور مشخص مدیری سراغ نگاه‎ رفته است. پیرزن، بازپرس و حتی خود مهرداد نگاه‎هایی خاص خود دارند که امضای شخصیت‎ آن‎ها در ذهن تماشاگر است. اوج بازی نگاه‎ها را در سکانس مترو شاهد هستیم. مدیری در گذر از تلویزیون به سینما این اصل را برای خود قرار داده که بیش از گوش بیننده قرار است با نگاه وی کار داشته باشد.

مهران مدیری در پشت صحنه فیلم ساعت 5 عصر

مهران مدیری در پشت صحنه فیلم ساعت 5 عصر

ساعت ۵ عصر تلاش کرده شلوغی و بی‎نظمی و تبعات آن را به چالش بکشد. هر قدر مهرداد به عنوان یک انسان منظم سعی در بهبود کارهای خود از طریق آرامش دارد، اطرافیان او در عصبی‎ترین و مشوش‎ترین شکل ممکن با مسائل برخورد می‎کنند. او نه تنها نسبت به کار خود احساس مسئولیت می‎کند بلکه خواه‌ناخواه بار دیگران را نیز به دوش می‎کشد. در نهایت هم آن که ضرر می‎کند، چه در دعوای جلوی منزل چه در دعوای در خیابان یکطرفه و در تمام اتفاقات بعدی، مهرداد است. فیلم سراغ حوادث مرتبط برجسته‎ی چند سال اخیر نیز رفته است اما کاملا محتاطانه و تا حد امکان بی‎طرف و البته تهی! تصویر کنایه‎آمیزی که فیلم از تشییع جنازه‎ی یک هنرمند و اعتراضات کارگری و مخصوصا بازجویی پس از آن نشان داده شاید باعث شود «یکی به نعل یکی به میخ» توصیف بهتری باشد برای آنچه ساعت ۵ عصر به تصویر کشیده است. به همین دلیل است که این فیلم نه محافظه‏‌کار است نه چپ‎گرا، نه طنز روشنفکری است و نه کمدی گیشه. این اولین فیلم سینمایی یک کارگردان باتجربه‎ی تلویزیونی است.

سیامک انصاری در فیلم ساعت 5 عصر

سیامک انصاری در فیلم ساعت 5 عصر

مدیری مشکلات عمده زندگی در یک کلانشهر را به تصویر کشیده و آن قدر سراغ اغراق رفته که گاها پا را از واقع‎گرایی فراتر گذاشته و رگه‏هایی از فراواقع‎گرایی را بروز داده است. در چندین مقطع، شاهد این هستیم که شتاب حوادث و جنون‎آمیز بودن موقعیت‏ها به اوج خود می‎رسد ناگهان کارگردان ترمز ماشین روایت را می‎کشد. در بیمارستان و اولین حضور خانم پرستار، در انتهای بازجویی و در پایان فیلم این توقف‎ها کاملا محسوس است. همه چیز برای لحظه‎ای می‎ایستد و تلخی داستان رویاوار به شیرینی تبدیل می‎شود. اما لحظه‎ی بعد دوباره همه چیز شروع به زوال یافتن می‎کند. باز همان ضعف در فیلمنامه باعث شده این وجه از فیلم نتواند به خوبی ظهور و بروز پیدا کند و اثرگذاری مورد انتظار از آن را داشته باشد.

نامزد مهرداد نیز بخش دیگری از سنگینی بار مشکلات اوست. در سخت‎ترین شرایط صدا تلفن مهرداد به گوش می‎رسد و ناگزیر جواب نامزد خارج‌نشین شکاکش را می‎دهد. زنی فرصت‎طلب که از فیلم گرفتاری‎های مهرداد برای خود شهرتی مجازی و پوج دست و پا می‎کند. کاراکتر «مهناز» که «آزاده صمدی» ایفاگر نقش (یا بهتر بگوییم صدای) آن است، به نوعی وام گرفته شده از نقش خود او در «پنجاه کیلو آلبالو» است و می‎توان آن را اوج گرته‌برداری‎های بی‌شمار فیلم از آثار سینمایی سال‎های اخیر دانست. شوخی‎های عامیانه و جوک‎هایی که در شبکه‎های اجتماعی دست به دست بازنشر می‎شوند نیز بخش مهمی از ذهن نویسندگان فیلم را به خود اختصاص داده‎اند.

سیامک انصاری در فیلم ساعت 5 عصر

سیامک انصاری در فیلم ساعت 5 عصر

طنز فیلم مبتنی بر موقعیت است و کمتر سراغ کلام رفته؛ قرار گرفتن مهرداد در فضا‎های اجتماعی مختلف، موقعیت‎های طنز تلخی را ایجاد کرده که مخاطب را می‎خنداند اما نه آن قدر که انتظارش را دارد. شاید به خاطر این که ذائقه‌‏ی مخاطب سینمای کمدی در این سال‎ها کمی تغییر کرده و فیلم‏های کمدی با مولفه‎های سخیف و اروتیک تمام فضا را گرفته‌‏اند و مجال را از کمدی‎های اجتماعی‎تر و حرف‎دارتر ربوده‎اند. البته ساختار روایی هم جذابیت کافی را ندارد و بیننده حق دارد حین تماشای فیلم چندین بار به ساعت خود نگاه کند. در نهایت هم دل‎زدگی مخاطب در پایان‎بندی فیلم به بالاترین حد خود می‎رسد.

 


 

شما چقدر با این مطلب موافق هستید؟ نظر شما درباره این مطلب و اثر چیست؟ نظر خود را در پایین همین صفحه بنویسید. [منظوم تنها ناشر نقدها است و این به معنای تایید دیدگاه منتقدان نیست.]

شما نیز می‌توانید نقدها و یادداشت‌های خود درباره آثار سینما و تلویزیون را با نام خودتان در منظوم (معتبرترین مرجع نقد سینما و تلویزیون ایران) منتشر کنید. هم‌اکنون مطالب خود را به آدرس ایمیل Admin@Manzoom.ir برای ما ارسال کنید.

نقد، یادداشت، تحلیل، بررسی و معرفی منتقدین از فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی ایرانی را در صفحه نقد فیلم سایت منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران بخوانید.