نگاهی به مهمترین فیلم‌های ایرانی با موضوع انتخابات

ابوالقاسم طالبی فیلم «آقای رییس جمهور» را در سال 1379 با رویکرد سیاسی اجتماعی ساخته بود. داستان فیلم در مورد صاحب امتیاز یک روزنامه است که خود را نامزد ریاست جمهوری اعلام می‌کند. شخصیت مصطفی ریاحی رزمنده سال‌های جنگ و روزنامه نگار، در آخرین سرمقاله ماهیت ضد ارزشی او را برملا می‌سازد. این عمل انقلابی موجبات قتل او را فراهم می‌آورد. ابتدا همسرش در انفجار اتومبیل و سپس خودش توسط چند گلوله به قتل می‌رسد. در پایان این گونه وانمود می‌شود که مصطفی و همسرش توسط جناح‌های سیاسی مخالف صاحب امتیاز روزنامه به قتل رسیده‌اند.

 

مرتضی شایسته تهیه کننده این فیلم است و یوسف مرادیان، اردلان شجاع‌کاوه، مهشید افشارزاده، محمدرضا داوودنژاد، مرحوم حسن جوهرچی، شهاب عسگری، حامد کلاهداری در آن به ایفای نقش می‌پرداختند. این فیلم چند روز بیشتر بر پرده سینماها نماند و گیشه مناسبی را به دست نیاورد. با این حال سال‌ها بعد در 8 آبان 95 طالبی با شرکت در برنامه هفت از توقیف این فیلم سخن گفت. او گفت: فیلم را توقیف کردند و هنوز هم حاضر نشدند در تلویزیون آن را پخش کنند! من زمانی به شوخی به آقای ضرغامی می‌گفتم نمی‌خواهید فیلم را پخش کنید؟ او هم می‌گفت عه! پخش نکردند؟! نهایتاً گفت آقای خاتمی بدش می‌آید. بعد گفتند آقای احمدی نژاد بدش می‌آید. حالا نمی‌دانم آقای روحانی هم بدشان می‌آید یا خیر...؟

پس از انتخابات سال 88 دوباره فضای سینمای ایران به سمت مسائل اجتماعی سیاسی گرایش پیدا کرد. فیلم «پایان‌نامه» به کارگردانی حامد کلاهداری و تهیه کنندگی روح الله شمقدری با بازی حامد کمیلی، داریوش ارجمند، محمدرضا شریفی‌نیا، احمد نجفی، جمشید هاشم‌پور، کامران تفتی، محمد صادقی، هادی دیباجی، نیما شاهرخ شاهی، بهاره افشاری و چکامه چمن‌ماه در سال 1389 با موضوعیت حوادث بعد از انتخابات 88 ساخته شد.

 

 

 

پایان‌نامه برای نخستین بار در بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر نمایش داده شد و سپس از خردادماه 1390 در سینماها به نمایش عمومی درآمد. فیلم در بازه زمانی حدود 12 ساعته، از عصر تا نیمه شب، داستان چهار جوان دانشجو را به تصویر می‌کشد که با قصد ارائه پایان‌نامه یکی از آن‌ها به استادش، وارد تشکیلات دشمنان نظام می‌شوند. مافیایی که قصد بهره‌مندی از آشوب‌های خیابانی را دارد و با شبکه‌های غربی نیز در ارتباط است. این فیلم به دلیل ضعف قصه و پرداخت در اکران عمومی توفیقی کسب نکرد.

نوروز سال 90 با دو فیلم پرفروش «اخراجی‌ها 3» و «جدایی نادر از سیمین» تحویل شد. «اخراجی‌ها 3» به تهیه کنندگی و کارگردانی مسعود ده‌نمکی و با بازی امین حیایی، اکبر عبدی، محمدرضا شریفی‌نیا در سال 1389 یک نگاه منتقدانه به مناسبات سیاسی و اجتماعی بعد از جنگ و انتخابات سال 88 دارد که با زبان طنز بیان می‌شود. همزمانی اکران این فیلم با فیلم «جدایی نادر از سیمین» به کارگردانی اصغر فرهادی باعث بروز حاشیه‌هایی برای این فیلم شد و حتی کار به تحریم آن هم کشید. آقای محمدعلی ابطحی در آن مقطع در وبلاگ خود درباره «اخراجی‌ها3» و اکران آن نوشت: «فیلم‌های جدایی نادر از سیمین و اخراجی‌های سه که همزمان در فروردین ماه اکران شده، به شکل ناهمگونی به خصوص در عرصه دنیای مجازی به یکدیگر گره خورده‌اند و در برابر یکدیگر قرار گرفته‌اند... سلیقه کج مداری دیدن این فیلم را در کنار تحریم فیلم اخراجی‌ها که از جنس و موضوع و ساخت دیگری است گذاشت و در حوزه مجازی بر آن اصرار ورزید.

