طناز محبوبی که بیش از همیشه به مردم نزدیک شده است

به گزارش منظوم؛ مرجع سینما و تلویزیون ایران، مهران مدیری شاید مهمترین هنرمند پس از انقلاب باشد که با هر سریال و برنامه اش همه را تحت تاثیر انتقادات طنازانه‌اش قرار می‌دهد. چه زمانی که با «ساعت خوش» انقلابی در کمدی به وجود آورد، چه زمانی که با سریال‌هایی چون «پاورچین» و «نقطه‌چین» به نقد رفتارهای غلط اجتماعی مردم پرداخت و چه آن زمان که با سریال‌هایی چون «شب‌های برره»، «مرد هزارچهره»، «قهوه تلخ» و «شوخی کردم» انتقادات گسترده‌ای را روانه مسئولین اجرایی کشور کرد.

اما حالا او، همزمان با ورود به ششمین دهه عمر از پیله محافظه‌کاری‌های مرسوم بسیاری از همکارانش بیرون آمده و به زبان طنز و با شدیدترین شکل به منتقدان سخنان انتقادی خود هم می‌تازد؛ ماجرایی که به‌احتمال فراوان پیکان حمله به سوی او را تیزتر از گذشته خواهد کرد. با هم نگاهی می‌کنیم به واکنش روزنامه‌های مختلف به صحبت‌های اخیر مهران مدیری:

روزنامه همشهری نوشت:

چهره‌ای که در روزگار نه‌چندان دور، سلطان طنز تلویزیون خوانده می‌شد و در فضای مجازی و بین رسانه‌ها طرفداران و مدافعان بی‌شمار داشت، این روزها یک‌تنه به جنگ جریانی رفته که دیگر او را نمی‌پسندد. مدیری که برای ویژه‌برنامه شب میلاد امام علی(ع) موضوع طرفدارای را برگزیده بود، در بخش پایانی حرف‌هایش رو به دوربین کرد و به مخاطبان خود گفت: بس که قلم‌ها را فروختند و زبان‌ها را برای خوشامد این و آن چرخاندند، باورشان نمی‌شود که برخی از روی مصلحت و دلسوزی و بدون خودفروشی حرف می‌زنند.

ترس از برچسب خوردن
او بدون آنکه به شخص یا جریانی خاص اشاره کند، ادامه داد: الان کسی باور نمی‌کند که حرفی را بزنی، به یک کمبود یا اشتباه اشاره کنی اما از جایی خط نگرفته باشی. تا دهان باز می‌کنی، می‌گویند «طرفدار آنهاست. معلوم نیست چقدر گرفته که این حرف‌ها را بگوید.» بلافاصله یک برجسب می‌چسبانند روی پیشانی‌ات و تا وقتی تیم خودت را مشخص نکنی، رهایت نمی‌کنند. به نقاط ضعف امروز نباید اشاره کنی، چون حتما طرفدار قبلی‌ها هستی. به اشتباه‌های گذشته هم نباید اشاره کرد. به این ترتیب، همه باید از ترس اینکه مهر طرفداری و جیره‌خواری بر پیشانی‌شان نخورد، خفه شوند و این همان چیزی است که آنها می‌پسندند.

مجری و همه‌کاره «دورهمی» که از همان ابتدا با زبان تند و تیز به کمبودهای اجتماعی و اقتصادی در برنامه‌اش اشاره می‌کرد، از چند هفته پیش تیغ انتقادها را تیزتر کرد و این آغاز هجوم برخی گروه‌های خاص به او بود. این حمله‌ها تا آنجا پیش رفت که عده‌ای خواستار تعطیل شدن دورهمی شدند؛ آن هم به بهانه ضعیف شدن متن‌ها و افتادن مجری محبوب در دام گروه‌های سیاسی به‌ویژه در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری. گوش مدیری اما بدهکار این حرف‌ها نبود و در هر برنامه تندتر از گذشته به مشکلات اقتصادی تاخت.

انتقاد از اقتصاد و تنبلی
او که خیلی پیش از این ماجراها به «مدیران سازشکار» تاخته و اندکی بعد ناچار شده بود با شفاف‌سازی از زیر فشارها خارج شود، در یکی از برنامه‌های اخیر از تنبلی مدیران دولتی انتقاد و آنها را متهم کرد که پس از ۴سال تازه یادشان ‌افتاده باید کار کنند. بعد سراغ اقتصاد رفت و با همان لحن همیشگی درباره رونق اقتصادی گفت: آنقدر بازار خرید و فروش داغ است که آدم می‌شناسم فرش زیر پای خود را هم فروخته است. رونق اقتصادی سرریز کرده؛ بفروشید تا بازار خوب است. ۲روز دیگر این رونق از بین می‌رود و دلتان می‌سوزد.

