گفت‌وگو با برنده سیمرغ بلورین فیلم‌ فجر

به گزارش منظوم؛ مرجع سینما و تلویزیون ایران، کاوه مظاهری، متولد ۱۳۶۰ در تهران است. وی کارش را با نوشتن نقد فیلم در مجلات سینمایی شروع کرد. بعد از فارغ‌التحصیلی در رشته مهندسی راه‌آهن از دانشگاه علم و صنعت ایران در سال ۸۴، اولین فیلم‌کوتاه داستانی‌اش را با عنوان «موچین» ساخت. او تاکنون چهار فیلم‌کوتاه داستانی و بیش از ۳۰ فیلم مستند کوتاه و بلند ساخته است. همچنین در بسیاری از پروژه‌ها به‌عنوان نویسنده و تدوینگر حضور داشته است. ازجمله فیلم‌های او (به‌ترتیب سال تولید) به‌عنوان کارگردان عبارتند از: «موچین» (داستانی کوتاه-۸۶)، «واکسینما» (مستند کوتاه-۸۷)، «روز خون» (مستند کوتاه-۸۷)، «سفر سوری» (مستند کوتاه-۸۸)، «سوسک» (داستانی کوتاه-۸۹)، «هزارتو» (سریال مستند‌ داستانی-۹۲)، «گزارشی درباره مینا» (مستند نیمه‌بلند-۹۳)، «روتوش» (داستانی کوتاه-۹۵)، «پرواز تا پردیس» (مستند-۹۵).

«روتوش» برنده جایزه بهترین فیلم‌کوتاه و نامزد بهترین کارگردانی، فیلمنامه و تدوین از هجدهمین جشن خانه سینما (سال ۹۵) و همچنین برنده بهترین فیلم‌کوتاه داستانی، بهترین بازیگری و بهترین صداگذاری از پنجاه‌وچهارمین جشنواره منطقه‌ای سینمای جوان(سال ۹۵) و برنده بهترین بازیگر زن و بهترین تدوین و نامزد بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه از سی‌و‌سومین جشنواره فیلم‌کوتاه تهران (سال ۹۵)و برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌کوتاه از سی‌وپنجمین جشنواره فیم فجر شد. سال پیش، مظاهری برای مستند «گزارشی درباره مینا» برنده جایزه ویژه هیات داوران و نامزد جایزه اوگاوا شینوسکه از جشنواره معتبر مستند یاماگاتای ژاپن شد. گفت‌وگوی ما را با او در ادامه ‌می‌خوانید.

سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌کوتاه جشنواره سی‌وپنجم فیلم فجر در دستانتان جای گرفت؛ فکر می‌کنید بازگشت این سیمرغ، به جمع سیمرغ‌های این جشنواره چه تاثیرات مثبتی را دربرخواهد داشت؟

سیمرغ فیلم‌کوتاه به جشنواره فیلم‌ فجر اضافه نشده است بلکه بعد از هفت سال به‌جای خود برگشته است. این سیمرغ در سال‌های گذشته وجود داشت ولی به‌خاطر اعمال سلیقه‌های مدیران گذشته، این بخش از جشنواره فیلم فجر حذف شده بود که با تلاش‌های دوساله بچه‌های فیلم‌کوتاه و صنف انجمن فیلم‌کوتاه خانه سینما و با صحبت‌هایی که با ریاست سازمان سینمایی و دبیر جشنواره فیلم فجر و ریاست جدید انجمن سینمای جوان، آقای موسوی، صورت گرفت موافقت شد که سیمرغ فیلم‌کوتاه بعد از هفت سال دوباره به این جشنواره بازگردد.

تغییر مدیر انجمن سینمای جوانان ایران، در کمتر از یک‌ماه مانده به جشنواره فجر امسال را چگونه دیدید؟

این تغییر یک تغییر مثبت بود. دو سال است که بازگشت سیمرغ فیلم‌کوتاه پیگیری می‌شود، چه از طرف انجمن سینمای جوانان ایران و چه از طرف صنف فیلم‌کوتاه خانه سینما. اکنون می‌بینیم که نتیجه مثبت بوده است ولی نمی‌توان دوستی‌ای که بین صادق موسوی؛ رئیس انجمن سینمای جوانان ایران با آقای ایوبی و آقای حیدری وجود دارد را نادیده گرفت. به‌هر‌حال این اتفاق مثبت افتاده و حاصل تلاشی جمعی بوده است و نمی‌توان این موفقیت را فقط به نام یک نفر نوشت.

