جوان: پناهی راه کاسبی هنری را خوب بلد است/ همدلی: این جایزه برای ایرانیان عطر و طعم دیگری دارد

به گزارش منظوم؛ مرجع سینما و تلویزیون ایران، دو روزنامه جوان و همدلی در مطالب متفاوتی به تحلیل جایزه ای که جعفر پناهی از جشنواره کن گرفته است، پرداخته اند.

روزنامه جوان نوشت:

جایزه گرفتن جعفر پناهی از کن را از همان بیانیه دادنش پس از اعلام آثار بخش مسابقه جشنواره کن می‌شد حدس زد. پناهی خودش هم می‌دانست که قرار است جایزه بگیرد. او راه کاسبی هنری را خوب بلد است و می‌داند سیاست‌بازی و مظلوم‌نمایی بهترین راهکار برای جلب‌توجه است.

جشنواره کن در این دوره هم مطابق معمول و رویه چند دهه اخیرش حساب ویژه‌ای روی ایران باز کرده بود. جعفر پناهی از پاس گل‌های ممنوع‌الخروج و ممنوع‌الفعالیت شدنش به خوبی استفاده کرد و توانست به کمک رسانه‌های غربی در این چند سال محرومیت ظاهری‌اش از خود شمایل یک هنرمند مبارز بسازد. پناهی همان چیزی را که برای مظلوم‌نمایی و قهرمان‌سازی نیاز داشت پس از فتنه سال ۸۸ به دست آورد. او در دهه ۸۰ و دو سال پیش از فتنه ۸۸ در جریان نمایش فیلم آفساید در دانشگاه قزوین گفته بود: «من را به وزارت اطلاعات برده‌ و گفته‌اند چرا در ایران مانده‌ای، برو خارج فیلم بساز ولی من فقط در ایران فیلم خواهم ساخت.»

ممنوع‌الخروج و ممنوع‌الفعالیت کردن او در واقع بازی در زمین خود جعفر پناهی بود. او بهتر از هر کس دیگری می‌داند راز موفقیتش تنها فیلم ساختن در ایران است و اگر به هر کشور غربی مهاجرت کند،‌آغاز دوران بازنشستگی‌اش خواهد بود. پناهی در ایران ماند و لنز دوربین را به سمت نقاط ضعف جامعه ایرانی چرخاند تا رشد کرد. این واقعیت را در وضعیت اصغر فرهادی به وضوح می‌توان دید.

فرهادی تا به حال دو فیلم سینمایی خارج از مرزهای ایران ساخته که هیچ‌کدام نتوانسته موفقیتی را که با فیلم‌های ایرانی‌اش به دست آورده برای او رقم بزند. وقتی او فیلمش را در خارج از ایران می‌سازد، پیشکش کردن فیلم افتتاحیه جشنواره کن یا دادن جایزه بهترین بازیگر زن نهایت بذل و بخششی است که به او می‌کنند،اما تجربه ثابت کرده اگر فیلمش را در ایران بسازد موضوع تفاوت خواهد کرد.

اما چرا جشنواره کن به جعفر پناهی جایزه فیلمنامه می‌دهد؟ کیست که نداند فیلم‌های او اساساً فیلمنامه مشخص و به اصطلاح شسته رفته‌ای ندارد و بخشی از آن سرصحنه و به طور فی‌البداهه ساخته می‌شود. پاسخ را باید در گرایش جشنواره کن به محتوای فیلم‌های ایرانی جست‌وجو کرد.

محتوای آثار ایرانی برای گردانندگان جشنواره‌های غربی اولویت اول محسوب می‌شود. معنای این حرف این نیست که جشنواره‌ها اساساً قابلیت‌های کارگردانی و حداقل اصول فیلمنامه را لحاظ نمی‌کنند، جعفر پناهی حداقل‌های تکنیک کارگردانی را می‌شناسد و به فرمول یا الگوی مورد تأیید و نظر جشنواره‌ها اشراف کامل دارد،‌ ولی بی‌شک فیلمنامه‌های او دم‌دستی‌تر از آن است که جایزه بهترین فیلمنامه را کسب کند.

فرم و تکنیک فیلمنامه اینجا موضوعیت چندانی ندارد،‌بلکه موضوع در درجه اول اهمیت قرار دارد. فیلمنامه یعنی موضوع فیلم، اینکه فیلم درباره چیست برای جشنواره کن اهمیت زیادی دارد به خصوص که فیلم از ایران باشد. پیام جشنواره کن در این دوره اما رساتر از قبل بود، اصغر تو هم برو و در ایران فیلم بساز.

روزنامه همدلی نوشت:

حاضران در آیین اختتامیه کن ۲۰۱۸ وقتی نام جعفر پناهی را برای دریافت جایزه بهترین فیلمنامه شنیدند به احتمال حس و حال عجیب پناهی و پناهی ها را نمی توانستند درک کنند.

سال ۹۵ درست بعد از نشستن ترامپ بر صندلی ریاست جمهوری ایالات متحده، یکی از اولین اقدامات چهره ای که خیلی زود توانست سیمای یک آنارشسیت را به جهانیان معرفی کند، فرمانی بود که مهاجرت شهروندان چند کشور از جمله ایران به آمریکا را ملغی می کرد. درست در همین گیر و دار، معتبرترین جایزه سینمای جهان یعنی اسکار رسید به اصغر فرهادی و فیلم فروشنده!

به فاصله دو سال شاید تاریخ تکرار شده باشد. این بار به جای آمریکا در دل اروپا؛ فرانسه؛ سرزمینی که سینما در آن ریشه بسیار تناوری دارد. یک ایرانی که از قضا در کشورش ممنوع الخروج است فیلمی را فرستاده به معتبرترین جشنواره سینمایی جهان: کن! همه هستند. همه نامداران از گدارِ پیر گرفته تا لارس فون تریه، اسپایک لی و اصغر فرهادی و دیگران! انگار اما برای ایران غایب بزرگ جشنواره بناست افتخار بیافریند و غریبانه مردی باشد برای معرفی دوباره هنر سینما در ایران و البته «نه» به مردی که امروز دیگر نیازی نیست برای اثبات تندروی اش بگویید در تفکرات آنارشیسمی رودست ندارد!

جایزه اسکار فرهادی برای فروشنده و جایزه بهترین فیلمنامه کن جعفر پناهی برای ایرانیان عطر و طعم دیگری دارند؛ دل ربا و البته امیدوار کننده. امیدواری کم نظیری که انگار یک همراهی لطیف هم با خود دارد. این بار شاید این همراهی از جنس دیگرگونی است. از جنس «نه» فرانسوی به آنارشیست آمریکایی!

آخرین اخبار، رویدادها و حواشی روز سینما، تلویزیون، بازیگران و هنرمندان ایران را در صفحه‌ی اخبار منظوم مرجع سینما و تلویزیون ایران می‌‌توانید دنبال کنید.