به ازای هر نفری که با دعوت شما در منظوم ثبتنام میکنند 20 امتیاز میگیرید.
لینک دعوت:
به گزارش منظوم؛ مرجع سینما و تلویزیون ایران، سریال علی البدل ساخته سیروس مقدم امسال از شبکه یک تلویزیون پخش خواهد شد. خواندن حرف های کارگردان و تهیه کننده این سریال نوروزی در باره روال ساخت آن خواندنی خواهد بود.
علت انتخاب این قصه (علی البدل) چه بود؟
ـ طرح فیلمنامه علی البدل با فضایی کلی از یک آبادی که به واسطه داشتن ثروتی خدادادی (چشمه های آب گرم زیرزمینی)، همه چیز تحت الشعاع این ویژگی قرار می گیرد از سالها پیش در ذهن محسن تنابنده وجود داشت. (کوچه های لوله کشی انشعاب آب گرم، توریست هایی با لُنگ و حوله در محلات آبادی و آدمهایی که متأثر از این نعمت الهی هستند) این طرح حدود دو ـ سه سال پیش به سازمان ارائه شد. اما هر بار به دلایل مختلفی مسائلی مثل (مهم بودن فصل بهار و تابستان)، نیافتن لوکیشن مناسب این قصه و چشمه ها و استخرهای آب گرم و سختی های تولید آن و… تولید جدی آن به تعویق می افتاد… تا اینکه در اوایل سال جاری و در فصل بهار و تابستان شرایط ساخت آن فراهم گردید. «علی البدل» ویژگی هایی داشت که ما را به هیجان می آورد تا جدی تر به آن نگاه کنیم. اولاً سوژه برای تیم ما جدید بود و کاراکترهای تازه ای داشت، دوماً قصه در یک ناکجا آبادی اتفاق می افتاد که باید همه چیزش از صفر خلق می شد و این بسیار جذاب بود. سوماً اینبار تصمیم داشتیم تا نوع و جنس شوخی هایمان را به نسبت «پایتخت»، تغییر دهیم و بتوانیم به بهانه ورود رئیس جمهور به چشمه های آب گرم، کمی هم با فضای سیاسی و اجتماعی مان شوخی کنیم و اساساً «علی البدل» از فضای فانتزی ای برخوردار است که برای خود من می توانست تجربه تازه و هیجان انگیزی باشد.
سیروس مقدم: چه فاکتورهایی شما را برای ساخت این قصه ترغیب کرد؟
ـ فاکتورهای زیادی وجود داشت که ما را ترغیب به ساخت علی البدل می کرد. فاکتور اول، نو بودن قصه و فضاهایی که داستان در آن اتفاق می افتاد. فاکتور دوم، تعریف قصه در یک بستر فانتزی که در عین ایرانی بودن، متعلق به منطقه، قوم و یا فرهنگ خاصی نباشد، فاکتور سوم، قدم گذاشتن در جنس تازه ای از کمدی که در فضایی کاملاً جدی و واقعی اتفاق می افتاد و فاکتور چهارم، خلق شخصیت هایی که در عین واقعی بودن، یک دنیای خیالی ساخته ذهن ما را پیش ببرند و در نهایت دوختن چندین روستا به یکدیگر تا از دل آن یک آبادی واحد بیرون بیاید.
علت انتخاب این لوکیشن (روستاهای همدان) چه بود؟
ـ سریال «علی البدل» به شدت متکی به لوکیشن بود. زیرا مکانی که قصه در آن روایت می شد، باید ویژگی هایی می داشت که بسیار مهم بود. مواردی مثل، کوهستانی بودن که وجود چشمه های آب گرم و حوضچه ها در آن معنی پیدا می کرد و یا کنار هم بودن و تقابل خان های قصه در عمارت اربابی شان، و همچنین کوچه هایی که ماشین رو نباشد و در عین حال بافت سنگی داشته باشد و ضمناً لوله های آب بتواند در آنها نمود داشته باشد.
اساساً وقتی دوربین و قصه شما از تهران و آپارتمانهای آن خارج شده و به شهرهای دیگر برود سختی ها و مشکلات خاص خود را به همراه می آورد. ما تقریباً اکثر نقاط ایران را گشتیم، از منطقه جنوب کشور تا کردستان و اورامانات تا شمال و کندلوس،… تا به همدان رسیدیم. «علی البدل» تولید سختی داشت، طبیعتاً باید به امکانات رفاهی گروه، تغذیه، اسکان و دسترسی به لوکیشن ها و تأمین سیاهی لشکر و… هم فکر می کردیم.