سه سال تجربه ریاست آقای فرخنده‌کیش را در انجمن سینمای جوانان ایران داشتیم و فیلم شما هم در دوره ریاست ایشان در انجمن سینمای جوانان ساخته شد و توانست جایزه تدوین و بازیگری را از جشنواره فیلم‌کوتاه تهران بگیرد؛ این سه سال را شما چگونه ارزیابی می‌کنید؟

من در این سه‌سال چندان درگیر انجمن نبودم و با فضای آن زیاد آشنایی نداشتم، فیلمم را هم در اواخر ریاست آقای فرخنده‌کیش ساختم که به‌صورت مشارکتی بود و نمی‌توانم بگویم که درگیر پروسه ساخت با انجمن بودم ولی اتفاقی که افتاد و نمی‌توان از آن گذشت، این است که من فیلمم را در دوره ریاست آقای فرخنده‌کیش ساخته‌ام و اتفاق‌های مثبت برای من از آن دوره شروع شده است و باید به این نکته اشاره کنم که وجود آقای آرش رصافی در انجمن سینمای جوان، موجب رشد فیلم‌های کوتاه شده است.

آرش رصافی، مسئول تولید انجمن سینمای جوان، کسی است که در هر دوره، هرکسی برای گرفتن جایزه روی سن می‌رود نام او را می‌آورد؛ وجود آرش رصافی چقدر در انجمن سینمای جوان تاثیر داشته است؟

همان‌طور که گفتم وجود آرش رصافی در انجمن سینمای جوانان ایران یک نعمت است که باعث رشد فیلم‌های کوتاه شده است و اتفاق‌های بسیار مثبتی در تولیدات فیلم انجمن رقم زده است. این اتفاقات خوب بی‌دلیل هم رخ نداده است؛ اول این‌که خود رصافی یک فیلمساز است ولی به‌دلیل دغدغه رشد فیلمسازان انجمن، خودش از فیلمسازی بازمانده و تنها به فکر سامان بخشیدن به اوضاع اعضاء است. حسن دیگری که وی دارد در تشخیص فیلم‌های خوب است مثلا من که فیلم را در خارج از انجمن ساخته‌ام را صدا می‌کند و می‌گوید، فیلمت را انجمن می‌خرد؛ بدون آنکه در جایی اکران شده باشد و این امر نشان از تشخیص درست وی از فیلم‌هاست. این حسن‌‌هایی که من از ایشان گفتم، باعث می‌شود که آرش رصافی در بین فیلمسازان کوتاه محبوب و دوست‌داشتنی شود و باعث شود که فیلم‌های خوبی هم در انجمن تولید شود.

در ساخت فیلم‌کوتاه اشخاص دیگری دخیل هستند؛ مثل فیلمبردار، بازیگر، صدابردار، گریمور و... آیا دادن یک سیمرغ در جشنواره فیلم فجر به فیلم‌کوتاه بی‌انصافی نیست؟

فکر نمی‌کنم؛ چون این یک روال در بقیه جشنواره‌های مهم دنیا نیز وجود دارد. وقتی جشنواره‌ای بنایش توجه به فیلم بلند است اما بخشی برای فیلم‌کوتاه نیز مدنظر قرار می‌دهد منطقی است که یک جایزه برای این بخش در نظر بگیرد و البته معقول هم نیست که به همه رشته‌های فیلم‌کوتاه جایزه دهند مثل جشنواره کن، برلین و اسکار که یک جشنواره بزرگ بین‌المللی است ولی در بخش فیلم‌کوتاه فقط یک جایزه داده می‌شود و این بسیار بهتر از این است که جایزه‌های زیادی داده شود ولی هیچ ارزشی نداشته باشند.

آیا اضافه شدن سیمرغ فیلم‌کوتاه به جشنواره فیلم فجر این انگیزه را ایجاد می‌کند که فیلمسازان فیلم‌کوتاه بتوانند بیشتر به سمت ساخت فیلم‌کوتاه بروند؟

به‌نظر من کسی که فقط به‌خاطر گرفتن جایزه فیلم بساز به زمین خواهد خورد. ذات جایزه‌ها مسئله چندان مهمی نیستند و فقط در امید به ادامه راه تاثیر دارند. فیلمسازان فیلم‌کوتاه باید به‌خاطر خود فیلم و فکر و اهداف خود و دغدغه‌هایی که دارند فیلم بسازند نه فقط به‌صرف گرفتن جایزه؛ یعنی اگر جایزه‌ای هم وجود ندارد باید یک فیلم خوب و باکیفیت بسازند تا بیننده و مخاطب از آن فیلم لذت ببرد و فیلمساز هم بتواند حرف خود را به مخاطب منتقل کند.