 

 

این افراد هم به فیلم نادر و سیمین جفا کردند و هم سنت و بدعت بدی را پایه گذاری نمودند. تحریم هر فیلمی از جنس کتاب‌سوزی است. اگر محتوای فیلم اخراجی‌های سه مورد قبول افرادی نیست، پس از دیدن آن هم مورد قبول قرار نمی‌گیرد. نگران فهم جامعه نباید بود و پدر سالاری بر اندیشه مردم را نباید ترویج داد. تحریم فیلم مثل جمع‌آوری کتاب هایی است که مورد قبول و پسند نیست. ارزشی کردن و تقدس دادن به فیلم اخراجی‌ها هم از سوی افرادی که خود را طرفدار ارزش‌های انقلاب اسلامی می‌دانند کار ناپسندی است و سوءاستفاده و در حقیقت استفاده ابزاری از باورها و اعتفادات دینی است که متأسفانه به راحتی و برای هر چیزی از آن بهره گرفته می‌شود و نتیجه‌ای جز آسیب دیدن اعتقادات مردم ندارد.»

شاید «قلاده‌های طلا» بهترین فیلمی است که در موضوع انتخابات تاکنون ساخته شده است. ابوالقاسم طالبی این بار سیاسی‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران را می‌سازد؛ فیلمی با تهیه کنندگی محمد خزاعی درباره درگیری‌های بعد از انتخابات ریاست جمهوری 22 خردادماه 1388و بازی امین حیایی، محمدرضا شریفی‌نیا، حمیدرضا پگاه، علی‌رام نورایی، محمود عزیزی، داریوش اسدزاده، پردیس افکاری، نیلوفر خوش‌خلق و آزیتا ترکاشوند.

 

  

  

 

این فیلم به نقش عوامل خارجی مانند «سی.آی.ا»، «موساد» و سازمان مجاهدین خلق در این درگیری‌ها می‌پردازد و درگیری‌های مأموران وزارت اطلاعات با این گروه‌ها را به تصویر می‌کشد. مشرق‌نیوز در آن زمان نوشته بود که ابوالقاسم طالبی تصمیم داشته در ابتدا نام فیلم «ترور رییس‌جمهور» گذارده شود که به موجب نامه‌ای که از دفتر آیت الله هاشمی رفسنجانی به دست وی می‌رسد، از این کار نهی می‌شود و نام فیلم به «قلاده‌های طلا» تغییر پیدا می‌کند. این فیلم علاوه بر نقدهای مثبت و تحسین‌ها، انتقاداتی را از سوی جناح‌ها و برخی مردم در زمان اکران به همراه داشت و برخی، مردم را تشویق به ندیدن این فیلم در فضای جامعه می‌کردند که هنوز نیز ادامه دارد اما با این وجود فیلم طالبی توانست از فروش میلیاردی برخوردار شود و بسیاری «قلاده‌های طلا» را بهترین فیلمی که تا کنون دیده‌اند بدانند.

شاید بتوان گفت عموجان سینمای ایران، آقای مسعود جعفری جوزانی، کمدی‌ترین فیلم در موضوع انتخابات در تاریخ سینمای ایران را ساخته است.«ایران برگر» بر اساس فیلمنامه‌ای از محمدهادی کریمی و مسعود جعفری جوزانی با  بازی علی نصیریان، محسن تنابنده، حمید گودرزی و با گویش لری ساخته شده است. در روستایی به نام «شید» دو فرد به نام‌های «امرالله خان» و «فتح الله خان» از دو خانواده اصلی روستا، برای به دست آوردن کرسی انتخابات شورا با هم به رقابت می‌پردازند. رقابتی که نه منصفانه است و نه اخلاقی. «ایران برگر» پیش از اکران عمومی، در خرم‌آباد و در حضور جمعی از هنرمندان، فرهیختگان و مسوولان استان لرستان به نمایش درآمد.

 

 

 

لرها معتقد بودند استفاده از زبان لُری در این فیلم سینمایی نابجا بوده است و به هجمه فرهنگی موجود علیه سنت‌ها و زبان‌های لری کمک کرده است. نماینده مردم خرم آباد و دوره در مجلس شورای اسلامی نسبت به منع این فیلم در استان لرستان و شهرهای آن واکنش نشان داد و گفت: معتقدیم تا زمانی که در فیلمی به یک قوم توهین نشود، اکران آن مانعی نخواهد داشت حتی اگر پخش آن تأثیر مثبتی هم در جامعه نداشته باشد. فروش «ایران برگر» در کل کشور در بهار ۱۳۹۴ از رقم پنج میلیارد تومان گذشت.