عاقبت روستای ورکانه همدان با بافت سنگی زیبایی که در دامنه کوه قرار داشت، انتخاب گردید. اما همه چیز در این روستا نبود، روستاهای شورین، اشتران، سیمین و… را با فاصله های یک ساعته از هم پیدا کردیم و بخشی از قصه را مثل خانه خان ها، استخرهای آب گرم و خانه علی البدل را در آنجاها کار کردیم و در نهایت یکسان سازی توسط تیم دکور اتفاق افتاد تا به نظر برسد که قصه در یک روستای واحد اتفاق می افتد.
در این سریال به یک کستینگ متفاوت نسبت به همیشه رسیدید از نحوه انتخاب تیم بازیگری صحبت کنید؟ (راجع به هر نقش اصلی مهدی فخیم زاده، مهدی هاشمی، محسن تنابنده، احمد مهران فر و… توضیح کوتاه بدهید؟
ـ از آنجایی که قصه «علی البدل» و جنس روایت آن برای خود ما هم تازگی داشت، طبیعتاً این تازگی در لوکیشن، لباس، صحنه، فیلمبرداری، نورپردازی و از همه مهمتر در انتخاب بازیگران هم خود را بر ما اعمال می کرد. انتخاب بازیگران «علی البدل» نتیجه یک کار تیمی است، محسن تنابنده بعنوان طراح و نویسنده، الهام غفوری تهیه کننده، مصطفی تنابنده دستیار کارگردان، خشایار الوند و بنده، از همان ابتدا برای انتخاب خان ها که دو رکن اساسی قصه هستند، به بازیگرانی فکر می کردیم که علاوه بر قدرت بازیگری و اخلاق حرفه ای، برای قاب تلویزیون تازگی هم داشته باشند.
من سعادت همکاری با آقای فخیم زاده و هاشمی را نداشتم، اما در «علی البدل»، دوران بسیار خوبی را با هم سپری کردیم. تلاش، انضباط، رفتار حرفه ای و بسیاری خوبی های دیگر در کنار توان و قدرت بالای بازیگری را با این عزیزان تجربه کردیم. از همان ابتدا قرار بود محسن تنابنده یکی از نقش های اصلی کار را بازی کند و خودش نقش مشاور را ترجیح داد که مناسب ترین کاراکتر برای این نقش بود. احمد مهرانفر با توجه به تجربه های «پایتخت»، بسیار تلاش کرد تا از «ارسطو» فاصله بگیرد و در نقش «علی البدل»، با سادگی و صمیمیتی خوب نقش را بازی کرد. هادی کاظمی و بهرام افشاری و هومن حاج عبدالهی، حلاوت و شیرینی جذابی را به صحنه های ما تزریق می کردند… محب اهری با وجود مبارزه سخت با بیماری اش، بسیار تلاش کرد تا نقش رئیس شورا (قدم) را به خوبی اجرا کند و محمود جعفری، عزت رمضانی فر و… همه در نقش هایشان بدرستی نشسته اند. در بخش بازیگران زن هم، تلاش کردیم تا چهره هایی جدید و با استعداد از تئاتر انتخاب کنیم و واقعاً همگی مناسب بودند.
جایگاه سریال «علی البدل» با توجه به نوع روایت و طنزش در کارنامه شما کجاست؟
ـ »علی البدل» شبیه هیچکدام از کارهای قبلی تیم ما نیست. اساساً نوع و جنس کمدی و طنز «علی البدل» مثل شروع «پایتخت»، برای خود ما هم دنیایی تازه ولی نامشخص داشت. از یکطرف بستر و فضای کلی کار، در ناکجا آبادی تخیلی با پوشش و مناسبات فانتزی اتفاق می افتاد، و از طرف دیگر، موضوعات و روابط به شدت واقعی و عامه فهم، و این تناقض، کار را برای ما سخت و دشوار می کرد.