آیا ساخت فیلم‌کوتاه راهکاری است برای رسیدن به ساخت فیلم‌های بلند سینمایی؟

متاسفانه در‌حال‌حاضر فکر نمی‌کنم هیچ راهکاری برای کسانی که فیلم‌کوتاه می‌سازند وجود داشته باشد. مثلا خود من، فیلم‌کوتاهی که ساختم در چند جشنواره داخلی و خارجی جوایز مهم و متعددی را همچون جایزه خانه سینما، فیلم‌کوتاه تهران، جشنواره منطقه‌ای و اکنون هم سیمرغ فیلم‌کوتاه فجر را دریافت کرده است، درحال‌حاضر این فیلم موفق‌ترین فیلم‌کوتاه سال ایران است ولی هیچ چشم‌انداز روشنی ندارم و نمی‌دانم چه تاثیری در پرونده کاری و فیلمسازی من خواهد داشت و نمی‌دانم اگر فیلمنامه فیلم بلند خود را به دفتر تهیه‌کننده‌ها ببرم، با این همه جوایزی که گرفته‌ام به من اعتماد خواهند کرد یا مورد بی‌توجهی قرار خواهم گرفت؛ از لحاظ صنفی هیچ راهکار یا پروسه برنامه‌ریزی‌ای وجود ندارد که مثل کشورهای دیگر، تهیه‌کننده‌ها بیایند از بین کسانی که درطول سال در جشنواره‌های داخلی و خارجی موفق‌تر بوده‌اند طرح و فیلمنامه برای سرمایه‌گذاری و ساخت فیلم بگیرند. این‌جا و در ایران همه‌چیز برعکس است، حتی خود فیلمسازی که جوایز و موفقیت‌های بسیاری داشته است باید دوره بیفتد و تهیه‌کننده برای اثر بعدی خود بیابد چراکه کسی در راستای حمایت به‌سمت تو نخواهد آمد.

در کشورهای دیگر، سازندگان فیلم‌کوتاه به‌صورت تخصصی به ساخت فیلم‌کوتاه می‌پردازند و با گذشت سالیان زیاد و کسب جوایز بسیار باز فیلم‌کوتاه می‌سازند و به‌سمت ساخت فیلم بلند سینمایی نمی‌روند؛ ولی در کشور ما فیلمسازان فیلم‌کوتاه با کسب چند جایزه فیلم‌کوتاه به‌سمت ساخت فیلم بلند می‌روند. به‌نظر شما این رویه چگونه شکل می‌گیرد؟

این موضوع چند دیدگاه دارد عده‌ای این دیدگاه را یک نظریه بسیار قدیمی می‌دانند. شما هروقت و هر زمانی که اراده کنید می‌توانید به سمت ساخت فیلم بلند سینمای بروید. فیلمسازان بزرگی هم هستند که فیلم می‌سازند بدون آن‌که حتی تجربه یک فریم ساخت فیلم‌کوتاه داشته باشند. دیگر این سلسله مراحل در ساخت فیلم بلند سینمایی خیلی وقت است که از بین رفته است. به‌لحاظ حرفه‌ای وقتی کسی می‌خواهد وارد فضای ساخت فیلم بلند شود باید آزمون و خطاهایش را کرده باشد. یک نگاه هم وجود دارد که من طرفدار آن هستم و آن، این است که یک‌سری از داستان‌ها کوتاه هستند و یک سری از داستان‌ها بلند، نمی‌توان یک داستان کوتاه را آورد و تبدیل به فیلم بلندش کرد و برعکس آن، یک داستان بلند را نمی‌توان آورد و در ۲۰دقیقه براساس آن فیلم‌کوتاه ساخت که ما نمونه آن را در همه جشنواره‌ها، حتی در جشنواره فیلم فجر امسال هم داشتیم که یک داستان خیلی کوتاه را به‌صورت فیلم سینمایی بلند ساخته بودند. در پایان فقط می‌توانم بگویم که شرایط فیلمسازی در ایران شرایطی مختص به خودش است با یک اشتراک و آن نبود حمایت است؛ فقط باید روی خودت حساب کنی و از این باور دور شوی که روزی مسئولی یا ارگانی یا سرمایه‌گذاری به‌سراغ تو بیاید و حامی رشد تو شود. فیلمسازی سخت است و در ایران این راه سخت‌تر است و سیمرغ و جایزه هم برایت راهگشا نیست.

آخرین اخبار، رویدادها و حواشی روز سینما، تلویزیون، بازیگران و هنرمندان ایران را در صفحه‌ی اخبار منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران می‌‌توانید دنبال کنید.