نزدیک شدن به مردم عادی
آنها که مهران مدیری را متهم به سکوت در دوره‌های گذشته می‌کنند، شاید فراموش کرده باشند که او پس از ماجراهای «مرد هزارچهره» و فصل دوم آن ناچار شد مدتی عطای کار کردن در تلویزیون را به لقایش ببخشد. شخصیت مسعود شصت‌چی در ۲ سریال موفق و بحث‌انگیز نوروزهای ۸۷ و ۸۸ با حاشیه‌ها و انتقادات فراوانی که داشت باعث شد دست مدیری در دوره دوم ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد از آنتن تلویزیون کوتاه بماند؛

ضمن اینکه او پیش‌تر در برخی سریال‌های خود به بسیاری از ماجراهای سیاسی از جمله تحصن و شهرام جزایری هم به زبان طنز پرداخته بود. مدیری که بارها از نداشتن علاقه و علقه به فضای مجازی پرده برداشته، این روزها به بهای از دست دادن حمایت گروه‌های خاص، بیش از همیشه به مردم نزدیک شده است.

روزنامه شهروند نوشت:

«همه قلم‌هایشان را فروخته‌اند» این جمله برای بسیاری از آنها که اهل رسانه و کتابند آشناست. البته در برخی موارد نمی‌شود به‌طور قطع این گزاره را رد کرد اما در بسیاری از موارد افراد معمولا وقتی این جمله را به کار می‌برند که از انتقادها خسته شده‌اند یا تاب و توان تحمل نقد را ندارند. قضیه وقتی جالب‌تر می‌شود که بفهمید این جمله در یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های این روزهای تلویزیون و آن هم از زبان کارگردانی که همیشه مورد احترام رسانه‌های داخلی بوده، مطرح شده است.
مهران مدیری، کارگردان شناخته‌شده بسیاری از مجموعه‌های طنز خاطره‌انگیز وقتی دید برخی از اهالی مطبوعات به اظهارات سیاسی اخیرش که نقدهای نسبتا بی‌پرده‌ای به عملکرد دولت یازدهم روا داشته، واکنش نشان دادند از این تعبیر دوست‌نداشتنی استفاده کرد. او با اشاره به اینکه خودفروشی نمی‌کند در کنایه‌ای آشکار به منتقدانش آنها را افرادی خواند که «برچسب می‌زنند و تا تیمت را مشخص نکنی ولت نمی‌کنند».این اتفاقات در حالی رخ داده که میانه هفته پیش خبری به رسانه‌ها انعکاس یافت که حرف‌های مهران مدیری در اثر ویدیو آرت بهاره افشاری را منعکس کرده بود، او در این ویدیو که چندی پیش در گالری آریانا به نمایش درآمده بود، گفته بود هرگز اهداف سیاسی ندارد اما هیچ وقت توضیح نمی‌دهد؛ زیرا توضیح دادن را نشانه ضعف خود می‌داند.اما گویا موج حملات چنان کوبنده بوده که آقای طناز عهد دیرین خود را فراموش کرده و در جملاتی که کمترین طنزی ندارند و به جای لبخند، اخم به چهره بیننده برنامه سرگرم‌کننده دورهمی می‌آورد، به منتقدان خود تاخته است. مهران مدیری، شامگاه دوشنبه، ٢١ فروردین در حالی ‌که موضوع برنامه‌ دورهمی «طرفداری» بود، گفت: «یادش بخیر آن موقع که طرفداری‌ها دلی بود. الان کسی باور نمی‌کند، حرفی بزنید ولی در تیم کسی نباشید. به اشتباه یا کمبودی اشاره کنید ولی از جایی خط نگرفته باشید و سریع می‌گویند معلوم نیست چقدر گرفته که اینها را می‌گوید!»‌
او ادامه داد: «بس‌ که همه قلم‌هایشان را فروخته‌اند، باورشان نمی‌شود کسی از روی مصلحت، دلسوزی و بدون خودفروشی حرف بزند. برچسب می‌زنند و تا تیمت را مشخص نکنی ولت نمی‌کنند! به اشتباهی که اکنون رخ می‌دهد، نباید اشاره کنی؛ چون مطمئن‌شان می‌کنی که دوست داری قبلی‌ها بیایند، به اشتباهات گذشته هم نباید اشاره کنی چون فکر می‌کنند حتما در تیم آنهایی هستی که الان در رأس‌ کارند و بابتش پول گرفته‌ای. از هر چیزی هم صحبت کنی، یک نفر ناراحت می‌شود. ظاهرا همه برای آنکه مُهر طرفداری به پیشانی‌شان نخورد، باید خفه شوند و این همان چیزی هست که آنهایی که سرکارند، می‌پسندند.»