«علی البدل» در بحث کلان خود، تلاش می کرد تا به نقاط ضعف اجتماعی، اخلاقی و سیاسی جامعه ناخنک بزند و آنرا با چاشنی شیرینی و حلاوت همراه کند و در عین حال امید بخش و رو به آینده باشد. ما حتی در ساختار و شکل هم برای روایت این قصه، به فورم های جدیدی رسیدیم که از این لحاظ هم شبیه کارهای گذشته من نیست.
|پخش سریالی که برای ماه رمضان ساخته شده در عید نوروز چه ویژگی هایی را بر این سریال مترتب می کند؟ به نظر شما سریال در نوروز مخاطب خودش را پیدا می کند؟
ـ «علی البدل» سریالی انتقادی، طنز و با طرح مسائل جدی است. به همین دلیل، هیچگونه علامت یا نشانه های مناسبتی بودن مثلاً برای ماه مبارک یا عید را ندارد. ولی از آنجا که قالب کلی سریال شاد و بامزه و دارای موقعیت های شیرین است و به لحاظ تعداد قسمت ها، پخش آن در عید مناسب تر است.
«علی البدل»را باید با خودش مقایسه کرد. نه با «پایتخت» و نه با سریال دیگری. همه استانداردهای لازم برای اینکه «علی البدل» بتواند با مخاطب ارتباط برقرار کند.، لحاظ شده است. تیم خوب بازیگری، تیم حرفه ای پشت دوربین، لوکیشن های بکر و بدیع و چشم نواز، قصه پرکشش و بامزه، موسیقی و تدوین درخشان و صحنه های زیبا و تازه، همه و همه گویای این است که مخاطب دلیلی برای دیدن سریال دارد. اما از آنجایی که تا سریال روی آنتن نرود و آیا شرایط روحی و ذهنی مخاطب آماده دیدن سریال هست و یا حادثه ناگواری رخ ندهد، نمی شود از حالا در مورد آن صحبت کرد.
|سریال «علی البدل» با این پروداکشن سنگین در شرایط نامساعد اقتصادی تلویزیون چگونه اولویت شما شد؟
ـ «علی البدل» اولویت اول ما برای تولید نبود. محسن تنابنده طرح «علی البدل» را چند سال پیش نوشته و حتی چند قسمت آن نگارش شده بود، که اتفاقاً به دلیل پروداکشن سنگین و سخت آن و همچنین لزوم فصل مناسب یعنی بهار و تابستان، مدام از دستور کار خارج می شد. ما سال گذشته، روی طرح دیگری به نام «سنگ پا» کار می کردیم که توسط محسن تنابنده و خشایار الوند ۵ قسمت آن نوشته هم شده بود، اما، از آنجایی که همیشه از قصه های دم دستی، آپارتمانی و بی جذابیت، پرهیز کرده ایم، «سنگ پا»، در نگارش به پروژه سنگین و سخت و عجیب و غریبی تبدیل شد و اعلام کردیم که با توجه به زمان باقیمانده تا ماه مبارک و شرایط مالی سازمان، به ماه مبارک نمی رسد… در جلسه ای حضوری با ریاست وقت سازمان، آقای تنابنده و مقدم مسئله را مطرح نمودند و توافق کردند که، «علی البدل» به جای «سنگ پا» به جریان بیفتد و اینگونه شد که با مناسب بودن فصل و از راه رسیدن بهار، تولید «علی البدل» آغاز شد.
گویا مراحل ساخت و ساز سنگینی را در همدان تجربه کردید توضیح بدهید؟
ـ با جدی شدن ساخت «علی البدل» بازنویسی مجدد متن توسط محسن تنابنده و خشایار الوند شروع شد. لوکیشن از ارکان مهم و اصلی سریال «علی البدل» بود. چون قصه در یک ناکجاآبادی اتفاق می افتاد که باید به خاطر داشتن چشمه ها و استخرهای آب گرم، ویژگی هایی می داشت. بازبینی کاملی از کندلوس و شمال گرفته تا اورامانات کردستان و جنوب کشور انجام شد، اما هر کدام محاسن و معایبی داشتند تا بالاخره گروه روستای ورکانه در همدان را دید و پسندید. اما این روستا به تنهایی کفاف سریال را نمی داد. قصه دارای دو خان بود که می بایستی عمارت آنها با یک حیاط مشترک، روبروی هم باشد که آنرا در روستای «اشتران» به فاصله یک ساعت تا همدان و در دل کوه و گردنه های خطرناک پیدا کردیم، قصه دارای حوضچه و استخرهای آب گرم بود که آنرا در روستای شورین پیدا کردیم که با ورکانه یکساعت فاصله داشت… از سوی دیگر خانه «علی البدل» ویژگی هایی داشت که ورکانه فاقد آن بود و این لوکیشن هم در روستای سیمین یافت شد. منطقه ییلاقی قصه در روستای نظرآباد پیدا شد و حالا هر تکه جدا از هم را باید با کمک دکور و صحنه، سنگفرش ها و یکدست کردن بافت سنگی آنها به یکدیگر دوخت و دوز می کردیم. به همین خاطر پیش تولید «علی البدل» و ساخت دکورها، حمام ها، میدانگاهی، خانه ها و کوچه ها قدری طولانی و پرهزینه شد. از طرف دیگر تمام روستاها باید لوله کشی می شد تا منطق قصه که آب گرم به همه خانه ها تقسیم می شود، درست گردد. حالا در این ناکجا آباد ما تلاش می کردیم که در عین ایرانی بودن، متعلق به هیچ منطقه، شهر و قومیت خاصی نباشد بنابراین لباس و کلاه و… همه چیز بر این اساس طراحی و دوخت و دوز شد.
از سوی دیگر، از آنجایی که قصه «علی البدل»، قصه مردم یک آبادی است و اهالی نقش تعیین کننده ای در آن داشتند، تامین هنروران، آنهم هر روز و صحنه های شلوغ و پر رفت و آمد، کار بسیار سختی در شهرستان بود و نکته دیگر اینکه حالا باید برای تمامی این هنروران، لباس و پوشش مناسب قصه دوخته می شد تا یکدستی کامل رعایت شود.
ویژگی دیگر «علی البدل» در این بود که در این ناکجا آباد، رفت و آمد وسایل نقلیه ممنوع است. بنابراین چهارپایان به عنوان مسافربر و یا گردشگر بر اهمیت پیدا کردند و تأمین آنهمه الاغ و الاغ سوار و کنترل آنها بسیار کار سختی بود.
ساخت سریال گران با توجه به گروه بازیگری متفاوت تان شما را به دردسرهای تولید و بودجه نرساند.
ـ ببینید در همه جای دنیا یک قانون وجود دارد: هر کاری را باید متناسب با پروداکشن آن و رعایت استانداردها ارزیابی کرد. شما اگر می خواهید کار ماندگار و ارزشمند تهیه کنید، چاره ای ندارید جز انتخاب تیم قوی بازیگر،تیم حرفه ای پشت دوربین، رسیدگی و سرویس دهی خوب به گروه بخصوص در شهرستان، تغذیه سالم و دلچسب. فراهم نمودن صحنه ها و لباس ها و هزینه هایی که فیلمنامه طلب می کند.
«علی البدل» با توجه به اسامی تیتراژ آن، سریال گرانی نیست، سریال گران سریالی است که ارزان تولید شود ولی بازتاب نداشته باشد. موج ایجاد نکند، مخاطب آمدن و رفتنش را نفهمد. طبیعی است وقتی شما می خواهید استانداردها را رعایت کنید، باید هزینه اش را هم در نظر بگیرید. «علی البدل» در بدترین شرایط مالی سازمان تولید شد و همزمان شد با تغییر تحولات مدیریتی در تلویزیون و همین به تنهایی کافی بود تا پروژه سقوط کند و به تعطیلی کشیده شود. «علی البدل» اگر درست مدیریت نمی شد،و اگر مشکلات و این بحرانها را به گروه منتقل می کرد، و اگر همدلی گروه نبود، شاید هرگز به پایان نمی رسید. اما اصطلاحاً ما به دلیل تعصب و عِرقی که به سازمان داشتیم و داریم و اینکه حضور مدیران کاربلد و خوش سابقه، نوید حل این معضلات را می داد، با سیلی صورت خودمان را سرخ نگه داشتیم و به هر شکل بود، کار را به پایان رساندیم. این منتی هم نیست، سازمان در حق من و امثال من، در گذشته کوتاهی نکرده و ما هم نباید کوتاهی می کردیم.. و امیدوارم که همچنان که تاکنون مدیران سیما با حوصله و سعه صدر با مشکلات مالی «علی البدل» برخورد کرده اند، در ادامه نیز با حمایت خودشان از «علی البدل»، اختلافات مالی فیمابین نیز حل گردد.