احمد شیرزاد ‌ فعال سیاسی در سرمقاله روزنامه آفتاب یزد نوشت :
در باب سخنان مهران مدیری در برنامه اخیرش که منتقدان خود را قلم فروش خوانده و گفته است:« الان کسی باور نمی‌کند حرفی بزنید ولی در تیم کسی نباشید. به اشتباه یا کمبودی اشاره کنید ولی از جایی خط نگرفته باشید و سریع می‌گویند معلوم نیست چقدر گرفته که اینها را می‌گوید! ‌بس‌که همه قلم‌هایشان را فروخته‌اند باورشان نمی‌شود کسی از روی مصلحت، دلسوزی و بدون خودفروشی حرف بزند» لازم است نکاتی را بیان کنم. فکر می‌کنم موارد این چنینی را نباید خیلی سیاسی کرد به این خاطر که اگر چه حرف‌های هنرمندان نفوذ دارد و آنها مخاطبین خودشان را دارند ولی انتظار اینکه بخواهیم تحلیل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی درستی از آنها بشنویم را نداریم. به نظرم اگر کسی قرار است به هنرمندان در این زمینه‌ها پاسخ دهد ، بهتر است که از صنف خودشان باشد. معمولا هنرمندان این توانایی را دارند که بتوانند پاسخ یکدیگر را بدهند. بنابراین عکس‌العمل مناسبی نیست که روزنامه‌نگاران یا مجموع سیاسیون بخواهند با هنرمندان شاخ به شاخ شوند. از سوی دیگر اصولا هنرمندانی که کار طنز می‌کنند و برنامه‌های سرگرم کننده برای مردم تدارک می‌بینند را نباید وارد موضع‌گیری‌های سیاسی کرد و به آنها برچسب چسباند. ما می‌توانیم دوستانه از آقای مدیری خواهش کنیم که مروت و جوانمردی را حفظ کنند و یادشان باشد که سخنانشان به هر حال در بین مردم نفوذ دارد. این نکته را باید به یاد داشت که خیلی خوب می‌توان تخریب کرد ولی ساختن سخت است به ویژه اینکه هنرمند طنز قدرت تخریبی گسترده‌ای دارد. اگر قرار است برخوردی با هنرمندان صورت بگیرد هم باید توام با سعه صدر و عقل
و روا داری باشد و هم باید نرم و دوستانه باشد. نمی‌توان با آنها از روش برچسب زدن یا منتسب کردن آنها به اینکه با جناح یا فرد خاصی در ارتباط هستند یا از جایی ترغیب شدن به گفتن سخنانی، برخورد کرد. معمولا این گونه برخوردها روش خوبی نیست و اثر مطلوبی هم در جامعه هنرمندان ندارد.
از طرفی تقاضای جامعه هنرمندان از سیاستمداران و کسانی که بحث جدی می‌کنند این است که آنها و سخنانشان را تحمل کنند و انگ به آنها نچسبانند. ولی متقابلا این حق را داریم که از هنرمندان بخواهیم که واقعا بی طرف باشند و به خواست مردم نگاه کنند و صرفا سخنانی را بر زبان نیاورند که جنبه دست انداختن کسی یا نیش و کنایه زدن و تخریب کردن کارهایی که انجام شده، باشد. به هر حال آقای مدیری هنرمند ارزشمندی هستند که در گذشته کارهای بسیار تاثیرگذاری را ساخته‌اند، اما این خواسته رادوستانه به ایشان گوشزد می‌کنیم که بدانند خیلی راحت می‌توان با نیش زبان، تخریب کرد ولی واقعا هر خشتی که می‌خواهد روی خشت گذاشته شود خون دل می‌خواهد و کار سختی است. از سوی دیگر، ایشان بدانند سیاستمداران ممکن است از قدرتی که به دست می‌آورند بهره‌هایی را ببرند ولی واقعا زحمت می‌کشند و خیلی وقت‌ها از خوشی خودشان می‌گذرند. به هر حال کسانی که مسئولیت‌های بالایی را برعهده گرفته‌اند، اشتباهاتی هم دارند، شاید بهتر این باشد که آن اشتباهات به زبان جد گفته شود نه به زبان طنز.

 آخرین اخبار، رویدادها و حواشی روز سینما، تلویزیون، بازیگران و هنرمندان ایران را در صفحه‌ی اخبار منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران می‌‌توانید دنبال کنید.