سریال «علی البدل» با توجه به پروداکشن و حجم سنگین تولید شاید به لحاظ اقتصادی بهتر بود بیش از ۱۵ قسمت باشد آیا فیلمنامه پتانسیل این را نداشت که سریال با حجم بیشتری تولید شود؟
ـ «علی البدل» در طراحی اولیه اش، برای ۳۰ قسمت نوشته شده بود. اما به دلیل کمبود وقت و زمان و مشکلات مالی، تبدیل به ۱۴ قسمت گردید و در نتیجه بسیاری از قصه ها و ماجراهای سریال حذف و یا در هم ادغام شد. این پروژه اگر در تهران ساخته می شد، راحت تر بود، چرا…؟ چون عوامل مجبور نبودند خارج از تهران، به دور از خانواده هایشان و در شرایط سخت تر بسر ببرند. اسکان یک گروه ۶۰ ـ ۷۰ نفری در یک هتل درست و کامل و هزینه های جاری آنها، با توجه به نرخ تورم، سرسام آور است. در شهرستان واقعاً سخت بود که در آن شرایط، بیشتر از این به کار ادامه داد. مشکل مالی و اقساط و دستمزد عوامل، هزینه های هتل، ایاب و ذهاب، خورد و خوراک و حق الزحمه آن همه سیاهی لشگر، با توجه به شرایط آن روزها، تقریباً غیرممکن بود که ۳۰ قسمت کار شود.
با توجه به اینکه همگان حوالی نوروز از تیم شما انتظار «پایتخت» را دارند، سریال «علی البدل» با تمام قدرت و توانش می تواند جای خالی «پایتخت» را برای مخاطب نوروز پر کند؟
ـ هیچ سریالی نمی تواند جای سریال دیگری را بگیرد و همچنین نمی شود از همه آثار توقع یکسانی داشت. «پایتخت» سریالی است که به گونه ای دیگر و در طی گذر سالیان متمادی، به قلب و روح مردم از هر طیف و طبقه و قشری نفوذ کرده است، در حالیکه «علی البدل» با قصه ای متفاوت و ساختاری متضاد با «پایتخت»، تازه در حال پا گرفتن است. اما، همه ما امیدواریم که همانطوری که «پایتخت» به دل مردم نشست، «علی البدل» هم به دل مردم بنشیند و ایام نوروز شادی را رقم بزند.
و توضیح مفصلی از روند تولید بدهید؟ مدت زمان تولید؟ ساخت و ساز دکورها؟ و این روزها صداگذاری و مونتاژ؟
ـ طرح «علی البدل» و نگارش آن از زمستان سال پیش توسط محسن تنابنده و خشایار الوند شروع شد و همزمان با نگارش کارگردان و تیم تولید به دنبال یافتن لوکیشن سفرشان را شروع کردند و همزمان دوخت لباس ها، کلاه ها و وسایل صحنه و… آغاز شد. بعد از آماده شدن ۳ قسمت اول، انتخاب بازیگران توسط محسن تنابنده، مقدم، مصطفی تنابنده و من به بحث گذاشته شد و تیم بازیگر فعلی انتخاب نهایی شد و مذاکرات آغاز قراردادها بسته شد. با انتخاب همدان به عنوان لوکیشن، تیم دکور و صحنه و تدارکات به آنجا اعزام شدند و ساخت و سازها و یکدست کردن ۵ روستا به عنوان (چشمه قل قل)، شروع شد. در تهران دورخوانی بازیگران آغاز و همزمان تست گریم و لباس انجام گردید. در تمرینات روی لهجه های مختلف کار شد و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که لهجه را حذف کرده و یک سادگی را در گفت و گوها لحاظ کنیم. اواسط بهار بقیه گروه هم به همدان رفته و به مدت سه ماه و نیم تصویربرداری انجام شد.
مراحل مونتاژ و فنی با صبر و حوصله اتفاق افتاد و نهایتاً ۱۴ قسمت ۵۰ دقیقه ای برای صداگذاری و موسیقی آماده گردید. و در حال حاضر روی تیتراژها و آنونس ها مشغول کار هستیم. سخت ترین مرحله کار ساخت و ساز دکورها و یکسان سازی ۵ روستا در نقاط مختلف همدان بود که با ساختن حمام و استخرها، کوچه ها و میدانگاهی اصلی و سنگفرش انجام شد. آکساسوار مناسب تهیه و ساخته شد و بیش از ۳۰۰ دست لباس دوخته و یا تهیه گردید.
در پایان جا دارد که از حمایت ها و دلگرمی های دکتر میرباقری و دکتر کرمی و آقای تخشید تشکر کنم.
آخرین اخبار، رویدادها و حواشی روز سینما، تلویزیون، بازیگران و هنرمندان ایران را در صفحهی اخبار منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران میتوانید دنبال کنید.